Istnieją dwa rodzaje struktur organizacyjnych uznanych za idealne: funkcjonalne i oddziałowe. Oba różnią się pod względem niektórych funkcji.
Funkcjonalna struktura organizacyjna ma takie kierownictwo, że z wyjątkiem najwyższego organu w postaci zarządu lub zarządu przedsiębiorstwa, jednostki strukturalne zostaną przeprowadzone na podstawie przypisanych im funkcji.
Podziałowa struktura organizacyjna będzie istnieć, jeśli organizacja została zbudowana na zasadzie przedmiotu, to znaczy, że tworzenie jednostek odbywało się w sposób produktywny. W pierwszym przypadku główne struktury organizacyjne można nazwać usługami funkcjonalnymi, aw drugim - działami.
Zazwyczaj trudno jest dokonać ogólnej oceny tych struktur, ponieważ praktycznie niemożliwe jest znalezienie struktur organizacyjnych w czystej postaci w praktyce, dominuje typ mieszany. Dodaj do tego fakt, że wady i zalety obu opcji mają znaczenie tylko ze względu na odpowiednie komponenty sytuacyjne kontekstu organizacyjnego. Jednak struktura organizacyjna wydziału ma właściwości, które warto wziąć pod uwagę.
Składnik podstawowy
Model ten jest tradycyjnie wykorzystywany do budowania struktury największych organizacji, które tworzą działy produkcyjne w korporacjach, dając im pewną niezależność w prowadzeniu działalności operacyjnej. Jednocześnie administracja zastrzegła sobie prawo do ścisłej kontroli w kwestiach obejmujących całą korporację: są to strategie dalszego rozwoju, inwestycji, innowacji i inne.
Schemat struktury organizacyjnej w tym przypadku zakłada, że kluczowymi postaciami nie będą menedżerowie, ale menedżerowie kierujący działami produkcji. Aby zorganizować organizację według działów, zwykle stosuje się jedno z trzech kryteriów:
- specjalizacja produktu obejmuje nacisk na wytwarzane produkty lub usługi;
- specjalizacja konsumencka oznacza obowiązkową orientację na konsumenta;
- Specjalizacja regionalna uwzględnia obszary, które są w użyciu.
Co to daje?
Struktura organizacyjna dywizji jest skuteczna z uwagi na fakt, że zapewnia najbliższy możliwy związek między produkcją a konsumentem, zauważalnie przyspieszając reakcję tego pierwszego na zmiany nieodłącznie związane ze środowiskiem zewnętrznym. Wyniki poszerzenia granic niezależności operacyjnej i ekonomicznej departamentu są obecnie uważane za „centra zysku”, dlatego mają swobodę działania w celu zwiększenia stopnia efektywności obecnych działań.
Obszary zastosowania
Podziałową strukturę organizacyjną można najaktywniej zastosować w następujących przypadkach:
- w przedsiębiorstwach wielodyscyplinarnych;
- w przedsiębiorstwach zlokalizowanych w różnych regionach;
- w przedsiębiorstwach, których działalność obejmuje wdrażanie złożonych procesów innowacyjnych.
Podziałowy typ struktury organizacyjnej sugeruje, że tworzące ją jednostki są zjednoczone między sobą, a także z centrum poprzez powiązania produkcyjne, administracyjne i finansowe. Ta struktura zarządzania charakteryzuje się pewnymi zaletami i wadami.
Korzyści
Wśród plusów są następujące:
- - relacje katalogowe są tworzone liniowo;
- narzędzia koordynacyjne w połączeniu ze wsparciem technicznym są wykorzystywane dość skutecznie;
- zmiany rynkowe wywołują natychmiastową reakcję;
- kadra kierownicza wyższego szczebla jest wolna od rutynowych i operacyjnych decyzji;
- odpowiedzialność jest jasno określona;
- system jest elastyczny i bardzo elastyczny;
- jednostki strukturalne charakteryzują się niezależnością;
- komunikacja sieciowa jest uproszczona do niemożliwego;
- wysoka motywacja z pełną autonomią personelu.
Każda zaleta wydziałowej struktury organizacyjnej stwarza szerokie możliwości jej wykorzystania.
