Kompleksowa ocena wpływu na środowisko

Kompleksowa ocena wpływu na środowisko jest jednym z najważniejszych narzędzi regulujących proces zarządzania środowiskiem i zarządzających nim. Odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu globalnym problemom klimatycznym, zarówno teraz, jak i w przyszłości. Zastanówmy się, jak ocenia się wpływ proponowanego działania na środowisko.

Tło historyczne

Po raz pierwszy w Rosji pod koniec lat 80. zaczęto przeprowadzać ocenę wpływu zanieczyszczeń na środowisko. Pierwszym krajem, który skorzystał z tego narzędzia regulacyjnego, były Stany Zjednoczone. Na poziomie legislacyjnym ustanowiono zasady, zgodnie z którymi należy przeprowadzić OOŚ (ocenę oddziaływania na środowisko). Projekt budowy dużej konstrukcji (na przykład przemysłowej) lub innych działań, które mogłyby mieć negatywny wpływ na stan przyrody, został omówiony z udziałem społeczeństwa i zatwierdzony z uwzględnieniem opinii zainteresowanych stron. Należy zauważyć, że przepisy prawne przyjęte w USA odegrały pewną rolę w dalszym rozwoju całego systemu.

Ramy prawne oceny oddziaływania na środowisko

W 1985 r. EWG przyjęła dyrektywę, która stała się wzorem dla rozwoju systemów OOŚ w wielu stanach. W tym czasie większość organizacji i instytucji międzynarodowych przyjęło zasady i zasady określone w dokumencie dotyczącym przeprowadzania ocen oddziaływania na środowisko. W 1991 r. Zatwierdzono konwencję transgraniczną. Zidentyfikował kluczowe postanowienia całego systemu OOŚ, etapy oceny oddziaływania na środowisko, zawiera listę działań, dla których ta procedura jest obowiązkowa. W Federacji Rosyjskiej działalność tę reguluje odpowiedni przepis. Najnowsza wersja tego dokumentu została zatwierdzona w 2000 roku.

Cechy rozwoju systemu OOŚ

W ciągu pierwszych kilku lat głównie oceniano antropogeniczne oddziaływanie na środowisko. Przeanalizowano głównie wpływ na wodę i atmosferę, wody gruntowe i glebę, faunę i florę. Z czasem coraz więcej osób było zaangażowanych w dyskusję na temat różnych wydarzeń. zainteresowane strony. W związku z tym coraz bardziej ważna staje się ekologiczna i ekonomiczna ocena wpływu na środowisko. W praktyce eksperci zaczęli zwracać uwagę na analizę konsekwencji, jakie mogą powstać w trakcie rozwoju sektorowego i terytorialnego.

Podstawowe elementy

W nowoczesnym znaczeniu ocena oddziaływania na środowisko jest procesem systematycznym. Obejmuje zarówno rozwój, jak i realizację zatwierdzonych i uzgodnionych działań. Zawiera następujące elementy:

1. Prognoza (analiza) potencjalnych wpływów proponowanego działania na stan środowiska oraz ocena ich znaczenia na wszystkich etapach przygotowania i realizacji.
2. Konsultacje ze stronami zainteresowanymi różnymi aspektami proponowanych działań w celu znalezienia optymalnych rozwiązań dla wszystkich uczestników.
3. Dokumentacja procedury, wykonanie zatwierdzeń, konsultacji, dyskusji i wyników analiz.
4. Wykorzystanie wyników przy podejmowaniu decyzji dotyczących planowanych działań.

Kluczowe punkty

Kompleksowa ocena oddziaływania na środowisko opiera się na:

1. Demokracja. Cały proces powinien być dostępny dla wszystkich zainteresowanych stron.
2. PrzejrzystośćDecyzje podejmowane podczas OOŚ i ich uzasadnienie powinny być dostępne i otwarte dla uczestników.
3. Pewności. Terminy i procedura przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko powinny być uprzednio uzgodnione i przestrzegane przez wszystkie zainteresowane strony.
4. Odpowiedzialność Decydenci powinni składać sprawozdania wszystkim stronom zaangażowanym w proces.
5. Niezawodność Ocena oddziaływania na środowisko powinna być przeprowadzana obiektywnie i profesjonalnie.
6. Wydajność Procedura i wyniki analizy powinny zapewnić ochronę przyrody przy minimalnych kosztach dla ogółu społeczeństwa.
7. Elastyczność W trakcie tego procesu specjaliści muszą wziąć pod uwagę specyfikę placówki, do której stosowana jest OOŚ i dostosować procedurę zgodnie z nią.
8. Praktyczne zastosowanie. Informacje i wyniki, które zostaną uzyskane w trakcie procesu, powinny zostać wykorzystane przy opracowywaniu i podejmowaniu decyzji.

