Celem działalności większości podmiotów gospodarczych jest czerpanie zysków ze sprzedaży towarów i świadczenia usług. Aby jednak sprzedać produkt, musisz go najpierw kupić w innej firmie lub sam go wyprodukować. W obu przypadkach firma nie jest pozbawiona kosztów.
Koszty to koszt zużytych środków w procesie produkcyjnym (w szczególności materiałów, surowców, pracy pracowników itp.). Innymi słowy, są to wszystkie zasoby gospodarcze, które zostały wykorzystane do wytworzenia niektórych towarów, wyrażone w jednym ekwiwalencie pieniężnym.
Koszty, które stanowią koszt produktu końcowego, świadczonych usług lub prac wykonanych w określonym okresie i można je wiarygodnie oszacować, stanowią koszty produkcji.
Klasyfikacja kosztów
Rosnąca nierentowność podmiotów gospodarczych w różnych branżach wskazuje na potrzebę poprawy zarządzania kosztami. W celu racjonalnego zarządzania kosztami przedsiębiorstwa klasyfikuje się według różnych kryteriów.
Ze względu na ograniczone zasoby, każdy producent stoi przed koniecznością porównania kilku alternatyw i zastanowienia się nad jedną z nich. Ten wybór jest stały. Koszty odgrywają kluczową rolę w rozwiązaniu tego problemu. Pozwalają ocenić koszt wytworzenia produktu. Uwzględniona jest część kosztów, których wartość zależy od konkretnej opcji. Koszty te nazywane są odpowiednimi. To oni są brani pod uwagę przez kierownictwo przy podejmowaniu najlepszej decyzji. Natomiast nieistotne koszty są niezależne od wybranej alternatywy i w każdym przypadku zostaną poniesione przez firmę.
W rachunkowość zarządcza emitują również koszty utopione. Żadna z podjętych decyzji nie może wpłynąć na ich wartość.
W celu skutecznego zarządzania obliczane są koszty przyrostowe i krańcowe. Pierwsze przedsiębiorstwo ponosi podczas wypuszczania nieplanowanej partii produktów. Koszty, które firma ponosi w związku z produkcją jednej dodatkowej jednostki produkcji, nazywane są marginalnymi.
Koszty przedsięwzięcia planowane są z uwzględnieniem oczekiwanych wielkości produkcji normy i ograniczenia. Dotyczą one planowanego kosztu produkcji. Istnieją jednak nieplanowane koszty, które faktycznie powstają. Przykładem może być małżeństwo.
W zależności od tego, czy wysokość poniesionych kosztów różni się w zależności od wielkości produkcji, są one klasyfikowane do stałych i zmiennych kosztów produkcji.
Stałe koszty
Osobliwością tego pierwszego jest to, że nie zmieniają się one w krótkim czasie. Jeśli firma zdecyduje się zwiększyć lub odwrotnie, zmniejszyć produkcję, koszty takie pozostają na tym samym poziomie. Koszty stałe - opłata za wynajem lokali przemysłowych, magazynów, punktów sprzedaży detalicznej; wynagrodzenie personelu administracyjnego; koszty utrzymania budynków, w szczególności mediów. Należy jednak pamiętać, że tylko wielkość całkowitych kosztów całego problemu jest stała. Koszty obliczane na jednostkę produkcji spadną wprost proporcjonalnie do wzrostu wielkości produkcji. To jest wzór.
Zmienne koszty produkcji
Gdy tylko jednostka gospodarcza zaczyna wytwarzać produkty, powstają koszty zmienne.Ich główny udział stanowi wykorzystany kapitał obrotowy. Podczas gdy koszty stałe pozostają względnie stabilne dla przedsiębiorstwa, zmienne zależą bezpośrednio od wielkości produkcji. Im większa wielkość produkcji, tym wyższe odpowiednio koszty.
Skład kosztów zmiennych
Zmienne koszty produkcji obejmują koszt materiałów i surowców. W trakcie planowania do obliczeń wykorzystywane są standardy zużycia materiałów w stosunku do jednostki produktu gotowego.
Kolejną pozycją kosztów zmiennych są koszty pracy. Należą do nich wynagrodzenie głównego personelu zajmującego się produkcją, pracowników pomocniczych, rzemieślników, technologów, a także personelu konserwacyjnego (przeprowadzki, sprzątaczki). Oprócz głównej pensji brane są również pod uwagę premie, kwoty rekompensat i motywacyjne, a także wynagrodzenia pracowników, którzy nie są w głównym stanie.
Oprócz materiałów i surowców większość podmiotów gospodarczych ponosi koszty zakupu materiałów pomocniczych, półproduktów, części zamiennych, komponentów i paliwa, bez których w większości przypadków proces produkcji jest niemożliwy.