Wady
Wśród minusów są następujące:
- wiodące kadry są bardzo poszukiwane;
- koordynacja jest bardzo skomplikowana;
- ze względu na powielanie funkcji koszty znacznie rosną;
- nie można wdrożyć jednej polityki;
- personel jest rozdrobniony;
- efekt synergiczny osłabia
Inne opcje
Funkcjonalne i działowe struktury organizacyjne otrzymały antypod w postaci typu organicznego. Główny kierunek organicznego modelu projektowania organizacyjnego jest brany pod uwagę, aby osiągnąć wysoki stopień adaptowalności rozwoju w ramach ograniczonego stosowania procedur i zasad, niski stopień niezależności przy wysokim poziomie decentralizacji władzy.
Organiczne typy struktur organizacyjnych różnią się od wszystkich innymi tym, że zaspokajają potrzeby przedsiębiorców w wysokim stopniu przystosowalności i elastyczności do środowiskowych warunków rynkowych, które zmieniają się bardzo szybko. Istota struktury organicznej jest następująca: całkowicie odrzuca ideę, że organizacja będzie skuteczna w przypadku przejrzystej struktury, a podczas pracy jest podobna do mechanizmu wyraźnie debugowanego. Ten model koncentruje się na wdrażaniu radykalnych zmian w celu zapewnienia wymaganego poziomu zdolności adaptacyjnych. Podstawa takiej organizacji opiera się na możliwościach, a nie ograniczeniach, znajduje nowe działania i nie przywiązuje się do starych, preferując dyskusje zamiast spokojnych rozmów oraz zachęcając do sprzeczności i wątpliwości, nie podejmując wszystkich decyzji kierownictwa w oparciu o wiarę.
Warto powiedzieć, że schemat typu organizacyjnego typu organicznego nie jest jeszcze w pełni operacyjny, ponieważ znajduje się na początkowym etapie jego powstawania i w czystej formie korzystają z niego poszczególne organizacje. Jednak elementy tego podejścia do struktury zarządzania zaczęły rozprzestrzeniać się dość szeroko, szczególnie w firmach mających na celu szybkie dostosowanie się do zmieniającego się otoczenia. Model organiczny stał się podstawą, dlatego budowane są na nim typy struktur organizacyjnych, takie jak zespół, macierz, projektowanie.
U początków struktury dywizjonalnej
Aby zrozumieć istotę tego podejścia, zastanów się, jak to się wszystko zaczęło. Wydziałową strukturę organizacyjną utworzyli pracownicy General Motors oraz Dupont Alfred P. Sloan i Pierre S. Dupont. Opracowali strukturę, która miała działać na podstawie półautonomicznych działów produkcji, które powstawały w zależności od marki, rodzaju produktu lub na podstawie położenia geograficznego.
Zarządzanie działaniami produkcyjnymi każdego działu odbywało się osobno. Do zadań Dyrekcji Generalnej należało rozdzielenie zasobów między departamentami i opracowanie planów strategicznych. Pomimo faktu, że dywizjonalna struktura organizacyjna powstała w latach dwudziestych ubiegłego wieku, zaczęto ją wykorzystywać dopiero w latach siedemdziesiątych. Duże firmy zaczęły je odbudowywać struktury zarządzania z powodu komplikacji działań technologicznych, dywersyfikacji produkcji oraz w obliczu zmian w otoczeniu rynkowym. Wtedy zaczęły pojawiać się działy produkcyjne. Zyskali niezależność w ramach działań operacyjnych.Jednak uprawnienia administracji rozszerzyły się na kontrolę nad kwestiami strategii na rzecz dalszego rozwoju, inwestycji, badań i rozwoju. Schemat organizacyjny zaczął się zmieniać na korzyść połączenia scentralizowanej koordynacji ze zdecentralizowanym zarządzaniem. Dało to pewien efekt.
