Teoria negacji negacji (prawo trzech negatywów) jest jedną z podstaw dialektyki materialistycznej. W ten sposób proces rozwoju jest pokazany i wyjaśniony w tej szkole filozoficznej. Uważa się, że postępujące zmiany w przyrodzie i społeczeństwie zachodzą z powodu tego, że pewien przedmiot spada z jednego stanu do drugiego, a z tego do trzeciego. I każdy kolejny status zaprzecza poprzedniemu. Ale jednocześnie trzeci stan obiektu jest podobny do pierwotnego, przechodzi ten etap tylko na wyższym poziomie. Okazuje się, że zanon „zaprzeczenia negacji” pozwala zaobserwować zarówno ciągłość, jak i innowację. Ale sformułowana przez niemiecką filozofię klasyczną, a następnie przez twórców materializmu dialektycznego, koncepcja ta była już szeroko krytykowana na początku XX wieku.
Dlaczego on się tak nazywa?
Cały rozwój jest więc ruchem. Ale dlaczego ten rodzaj modyfikacji obiektu lub zjawiska w filozofii materializmu dialektycznego nazywa się „negacją negacji”? Faktem jest, że przez tę kategorię rozumiemy stan osiągnięty przez obiekt podczas rozwoju. Z reguły każdy obiekt zmienia się w takim stopniu, że z czasem staje się niejako przeciwieństwem samego siebie. Ta jakość nazywa się „zaprzeczeniem”. Filozofia dialektyczna uważa taki etap za nieunikniony. Ale jeśli to zaprzeczenie kończy się śmiercią (zniknięciem, zniszczeniem) obiektu lub zjawiska, wówczas takiego procesu trudno nazwać rozwojem. Ale kiedy obiekt dalej się modyfikuje, wówczas następuje dialektyczna negacja negacji.
Ruch spiralny
Filozofia materialistyczna uważa, że rozwój następuje z powodu zniszczenia pewnej części właściwości obiektu lub zjawiska. Zgodnie z teorią postępu są to cechy, które przestają być przydatne, a nawet utrudniają dalsze zmiany na lepsze. Prawo „negacja negacji” w filozofii mówi nam, że właściwości, które determinują istnienie tego tematu w danym czasie lub kształtują jego nowe możliwości, są zachowane. Co się wtedy stanie? Podwójna negacja na pierwszy rzut oka przywraca obiekt. Każda trzecia faza tego procesu formalnie przypomina pierwszą. Ale rozwój i postęp prowadzą do tego, że ten zwrot jest w rzeczywistości zwrotem ruchu na wyższym etapie. Dlatego często mówi się, że negacja negacji jest modyfikacją spiralną.
Poczucie rozwoju
Jaką rolę odgrywa to prawo w filozofii materializmu dialektycznego? Przede wszystkim pokazuje związek między przeszłością a przyszłością. W procesie rozwoju różne stany obiektu lub zjawiska walczą ze sobą, a także wzajemnie się przenikają. Każda cecha rodzi się, spełnia swoją rolę, „starzeje się” i znika, ustępując miejsca innym. Prawo negowania zaprzeczania determinuje trendy rozwojowe, opisując niszczenie przeszłości, utraconą użyteczność, właściwości oraz nabywanie nowych niezbędnych do dalszego istnienia, ale przeciwnych do pierwszego. Tak więc od prostych pojawia się kompleks. Jednak sama formuła jest trudna do zrozumienia od razu, ponieważ rozwój spirali jest bardzo długim procesem. Zgodnie z prawem jest on widoczny tylko w mniej lub bardziej kompletnej wersji, gdy już są pewne końcowe wyniki. Na różnych etapach tego ruchu translacyjnego można go wyróżnić jedynie jako trend.
Tradycje i ciągłość
Ponadto materializm dialektyczny w brzmieniu tego prawa definiuje kategorie takie jak stare i nowe. Koniecznie umiera wszystko, co hamuje proces rozwoju, prowadzi do zatrzymania lub stagnacji. W takim przypadku stan początkowy całego poprzedniego systemu jest zniszczony. Rodzi się to, co umożliwia dalsze życie i funkcjonowanie, dostosowanie się do nowych okoliczności, zmianę i wzbogacenie potencjału. Odmowa negacji prowadzi do rozwiązania sprzeczności, co nazywa się „wycofaniem”. W tym procesie stary jest zastępowany nowym.
Odmowa i sprzeczność
Filozofia dialektyczna zakłada, że w samym obiekcie, zjawisku lub poznającym przedmiocie tkwi wewnętrzna opozycja. W procesie działania wychodzi na jaw i zaczyna się zaprzeczać. Każda forma, wynik i kierunek rozwoju pokazuje nam ten proces, który został już porównany powyżej z obrazem spirali. Ponadto uważa się, że w takim ruchu prawo negacji negacji określa nie tylko rodzaj, ale także czas zmiany. „Spirala” jest bezpośrednio związana z przyspieszeniem rozwoju, którego okresy postępują szybciej z każdym kolejnym etapem. Oznacza to, że w dialektycznej koncepcji „negacji” istnieje również znaczenie pozytywne. Przechowuje pewien moment połączenia między poszczególnymi etapami procesu.
Klasyczna dialektyka
Po raz pierwszy Hegel sformułował w filozofii prawo „negacji negacji”. Udowodnił to przykładami z historii myślenia. Opracowanie dowolnej koncepcji odbywa się jako przejście od abstraktu do betonu. W tym procesie rozwiązana zostaje wewnętrzna sprzeczność koncepcji. Przechodzi do etapu drugiej istoty, zamieniając się w coś innego niż wcześniej. Potem „powraca do siebie”, ale już w formie konkretnej koncepcji, która zawiera zarówno swoją dawną, abstrakcyjną esencję, jak i nową, nabytą w procesie alienacji. W Nauce logiki Hegel scharakteryzował nawet prawo negacji negacji jako uniwersalną formę jedności sprzeczności (ich wzajemne przenikanie się) i walkę między nimi (podział całości).