Specyfika procedury

Ocena wpływu na środowisko różni się znacznie od tradycyjnych instrumentów regulacyjnych. Te ostatnie w szczególności opierają się głównie na stosowaniu reguł i norm, licencjonowaniu niektórych utworów i wymaganiach wobec wykonawców. OOŚ charakteryzuje się złożonością podejść i procedur demokratycznych. To z kolei pozwala wziąć pod uwagę efekty pośrednie, specyfikę konkretnych sytuacji. Na podstawie tej analizy podejmowana jest ostateczna świadoma decyzja. Ponadto na każdym etapie procesu brana jest pod uwagę opinia zainteresowanych stron. Ocena wpływu na środowisko jest najbardziej skuteczna, gdy jest stosowana w projektach na dużą skalę. Ich wdrożenie nie tylko ma znaczący wpływ na przyrodę, ale także wpływa na interesy szerokiej gamy osób. W przypadku takich zmian analiza wpływu na atmosferę, hydrosferę i inne elementy ekosystemu powinna zostać przeprowadzona w ich związku, a nie przewidywać ich podział. Ocena wpływu na środowisko nie ogranicza się do analizy zgodności z ustalonymi wymogami. Obejmuje informowanie opinii publicznej o postępach procesu i konsekwencjach wdrożenia niektórych zmian. Projekty na dużą skalę są do pewnego stopnia wyjątkowe zarówno ze względu na specyfikę procesów technologicznych, jak i warunki środowiskowe na terytorium, którego to dotyczy.

Proces

Istnieją następujące etapy przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko:

1. Studium wykonalności OOŚ.
2. Definicja zadań.
3. Wstępna ocena wpływu na środowisko.
4. Opracowanie środków kontroli.
5. Opracowanie ostatecznego dokumentu.
6. Analiza jakości i kompletności materiałów OOŚ.
7. Podejmowanie decyzji
8. Monitorowanie wpływu
9. Udział społeczeństwa.

Analiza wykonalności

Ocena oddziaływania na środowisko nie dotyczy wszystkich projektów. Różne stany stosują różne kryteria wyboru. W Federacji Rosyjskiej lista prac i obiektów, w odniesieniu do których OOŚ jest przeprowadzana bezbłędnie, jest ustalana przez Ministerstwo Zasobów Naturalnych. O celowości procedury decydują także podziały terytorialne ministerstwa. W przypadku obiektów i działań, w przypadku których OOŚ nie jest przeprowadzana, klient lub deweloper sporządza załącznik do dokumentacji. Zgodnie z nim wyciąga się wniosek na temat dopuszczalności domniemanego wpływu na środowisko. Na przykład obiekt, który powinien znajdować się w pobliżu jakiegoś pomnika przyrody, może zasługiwać na szczególną uwagę. Potrzeba OOŚ w takich przypadkach może wynikać z lokalnych obaw.

Problemy

Największą trudność stanowi ocena wpływu na środowisko kilku obiektów, które planuje się umieścić na tym samym terytorium.W szczególności trudności mogą wynikać z faktu, że ich uruchomienie można założyć w różnym czasie. Każdy obiekt osobno w takich przypadkach nie ma znaczącego wpływu na środowisko. Jednak razem mogą one bardzo negatywnie wpływać na przyrodę. Wpływ ten musi koniecznie zostać przeanalizowany i uwzględniony podczas podejmowania decyzji dotyczących projektu.

