My, mieszkańcy przestrzeni poradzieckiej, jesteśmy bardzo blisko gospodarki dowodzenia jako systemu, z którego próbowaliśmy się wydostać przez kilka dziesięcioleci. Zobaczmy, dlaczego tak trudno jest przejść na rynek i jaka jest charakterystyka planowanego reżimu dla obu stron biznesu.
Pojęcie i rodzaje systemów ekonomicznych
Systemy teoretyczne z teoretycznego punktu widzenia są kombinacją różnych elementów rynku, które wchodząc w interakcje tworzą jednolitą strukturę w kraju, która uwzględnia nie tylko aspekty produkcji i konsumpcji, ale także dystrybucję towarów i zasobów pracy.
Nowoczesne systemy są podzielone na trzy typy:
- rynek;
- zespół;
- tradycyjna gospodarka.
Chociaż z historycznego punktu widzenia, jeśli weźmiemy pod uwagę rozwój rynku etapami, będą one miały następującą klasyfikację:
- gospodarka przedindustrialna (czasy dobrobytu rolnictwa jako głównej niszy produkcji);
- przemysłowy (pojawił się wraz z pojawieniem się przemysłu);
- postindustrialny (rozwijający się dziś, charakteryzujący się dobrobytem sektora usług i technologii informatycznych).
Wróćmy jednak do nowoczesnego rozumienia systemu gospodarczego. Najpierw spróbujmy podkreślić główne kluczowe punkty charakteryzujące ten lub inny typ, a tabela „Rynek, zespół, tradycyjna gospodarka: główne cechy”, która jest przedstawiona poniżej, pomoże nam w tym.
| Czynniki | Rynek | Zespół | Tradycyjny |
| Interwencja państwa | słaby | zakończone | brakuje |
| Administracja podatkowa | trudne | miękkie | minimum |
| Podstawowa własność | prywatny | stan | prywatny |
Cóż, teraz zajmiemy się bardziej szczegółowo w każdym punkcie.
Charakterystyka gospodarki rynkowej
Jest to obecnie najpopularniejszy system, który charakteryzuje się swobodnym kształtowaniem cen produktów i usług w zależności od stosunku podaży i popytu. Państwo z reguły w ogóle nie ingeruje stosunki gospodarcze między podmiotami gospodarczymi, a wszelki udział rządu ma na celu tworzenie aktów prawnych. Organy mogą jedynie zapewnić przestrzeganie tych ostatnich.
Właśnie dlatego gospodarki rynkowe i dowodzenia są systemami całkowicie sprzecznymi, ale o tym później.
Ale to, co wpływa na brak ingerencji państwa w procesy rynkowe, jest bardzo kontrowersyjne. Nie zawsze relacja podaży i popytu może osiągnąć tak zwany konsensus. Na przykład w okresach kryzysu absolutnie nie ma popytu na niektóre grupy towarów i usług, dlatego sektor rządowy może być jedynym nabywcą, jednak system rynkowy gospodarki całkowicie wyklucza tę możliwość.
Pojęcie tradycyjnej ekonomii
Tradycyjna i zespołowa ekonomia to nie to samo. Oba systemy mają jednak pewne podobieństwa, chociaż pierwszy ma na celu maksymalizację rozwoju własnego bogactwa gospodarki narodowej, dlatego jego najbardziej charakterystyczną cechą jest najbardziej optymalny rozwój przemysłu wiejskiego.
Jeśli chodzi o wartości w tym systemie, banknoty nie są tak ważne, jak na przykład niezbędne towary. Dlatego często tradycyjna gospodarka charakteryzuje się relacjami, które zwykliśmy nazywać giełdami barterowymi.
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że kraje o podobnym systemie stosunków gospodarczych już nie istnieją, ale jest ich więcej niż wystarczająco na otwartych przestrzeniach Afryki Środkowej.
Pojęcie gospodarki zespołowej
Na początek zdecydujmy, na jakich zasadach opiera się gospodarka dowodzenia i administracja lub jak to się powszechnie nazywa - planowane.