Klasyfikacja kosztów zmiennych
Jak wspomniano wcześniej, wartość kosztów zmiennych zależy od wielkości produkcji. Jednak wskaźniki te nie zawsze zmieniają się w równych proporcjach. Ze względu na zależność kosztów od ilości wytwarzanych produktów są one klasyfikowane jako progresywne, trawienne i proporcjonalne.
Według metody włączenia kosztów zmiennych do kosztu produkcji dzieli się je na bezpośrednie i pośrednie. Jeśli te pierwsze zostaną natychmiast przeniesione do wartości wyemitowanego towaru, to te drugie zostaną podzielone między różne rodzaje produktów. W tym celu wybiera się bazę dystrybucyjną. Może służyć jako koszt surowców lub wynagrodzenie kluczowych pracowników. Pośrednie koszty produkcji reprezentowane są przez wydatki administracyjne i zarządcze, koszty rozwoju personelu, sferę społeczną i infrastrukturę produkcyjną.
W celu skutecznego zarządzania obliczane są całkowite i średnie zmienne koszty produkcji. Aby ustalić ostatni wskaźnik, całkowity koszt jest dzielony przez liczbę wyprodukowanych produktów.
Koszty produkcji brutto przedsiębiorstwa
Aby ocenić opłacalność produkcji produktu, firma musi obliczyć (brutto) koszty brutto. W krótkim okresie powstają one z połączenia zmiennych i kosztów stałych. Jeżeli w pewnych okolicznościach firma nie wytwarza produktów, wówczas koszty brutto są równe stałej. W miarę wzrostu wielkości produkcji w trakcie działalności gospodarczej koszty całkowite rosną o liczbę zmiennych w zależności od ilości wytwarzanych produktów.
Warunkowo zmienne koszty
Warto zauważyć, że w praktyce zmienne koszty produkcji najczęściej obejmują komponenty stałe. Dlatego bardziej poprawne jest mówienie o warunkowo zmiennych kosztach. Koszty te, choć zależą od wielkości produkcji, ale gdy rosną lub maleją, zmieniają się nie wprost proporcjonalnie, ale stopniowo.
Aby opisać charakter wpływu liczby wyprodukowanych towarów na koszty zmienne, stosuje się współczynnik odpowiedzi. Oblicza się go, dzieląc tempo wzrostu kosztów zmiennych przez tempo wzrostu wielkości produkcji. Te ostatnie charakteryzują działalność gospodarczą przedsiębiorstwa. Współczynnik reakcji na koszty został wprowadzony przez niemieckiego naukowca K. Mellerovicha. Jeżeli koszty zmienne różnią się proporcjonalnie do wyniku, wskaźnik ten wynosi jeden.
Funkcje rozliczania kosztów zmiennych
Ważnym elementem w konstrukcji rachunku kosztów produkcji jest rozsądne ustanowienie jego obiektów.
Obiekt kosztowy - są to wytworzone produkty, świadczone usługi, wykonana praca lub określone rodzaje działalności przedsiębiorstwa, które wymagają ustalenia związanych z nimi kosztów.
Zmienne koszty produkcji są rozliczane w celu terminowego i prawidłowego odzwierciedlenia rzeczywistych kosztów produkcji w ramach odpowiednich pozycji kosztów, a także w celu zidentyfikowania rezerw oszczędności i zapobiegania nadmiernemu zużyciu materiałów i stratom pozaprodukcyjnym. Ponadto zapewnia informacje niezbędne do kontroli operacyjnej w przedsiębiorstwie.
Wyświetlanie wydatków na rachunkach
Aby uwzględnić koszty produkcji, należy przydzielić konto 20. Podsumowuje ono informacje o kosztach poniesionych przez podmiot gospodarczy w związku z wytwarzaniem produktów, świadczeniem usług i wykonywaniem pracy, które są głównym celem jego działalności. Tak więc na tym rachunku prowadzone są koszty produkcji produktów rolnych i przemysłowych, instalacji i budowy, projektowania i badań, eksploracji, budowy, badań i innych rodzajów pracy.
Obciążenie 20 rachunku wyświetla bezpośrednie koszty głównych i pomocniczych gałęzi przemysłu, które są związane z główną działalnością przedsiębiorstwa, koszty pośrednie w sprawie ich utrzymania i zarządzania, a także małżeństwa.
„Produkcja główna” obciąża koszty kont kredytowych, które uwzględniają zapasy i materiały, rozliczenia z pracownikami dotyczące wynagrodzeń itp.
Koszty produkcja pomocnicza 23 rachunki obciążane są na 20 rachunkach z tytułu pożyczki, kosztów zarządzania i utrzymania - z 25, strat z odrzuconych produktów - z pożyczki 28.