Znaczące etapy

Procedura przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko obejmuje określenie wielkości i analizę istotności oddziaływania. Procedury te są przeprowadzane zgodnie z zadaniami ustalanymi wspólnie z zainteresowanymi uczestnikami. W szczególności zidentyfikowano kwestie do zbadania, opracowano i wybrano odpowiednie alternatywy dla proponowanego działania. Ważnym etapem jest proces opracowywania środków regulujących wpływ na przyrodę. Obejmują one środki zapobiegania, zmniejszania i kompensowania skutków narażenia, dostosowywania projektu, planowania kontroli i monitorowania. Na etapie przygotowania dokumentu końcowego wyniki analizy są dostarczane w formie określonej w odpowiednich dokumentach regulacyjnych.

Sprawdź je pod kątem kompletności i adekwatności danych. Na tej podstawie podejmowana jest decyzja o stosowności lub niewłaściwości dalszych prac nad projektem, a także o potrzebie jego udoskonalenia. Kontrola i monitorowanie są przeprowadzane na etapie budowy, uruchomienia i podczas eksploatacji obiektu. Procedury te są niezbędne do weryfikacji zgodności decyzji i wskaźników, które odzwierciedlają wpływ na przyrodę, prognozy i wymagania ustalone podczas wdrażania OOŚ.

Udział społeczeństwa

Z reguły jest on zapewniany na etapach definiowania zadań, analizy jakości i kompletności OOŚ. Zasadniczo społeczeństwo może uczestniczyć na każdym etapie oceny. Programy, które to zapewniają, mogą mieć różne cele. Dlatego udział społeczeństwa może być konieczny, aby po prostu poinformować obywateli. W niektórych przypadkach zaangażowanie szerokiego spektrum podmiotów odbywa się w procesie decyzyjnym. Opinia publiczna może znacząco wpłynąć na sytuację.

Klienci

Działają jako podmioty oceny oddziaływania na środowisko. Klienci mogą być osobami prawnymi lub obywatelami. Są odpowiedzialni za organizację OOŚ zgodnie z wymogami aktów prawnych regulujących opracowywanie, koordynację i badanie dokumentacji technicznej obiektu. Klienci ponoszą koszty związane z oceną. W przypadku pełnego wdrożenia OOŚ koszty mogą być dość znaczne. Inicjator (klient) ma obowiązek zrealizować prognozę wpływu planowanej pracy, sporządzić raport z wyników analizy, zapewnić udział przedstawicieli publicznych w procesie przygotowywania i omawiania materiałów.

Upoważnione organy

Należą do nich organizacje i struktury, które są wyposażone w specjalne funkcje w ramach oceny wpływu na przyrodę lub w ramach działania jako całości. Istnieją trzy główne obszary pracy upoważnionych organów:

1. Kontrola procesu OOŚ. Funkcję tę pełni Ministerstwo Zasobów Naturalnych. Do jego kompetencji należy monitorowanie zgodności z procedurą oraz sprawdzanie kompletności i jakości informacji w dokumentacji.
2. Podejmowanie decyzji na podstawie wyników analizy.
3. Koordynacja niektórych obszarów planowanej działalności. Proces ten obejmuje wyspecjalizowane organy wydające licencje, zezwolenia itp.

Wewnętrzne systemy międzynarodowych struktur finansowych

Organizacjami tymi są przede wszystkim Bank Światowy i Europejski Bank Rozwoju i Odbudowy.Ich struktury kontroli wewnętrznej aktywnie stosują procedury środowiskowe przy wyborze projektów inwestycyjnych w krajach Europy Wschodniej i Środkowej, a także w krajach rozwijających się. Monitorują zgodność z ustalonymi wymaganiami i niezbędnymi warunkami przez klientów (inicjatorów) ubiegających się o zasoby finansowe. Struktury wewnętrzne oceniają jakość materiałów OOŚ, wyciągają wnioski na temat wykonalności inwestycji.

Inne zainteresowane strony

Realizacja każdego projektu na dużą skalę wpłynie na interesy dość szerokiej gamy podmiotów prawnych, obywateli i grup społecznych. Koordynacja proponowanych działań z nimi jest jednym z kluczowych zadań OOŚ. Interesariusze, broniąc swoich własnych interesów, nie tylko przyczyniają się do poszukiwania i przyjmowania optymalnych rozwiązań. Dostarczając dodatkowe informacje dotyczące przeważnie wpływów wtórnych, znacznie zwiększają wartość wyników oceny.