W ramach tego systemu państwo odgrywa ważną rolę w regulacji gospodarczej kraju. To władze decydują, które towary, w jakich ilościach i po jakiej cenie wyprodukować i sprzedać. Dane te pochodzą nie z rzeczywistej korelacji między podażą a popytem, ale z planowanych wskaźników zgodnie z długoterminowymi danymi statystycznymi.
Oznaki gospodarki zespołowej
Z zastrzeżeniem planowanego systemu gospodarczego, nigdy nie występuje nadmiar produkowanych towarów, ponieważ jest mało prawdopodobne, aby rząd zezwolił na niewłaściwe wykorzystanie własnych zasobów. Dlatego często głównym objawem ekonomii dowodzenia jest niedobór niektórych towarów. Co więcej, z reguły ten produkt ma wszędzie taką samą jakość, ponieważ w takich krajach nie ma sensu budować tego samego rodzaju sklepów na każdej ulicy i produkować droższych produktów, ponieważ i tak kupujący nie ma wyboru - weźmie wszystko, co pozostanie na półkach.
Znakiem ekonomii dowodzenia jest także właściwe wykorzystanie zasobów pracy. Wyjaśnienie tego jest bardzo proste: nie ma nadprodukcji - nie ma godzin nadliczbowych na zmianę, nie ma przepracowania personelu.
Cóż, dzięki ciągłemu wsparciu państwa dla przedsiębiorczości istnieją takie oznaki ekonomii zespołowej:
- stałe dotacje;
- lojalne opodatkowanie;
- Jasne planowanie rentownego rynku.
Tak więc nie tylko określiliśmy podstawy tego systemu gospodarczego, ale także przypisaliśmy mu rolę wpływu państwa. Teraz spróbujmy zrozumieć, co sama produkcja i własność oznaczają dla przedsiębiorców w planowanym systemie.
Rola własności w gospodarce dowodzenia
Jak już się dowiedzieliśmy, gospodarka rynkowa jest ukierunkowana na produkcję prywatną, a tradycyjna na produkcję zbiorową. Jakie cechy ekonomii dowodzenia wskazują na przewagę określonej formy własności w tym systemie? Łatwo zgadnąć, że wszystkie organizacje przemysłowe w zdecydowanej większości należą do organów rządowych. Tutaj prawa własności są podzielone na skale krajowe i miejskie.
W odniesieniu do spółdzielni formy własności następnie mają one również miejsce w systemie ekonomicznym dowodzenia, ale z reguły nie mają zastosowania do organizacji produkcyjnych, od których można uzyskać zysk finansowy, ale do podmiotów gospodarczych, które otrzymują własne korzyści. Innymi słowy, spółdzielcze fundusze mieszkaniowe, garaże, placówki przedszkolne są dość powszechne w planowanym systemie gospodarczym.
Własność prywatna w społeczeństwie administracyjno-administracyjnym rozciąga się na nieruchomości przeznaczone na utrzymanie domu i nie więcej.
Planowana gospodarka w życiu ludności
Jak wspomniano powyżej, ekonomia dowodzenia nie jest w żaden sposób związana z ludzkimi potrzebami. Innymi słowy, jeśli uprościmy proces tego systemu do dwóch działań, wyjdzie w przybliżeniu następujący algorytm obiegu produktu w społeczeństwie.
- Rząd decyduje o tym, zgodnie z udziałami branżowymi, że produkty powinny być wytwarzane.
- Produkowane towary są dystrybuowane w całym stanie, biorąc pod uwagę założenie, że populacja równomiernie spożywa zarówno żywność, jak i lekarstwa, a nawet urządzenia gospodarstwa domowego, zgodnie z ilościami wydanymi na każdym obszarze geograficznym kraju.
Wszyscy rozumiemy, że to podejście nie jest całkowicie poprawne - być może ktoś na południu kraju nie potrzebuje nowego telewizora, ale do naczyń potrzeba więcej detergentów, a niektórzy mieszkańcy północy potrzebują więcej ciepłych skarpet. Ale takie są realia planowanej gospodarki, która mniej więcej z powodzeniem rozkwitła w jednym czasie w ogromie wielu potężnych państw.
Jeśli chodzi o ogólny dobrobyt ludności, w systemie dowodzenia każda osoba zarabia proporcjonalnie do ilości wykonywanej pracy. Mimo to przeciętny poziom wynagrodzeń w kraju pozostaje raczej niski.