W przypadku pożyczki 20 na rachunku wyświetlane są rzeczywiste koszty wytworzonych produktów, świadczonych usług i ukończonych prac. Kwoty te są odpisywane do obciążenia kont w celu rozliczenia gotowych produktów (43), sprzedaży (90) i innych. Saldo konta 20 na koniec miesiąca charakteryzuje pracę w toku.
Analityczne rozliczanie kosztów
W przypadku prowadzenia rachunkowości analitycznej w odniesieniu do zasobów podrzędnych konta 20 wyświetlane są wydatki przedsiębiorstwa i produkty wytworzone według ich rodzajów. Jeśli jednostka gospodarcza produkuje ograniczony asortyment, księgowość analityczną można również przeprowadzić dla poszczególnych działów lub warsztatów. W takim przypadku zasoby podrzędne zamówień 2 i 3 zamówienia również nie są otwierane dla kont przeznaczonych do rozliczania wyprodukowanych towarów i usług.
Koszt produkcji
Ważną funkcją rachunku kosztów jest obliczanie kosztu produkcji. Do różnych celów stosuje się różne rodzaje kosztów. Tak więc w rachunkowości finansowej obliczają:
- koszt produkcji;
- koszt sprzedanych towarów;
- całkowity koszt.
Koszt produkcji obejmuje zarówno stałe, jak i zmienne koszty produkcji. Ten wskaźnik charakteryzuje kwotę kosztów poniesionych przez firmę na produkcję. Jeśli doliczymy do tego koszty pakowania towaru, reklamy, dostawy i inne koszty sprzedaży, otrzymamy pełny koszt.
Aby obliczyć koszt jednego wydanego towaru, brane są zarówno koszty stałe, jak i zmienne na jednostkę produkcji. Obejmują one koszty materiałów produkcyjnych, paliwa, transportu produktów w przedsiębiorstwie, wynagrodzenia, amortyzacji, konserwacji i naprawy środków trwałych, a także inne koszty.
Bezpośrednie i pośrednie koszty zmienne
Przy obliczaniu kosztu produkcji koszty zmienne należy podzielić na bezpośrednie i pośrednie. Pierwsze uwzględniają w kosztach określonych produktów zgodnie z rachunkowością pierwotną. Drugi jest niepraktyczny, aby bezpośrednio odnosić się do końcowego produktu produkcji ze względu na jego cechy technologiczne.Bezpośrednie koszty zmienne obejmują koszty materiałów i surowców, paliwa i wynagrodzenia pracowników; koszty pośrednie surowców wykorzystywanych w kompleksie produkcyjnym.
Rola kosztów zmiennych w zarządzaniu jednostką gospodarczą
Głównym celem rozliczania zmiennych kosztów produkcji jest efektywne zarządzanie organizacją. Aby zracjonalizować działalność przedsiębiorstwa i uzyskać maksymalny zysk, menedżerowie analizują koszty produkcji, wielkości produkcji, a także zysk, jaki jednostka gospodarcza może uzyskać w wyniku realizacji uzyskanych korzyści.
Na tej podstawie podjęto decyzję o rozszerzeniu produkcji. Jeśli może to poprawić wynik finansowy działalności gospodarczej organizacji, określa się optymalną strukturę produktów, a także ceny towarów. Aby kierownictwo było w stanie określić, jaka produkcja powinna być wykonana w celu maksymalizacji zysków, należy wiedzieć, jak zmieniają się zmienne koszty produkcji wraz ze wzrostem produkcji.
W praktyce zachowanie kosztów zmiennych determinuje prawo malejących zysków. Oznacza to, że wzrost liczby wytwarzanych produktów do pewnego punktu prowadzi do mniejszego wzrostu kosztów zmiennych dla produkcji każdej następnej jednostki. Dlatego, dopóki ten trend się utrzyma, wskazane jest, aby firma zwiększyła ilość wytwarzanych towarów. Ale gdy tylko marginalna wydajność spada, produkcja dodatkowych produktów wymaga więcej zasobów, a wzrost jej wielkości staje się nieracjonalny.
Dla skutecznego zarządzania ważne jest, aby kierownictwo znało nie tylko koszty brutto, ale także ich wartość na jednostkę produkcji. Wskaźnik ten można porównać z ceną towarów w celu ustalenia ostatecznego wyniku finansowego - zysku lub straty. Warto jednak zauważyć, że pewne czynniki, w szczególności niestabilność gospodarki rynkowej, a także możliwość zawarcia małżeństwa, nie pozwalają na dokładne zaplanowanie wartości kosztów produkcji i dochodów.
