We współczesnym społeczeństwie prawodawstwo powstaje w obszarze, który trudno było sobie wyobrazić sto lat temu. Powszechne stosowanie komputerów elektronicznych umożliwiło kradzież własności intelektualnej.
Sto lat temu, aby przyswoić sobie myśli innych ludzi, trzeba było ukraść manuskrypt i szkice dzieł. Wraz z rozwojem globalnej sieci i technologii przechowywania w chmurze zadanie to zostało wielokrotnie uproszczone. Dzisiaj, w celu kradzieży informacji, można zdalnie zhakować jedno z elektronicznych urządzeń autora z drugiego końca świata i skopiować żądany plik w ułamku sekundy.
Regulacje prawne w dziedzinie praw autorskich i własności intelektualnej stają się coraz bardziej aktualne.
Koncepcja praw autorskich
Od 2008 r. Kwestie praw autorskich są regulowane przez Kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z art. 1255 4. części Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej prawem autorskim są prawa własności intelektualnej do dzieł nauki, literatury i sztuki. Autorstwo ustalone na podstawie następujących praw:
- osobiste prawa niemajątkowe (nazwa, prawo do rozpowszechniania, ochrona);
- wyłączne prawa użytkowania, które pozwalają na zezwalanie / zakazanie korzystania z własności intelektualnej osobom trzecim, niezależnie od celu takich działań (kodeks cywilny, art. 1270);
- prawo do wynagrodzenia, gdy sam autor decyduje się rozpowszechniać swoje dzieło za darmo lub odpłatnie (kodeks cywilny, art. 1245).
Pojęcie własności intelektualnej
Istnieją niewielkie różnice między prawem intelektualnym a prawem autorskim, ale ogólnie pojęcia są takie same.
Prawa intelektualne obejmują wyniki ludzkiej pracy intelektualnej i środki indywidualizacji (przydział towarów z masy podobnych jest koncepcją z zakresu marketingu).
Prawo intelektualne uznaje właściciela osobistych praw majątkowych i wyłącznych. Zapewnione jest również następujące prawo - możliwość otrzymania odsetek od odsprzedaży praw wyłącznych po cenie wielokrotnie wyższej niż cena zakupu od pierwotnego właściciela praw autorskich oraz prawo dostępu - moralne prawo autora do żądania, aby kopia autora została sporządzona na użytek własny.
Czy oprogramowanie podlega prawu intelektualnemu lub prawu autorskiemu?
Artykuł 1261 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej definiuje kod programu jako pewien zestaw danych i poleceń do obsługi urządzeń komputerowych i realizacji zadań.
Należy zauważyć, że program jest algorytmem napisanym w sformalizowanym języku programowania, w którym obowiązują własne normy i reguły. Z punktu widzenia prawa oprogramowanie (oprogramowanie) jest utożsamiane z dziełami literackimi.
Zasady zarówno prawa autorskiego, jak i prawa intelektualnego dotyczą w równym stopniu oprogramowania. Z prawnego punktu widzenia można je utożsamiać z prawami do wartości niematerialnych.
Prawa autorskie i prawa własności intelektualnej można dochodzić w odniesieniu do następujących części oprogramowania:
- kod źródłowy i obiektowy;
- materiały stworzone specjalnie dla oprogramowania (wygaszacze ekranu, projektowanie i audio);
- materiały uzyskane w procesie tworzenia oprogramowania, obliczeń przygotowawczych i pośrednich.
Ochrona praw autorskich
Twórca może publicznie zadeklarować swoje autorstwo, poprosić o wskazanie swojego nazwiska w odpowiedniej sekcji, rozpowszechniać swoją pracę za darmo lub za darmo,żądać zakazu dystrybucji jego wartości niematerialnych przez osoby trzecie lub, przeciwnie, zezwolić na to.
Autorstwo rozpoczyna się w momencie tworzenia nieruchomości, a ochrona własności jest możliwa od momentu rejestracji praw autorskich. W przypadku oprogramowania ochrona własności intelektualnej jest możliwa po procedurze rejestracji oprogramowania lub utworzonej bazy danych.
Organem regulacyjnym w dziedzinie własności intelektualnej jest Rospatent - Federalna Służba ds. Własności Intelektualnej.
Jeżeli prawa autorskie lub prawa własności intelektualnej zostały oficjalnie ustanowione, właściciel praw autorskich może wystąpić do sądu o ochronę. W przeciwnym razie konieczne będzie najpierw udowodnienie autorstwa, a dopiero potem żądanie przywrócenia praw.
Jeśli dana osoba postanowi zarabiać pieniądze, sprzedając wyniki swojej pracy twórczej lub umysłowej, konieczne jest oficjalne zabezpieczenie autorstwa.
Co to jest niewyłączne prawo?