Określenie poziomu wpływu, analiza istotności

Prognozy skutków i proces opracowywania środków mających na celu ich zmniejszenie działają jako jeden z elementów oceny. Podczas procedury identyfikowane są te wpływy, które praktycznie nie są uwzględniane przez normy i normy dla poszczególnych źródeł i środowisk. Obejmują one przede wszystkim wpływy pośrednie o charakterze społeczno-gospodarczym. Wyniki prognozy są wykorzystywane przez osoby podejmujące decyzje kierownicze i inne znaczące decyzje oraz przez inne podmioty. W oparciu o wskaźniki terytorialne organy administracyjne i wykonawcze przedstawiciele społeczeństwa i innych podmiotów mogą dokonać świadomego wyboru proponowanych opcji planowanej pracy, w tym zera (odmowa dalszych działań).

Ważna uwaga

Po zidentyfikowaniu wszystkich prawdopodobnych skutków, daleko od wszystkich przypadków, można natychmiast ocenić znaczenie i wielkość każdego z nich. Wynika to z potrzeby dużej ilości prac badawczych, co z kolei wiąże się ze znacznymi kosztami. Sytuację komplikuje brak jasnych procedur OOŚ. W związku z tym należy wybrać te elementy środowiska i właściwości źródła wpływów, które określają ogólny poziom wpływu. Innymi słowy, wskaźniki są uszeregowane. W rezultacie kompleksowe oceny powinny podlegać wyłącznie znaczącym skutkom. Aby wykonać to zadanie, specjaliści muszą posiadać informacje dotyczące zarówno warunków naturalnych, stanu elementów ekosystemu, jak i cech źródła, które ma na nie negatywny wpływ. Z uwagi na fakt, że środowisko w ramach oceny wpływu jest rozumiane nie tylko bezpośrednio dla samej przyrody, ale także dla całego systemu społeczno-ekologicznego i gospodarczego, znaczenie zmian jest bardziej determinowane konsekwencjami natury społeczno-ekonomicznej.

Znaczenie negatywnych oddziaływań

Identyfikacja wpływów, analiza ich poziomu i istotności są kluczowymi elementami nie tylko OOŚ. Problem o podobnym charakterze został rozwiązany również w innych przypadkach. Na przykład procedury te mają szczególne znaczenie przy określaniu aspektów środowiskowych podczas tworzenia systemów ekozarządzania. Pomimo pewnych podobieństw procesy mają wiele funkcji. Są one określone przez skalę analizy, terminy, w których jest przeprowadzana. Oddziaływanie można scharakteryzować poprzez zmianę wskaźników stanu środowiska w określonym okresie w granicach określonego terytorium i może być wynikiem rzeczywistych lub postrzeganych działań.Jego wartość można ustalić, porównując prognozowaną lub faktyczną sytuację z sytuacją, która miałaby (lub miałaby miejsce) przed rozpoczęciem działań lub gdyby w ogóle ich nie przeprowadzono.

Wniosek

Ocena wpływu jest niemożliwa bez analizy wskaźników wydajności obiektu (zaprojektowanego lub istniejącego), a także przewidywanych konsekwencji jego funkcjonowania. Następnie należy określić wielkość wpływu, przewidując prawdopodobne zmiany i identyfikując najbardziej znaczące z nich. Tam, gdzie to możliwe, oddziaływania należy określić ilościowo. Zadanie zidentyfikowania analizy wielkości i znaczenia wpływu rozwiązuje się za pomocą analizy systemowej. Jednak z uwagi na fakt, że sam przedmiot oceny ma pewną złożoność, sama technika nie wystarczy. Dlatego na wszystkich etapach szeroko stosowana jest analiza ekspercka. Wnioski specjalistów w wielu przypadkach organicznie uzupełniają tradycyjne metody identyfikacji negatywnych wpływów. W niektórych sytuacjach wiedza, profesjonalizm i doświadczenie ekspertów działają jako główne narzędzie w przeprowadzaniu OOŚ.