Właściwości strukturalne
Podziałowa struktura organizacyjna jest skuteczna ze względu na fakt, że każdy oddział stał się niezależną jednostką biznesową w stosunku do administracji centralnej. Kierownik działu ma pełne uprawnienia, a także wszelką odpowiedzialność za skuteczność jednostki. Firma obejmuje kilka oddziałów. Zwykle jego szefem jest ciało kolegialne, czyli rada dyrektorów, w skład której wchodzą szefowie działów. Odpowiedzialność za ogólne zarządzanie firmą i jej centralą obejmuje wyznaczanie kierowników, alokację zasobów, wdrażanie ograniczonych funkcji kontrolnych oraz opracowywanie planów strategicznych. Poza tym to oni zajmują się poszukiwaniem źródeł finansowania, a także przygotowywaniem planów pieniężnych dla oddziałów.
Rodzaje
Struktura organizacyjna firmy w tej chwili może być jednym z trzech rodzajów. Rozważmy je bardziej szczegółowo.
Produktywny
Składa się z pary niezależnych jednostek biznesowych, czyli oddziałów, których celem jest każdy sektor rynku żywności. W stosunku do całej organizacji każda z nich działa jako centrum zysków.
Opracowana forma zakłada, że każdy dział będzie pełnił funkcje odpowiadające liniowej strukturze personelu, tj. Będzie miał działy sprzedaży, marketingu, projektowania i inne. Model referencyjny zakłada, że liczba oddziałów odpowiada liczbie sektorów rynku żywności obsługiwanych przez tę organizację.
Liniowa struktura organizacyjna dywizji ma na celu uzyskanie pozycji rynkowych i maksymalizację zysków. General Motors jest pierwszą firmą, która rozpoczęła pracę nad tą zasadą. Utworzyła 5 niezależnych oddziałów: Pontiac, Oldsmobile, Chevrolet, Buick i Cadillac. Wada tej struktury jest często nazywana wzrostem kosztów, co wiąże się z powielaniem podobnych rodzajów pracy dla różnych rodzajów produktów.
Koncentracja na kliencie
Jest to typowy rozwój struktury produkcyjnej, która służy niektórym grupom konsumentów, które są ważniejsze dla organizacji, podczas gdy obowiązkowe i staranne rozważenie wszystkich subtelności żądań klientów jest koniecznością. Podział struktury organizacyjnej według tej zasady występuje w Rosji. Na przykład duzi wydawcy książek mają specjalne jednostki, które produkują literaturę dla dorosłych, młodzieży i podręczników dla szkół wyższych i średnich. Każdy z tych działów ma punkt odniesienia dla własnych odbiorców, więc ich działania są podobne do pracy niezależnych firm.
Regionalne
Regionalna struktura organizacyjna firmy jest prawie zawsze wykorzystywana przez te organizacje, które w różnych regionach mają własne oddziały. Za pomocą struktury regionalnej upraszcza się rozwiązywanie różnych trudności związanych z lokalnym prawem, cechami kultury organizacji, specyficznymi postawami, potrzebami i wymaganiami konsumentów.
Ten typ jest najczęściej używany przez działy handlu i marketingu dużych firm, które działają na rozległych obszarach geograficznych. Można je podzielić na mniejsze bloki. Firmy opakowaniowe lub firmy farmaceutyczne mogą tworzyć filie o wielofunkcyjnych strukturach w różnych regionach.
Dość często tego typu używają organizacje non-profit, na przykład partie polityczne, związki zawodowe, związki kreatywne i inne.
Którą strukturę wybrać?
Podziałowy typ struktury organizacyjnej wybierany jest w przypadku, gdy jest najbardziej odpowiedni do realizacji strategicznych planów organizacji. Zalety tego rozwiązania są następujące:
- warunki zewnętrzne powodują natychmiastową reakcję operacyjną firmy;
- w strukturach produkcyjnych zbliża się bieżące i strategiczne zadania;
- odpowiedzialność i podejmowanie decyzji są na tym samym poziomie;
- regionalni menedżerowie otrzymują warunki do skutecznego wzrostu;
- w ramach jednego działu możemy mówić o maksymalnej koordynacji.
Ten typ struktury organizacyjnej ma dobrze zdefiniowane niedociągnięcia:
- walka w organizacji o wykwalifikowanych menedżerów i zasoby;
- wzrost kosztów utrzymania aparatu zarządzania z powodu powielania tych samych rodzajów pracy;
- wzrost stopnia hierarchii wymaga koordynacji na wszystkich poziomach, dzięki czemu warunki zatwierdzania rosną, a procesy decyzyjne stają się wolniejsze.