Brzmienie ustawy Federacji Rosyjskiej z 09.07.1993 N 5351-1 „O prawie autorskim i prawach pokrewnych” zawierało pojęcia praw wyłącznych i niewyłącznych. Po przetłumaczeniu pojęcia własności intelektualnej na kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej w wyrażeniu „niewyłączne prawa użytkowania” w 2008 r. Związane z nią instrumenty pochodne stały się reliktem, a ich użycie jest sprzeczne z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej.
Zmiany w prawie własności intelektualnej z 2008 r
Zgodnie z kodeksem cywilnym Federacji Rosyjskiej, zamiast „umowy o prawie autorskim”, właściciel praw autorskich może zawrzeć umowę o przeniesieniu praw. W związku z tym koncepcja „umowy niewyłącznej” staje się nieistotna.
Na mocy umowy o przeniesieniu autor przenosi na nabywcę swoje wyłączne prawa w całości i na cały okres ochrony, pozostawiając jedynie niezbywalne prawa - osobistą własność. W związku z tym od 2008 r. Przeniesienie niewyłącznych praw do oprogramowania stało się niemożliwe.
Drugim rodzajem umowy, którą właściciel praw autorskich może zawrzeć, jest umowa licencyjna. Na mocy tej umowy kupujący nabywa niewyłączną licencję na używanie oprogramowania z ograniczeniami. Ograniczenia te mogą mieć zastosowanie do czasu trwania, terytorium i sposobu użytkowania. Opierając się na tym, pojęcie „nabycia praw niewyłącznych” również zanika.
Umowa licencyjna na niewyłączne oprogramowanie
Zamiast więc przyznawać niewyłączne prawa w nowoczesnym prawodawstwie, możliwe jest zapewnienie niewyłącznej licencji na oprogramowanie.
Kupując oprogramowanie w pudełkowej wersji, kupujący zawiera ofertę otrzymania niewyłącznych praw licencyjnych.
Umowy licencyjne są zawierane między dwoma upoważnionymi przedstawicielami osób prawnych, gdy pakiet dystrybucyjny jest dystrybuowany bezpłatnie i ma ograniczenia funkcjonalne. Aby w pełni korzystać z oprogramowania, należy wykupić licencję na korzystanie z wartości niematerialnych od właściciela.
Licencja niewyłączna prawie zawsze ma ograniczenia czasowe (zawarte na czas określony), terytorium i metody użytkowania. Naruszenie umowy licencyjnej ma konsekwencje prawne. Wyłączny właściciel praw autorskich do oprogramowania ma prawo do sądowego żądania zgodności z warunkami umowy, rozwiązania jej i zwrotu wszelkich strat powstałych w wyniku nielegalnego użytkowania oprogramowania.
Międzynarodowa praktyka praw autorskich
Federacja Rosyjska podjęła zobowiązania wynikające z dwóch aktów międzynarodowych w dziedzinie ochrony praw autorskich:
- Powszechna konwencja o prawie autorskim z 6 września 1952 r.
- Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 24 lipca 1971 r.
Żaden z tekstów nie wspomina o oprogramowaniu.Zgodnie z rosyjskim prawem programy komputerowe są utożsamiane z tekstami literackimi, dlatego podlegają aktom międzynarodowym.
Konwencja berneńska przewiduje określony okres ochrony praw autorskich - od 50 lat. Opisuje również zasady asymilacji, ochrony narodowej, terytorialnej i automatycznej. Ogólnie rzecz biorąc, istota konwencji sprowadza się do obowiązkowej ochrony praw autorów, bez względu na obywatelstwo autora, miejsce pierwszej publikacji materiału i zgodność z pewnymi drobnymi formalnościami.
Światowa konwencja nie jest tak zazdrosna o prawa autorskie i pozwala krajom członkowskim odejść od wymogu automatycznej ochrony, to znaczy wymagać ścisłego przestrzegania zasad prawa autorskiego.
Piractwo intelektualne
Piractwo własności intelektualnej jest plagą XXI wieku. W pewnym okresie muzyka, książki, filmy i programy wędrowały po rozległych obszarach Internetu bez żadnych ograniczeń i opłat.
Opinia społeczeństwa na temat praw autorskich była podzielona. Niektórzy konsumenci uważają, że wymóg zapłaty za wartości niematerialne jest prawem autora. Inni nie uważają wykorzystania nielegalnych bezpłatnych kopii za kradzież. Argument podany przez tę grupę jest raczej słaby.
Nawet statystyki czasami pokazują sprzeczne wyniki. Na przykład w Wielkiej Brytanii stwierdzono, że użytkownicy piratów wydają średnio o 50% więcej na legalne treści niż ci, którzy nigdy nie kradną własności intelektualnej.
Badania pokazują, że legalne sposoby walki z wirtualnym piractwem są nieskuteczne. Użytkownicy, którzy nielegalnie korzystają z programów i innych treści, mają większy wybór i są gotowi wesprzeć finansowo autora produktu, który im się podoba, poprzez uzyskanie licencji.