Można powiedzieć, że jest to specjalna forma innej koncepcji dialektycznej. Jest to rodzaj prawa dotyczącego jedności i walki przeciwieństw. Ale filozof ograniczył działanie dialektyki tylko do dziedziny pojęć i ich formowania. Rzeczywiście, dla niego byt i myślenie stanowiły jedną całość, podczas gdy ta pierwsza pochodzi od drugiej. W związku z tym triada zaprzeczeń była etapami rozwoju umysłu świata.
Engels po odmowie
Dialogatyka materialistyczna rozszerzyła to prawo heglowskie nie tylko na rozwój ducha i myślenia, ale także na przyrodę i społeczeństwo. Jego twórcy twierdzili nawet, że wywrócili filozofię niemieckiego klasyka do góry nogami. Friedrich Engels bardzo wysoko postawił prawo negacji negacji w filozofii. Można krótko powiedzieć, że scharakteryzował to jako połączenie postępu, powtarzalności i spiralności. Engels nazwał to trzecią zasadą dialektyki. Przede wszystkim wychodzi na jaw w ludzkiej wiedzy. Rozwój tego drugiego następuje w procesie zastępowania niektórych teorii innymi, narodzin nowych koncepcji, które są bardziej dostosowane do zmieniającego się świata i naszej percepcji wszechświata. Ale każde nauczanie, które zaprzecza przeszłości, nie tylko ją krytykuje, ale częściowo obejmuje pewną część swojej wiedzy.
Prawo „odmowy odmowy”: przykłady
Engels argumentował za tą teorią dialektyczną różnymi argumentami. W tym zilustrował to przykładami z logiki i matematyki. Każde oświadczenie przechodzi przez następujące etapy rozwoju:
- Coś jest prawdą.
- To nie jest prawda.
- Poprzednie oświadczenie jest fałszywe.
Okazuje się, że w tym logicznym łańcuchu następuje powrót do pierwszego zdania. Nawet Engels, udowadniając prawo „negacji negacji”, podał przykłady z dziedziny matematyki. Powiedział, że przeciwieństwem liczby dodatniej jest cyfra „minus”.Ale co się stanie, jeśli poddamy to zaprzeczeniu? Mnożąc go przez tę samą liczbę przez minus, otrzymujemy tę samą wartość w postaci dodatniej, ale podniesionej do kwadratu (czyli na wyższym etapie).
Czy to prawo występuje w innych obszarach?
Ponieważ dialektyka materialistyczna opiera się na fakcie, że jej zasady działają zarówno w poznaniu i myśleniu, jak i w byciu (w tym społecznym), przepis ten stosuje się również do prawa „negacji negacji”. Filozofowie, którzy dzielili się swoimi przykładami, cytowali z różnych dziedzin nauki. Na przykład z biologii. Śmierć i pojawienie się komórek krwi, które mają miejsce każdego dnia w naszym ciele, jest zaprzeczeniem i odrodzeniem się poprzednich form. Zmiana preferencji smakowych i stylowych w muzyce, sztuce i kulturze często odbywa się spiralnie, z powrotem do starego, ale na nowy poziom. Dlatego styl retro jest tak często modny. Dzieci są zaprzeczeniem rodziców, a jednocześnie ich kontynuacją. Ponadto materializm dialektyczny zakłada formacyjne podejście do rozwoju społeczeństwa. Twierdzi, że proces historyczny jest również spiralny i postępowy. Zmiana formacji jest zarówno zaprzeczeniem poprzedniej, jak i ciągłością. „Usunięcie” sprzeczności może nastąpić poprzez ewolucję lub gwałtowną zmianę kolejności.
Zastrzeżenie i uwagi
Teoria negacji negacji (prawo trzech negatywów) w XX wieku stała się przedmiotem krytyki ze strony różnych filozofów. Głównym przeciwnikiem tej koncepcji był Karl Popper. Był przeciwnikiem metody dialektycznej nawet w logice i myśleniu, nie mówiąc już o naukach przyrodniczych czy trendach społecznych. Przede wszystkim mówi, że konceptualny aparat materializmu dialektycznego jest skonstruowany w taki sposób, że niweluje wszelką krytykę i upolitycznia ją. Zwolennicy prawa negowania negacji interpretują jego stosowanie zbyt arbitralnie i nie można tego zweryfikować. Nie można rozwinąć tych pomysłów, co prowadzi do stagnacji i stagnacji jakiejkolwiek myśli filozoficznej.
Dlaczego to prawo nie jest naukowe - krytyka dialektyki
Popper mówi, że marksizm jako metoda była dobra dla dziewiętnastego wieku jako jedna z teorii pozytywistycznych. Ale kiedy jego zwolennicy zamienili dialektyczny materializm w dogmat, przestał być nauką w ścisłym tego słowa znaczeniu. Inni krytycy uważali, że sama teoria konstruuje własne dowody i nie bierze jej z doświadczenia ani z praw myśli. Ponadto, jeśli prawo trzech negatywów miało sens dla Hegla, ponieważ w swojej koncepcji określił rozwój ducha (z grubsza mówiąc, ewolucję Boga), a zatem w samym procesie istniało wyznaczanie celów, to dla materialistów i ateistów nieuchronność postępu jest bardzo dziwna. Okazuje się, że „koniec historii” wraz z nadejściem „nieba na ziemi” jest z góry ustalony i nieunikniony. Ale przyczyny tego są całkowicie niejasne.