Przykłady krajów z planowanym systemem gospodarczym
Gospodarka dowodzenia i administracji rozpoczęła swój aktywny i owocny rozwój w czasach powojennych, a mianowicie w latach 50. XX wieku. W tym czasie świat przeszedł straszny kryzys produkcyjny, a więc taki kraje socjalistyczne jak Chiny, Kuba i najbliżsi nam pod względem ducha i zrozumienia - ZSRR, który przeszedł na planowane standardy w 1917 roku, stał się żywym przykładem tego systemu.
Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy ta decyzja była skuteczna w tamtych czasach. Biorąc pod uwagę, że cały przemysł był w opłakanym stanie i problematyczne było ustalenie czegoś na tym samym stosunku podaży do popytu, prawdopodobne jest, że polityka interwencji państwa w tym czasie była najlepszym wyjściem z tej sytuacji.
Jeśli jednak porównamy statystyki dotyczące wzrostu PKB w kilku powojennych dziesięcioleciach między krajami Europy Zachodniej a przedstawicielami państwowymi socjalizmu, zobaczymy, że te ostatnie były wielokrotnie opóźnione pod względem wzrostu.
Pozytywne aspekty ekonomii dowodzenia
Pomimo wszystkich powyższych czynników nie można powiedzieć, że system dowodzenia gospodarką nie ma żadnych zalet.
Producent nie musi wydawać dodatkowych zasobów finansowych i siły roboczej na promocję swojego produktu - zawsze ma przydzielone przez państwo kwoty, których potrzebuje ludność i które z pewnością kupią. I zrobią to, ponieważ rząd jest jedynym monopolistą na rynku komercyjnym, więc a priori nie może być konkurencji.
Jeśli chodzi o społeczeństwo, gospodarka planowa wyklucza wszelkie stratyfikacje klasowe w społeczeństwie. W realiach tego systemu nie ma biednych i niezbyt bogatych, ponieważ płace wszystkich są przeciętne.
Teoretycznie możemy powiedzieć, że wiele problemów obecnych w gospodarce rynkowej w ramach rozkazu dowodzenia można łatwo rozwiązać.
Wady gospodarki dowodzenia
Z uwagi na fakt, że cała produkcja jest prowadzona przez najwyższy organ, a odbywa się to na równych warunkach w odniesieniu do każdego podmiotu gospodarczego, wszelkie skłonności do konkurowania są wykluczone. Dlatego ekonomia zespołowa niweczy zapał przedsiębiorcy do ulepszania swojego produktu, ponieważ bez względu na to, jak bardzo się stara, wciąż nie może uzyskać większych korzyści materialnych.
A ponieważ wszystkie produkty są rozmieszczone równomiernie w całym kraju, płace są wyrównane tak bardzo, jak to możliwe, więc personel całkowicie znika zainteresowanie poprawą jakości swojej pracy. Jeśli pracownik tej kategorii ma mieć wynagrodzenie w określonej wysokości, to niezależnie od tego, jak specjalizuje się w swojej dziedzinie, nie będzie w stanie uzyskać więcej.
Trudności z wyjściem z planowanej gospodarki
Trudno powiedzieć, który system jest lepszy - gospodarka rynkowa czy ekonomia zespołowa. Każdy na swój sposób jest dobry w określonych warunkach: czasami interwencja rządu jest niezwykle konieczna, ale czasami jakość żywności dla niemowląt produkowanej w konkurencyjnym środowisku jest ważniejsza niż równa dystrybucja mleka w całym kraju.
W każdym razie okres przejścia z systemu planowanego na system rynkowy jest niezwykle trudny. Wszyscy byliśmy świadkami, jak wpłynęło to na praktykę po rozpadzie ZSRR.Oczywiste jest, że każde państwo nie może odnieść sukcesu w ciągu kilku lat, dlatego w politycznej teorii ekonomicznej istnieje coś takiego jak gospodarka w okresie przejściowym. Charakteryzuje się niestabilnością, niepewnością i deformacją całej gospodarczej struktury narodowej, ale w naszym świecie wszystko jest dla społeczeństwa, więc sami musimy budować dalszy biznes.
