Kapitał jest podstawą każdego biznesu. Istnieje wiele podejść do tego, jak należy tworzyć i dostosowywać jego strukturę. Wybór konkretnej metodologii jest ustalany na podstawie różnych czynników. Jednak we wszystkich przypadkach zadaniem menedżerów i właścicieli przedsiębiorstw jest optymalizacja struktury kapitału i dostosowanie jej w celu zapewnienia najwyższego poziomu rentowności biznesu. Jakie metody mogą być zaangażowane? Jak określić optymalną strukturę kapitałową firmy?
Istota struktury kapitału
Jaka jest struktura kapitałowa przedsiębiorstwa? Termin ten najczęściej odnosi się do relacji między źródłami gotówki (może tak być sprawiedliwość organizacje i pożyczone), które są zaangażowane w działalność gospodarczą. W niektórych przypadkach pożyczki krótkoterminowe mogą być wyłączone ze struktury kapitałowej przedsiębiorstwa. W ten sposób zaprezentuje źródła, które są wykorzystywane do długoterminowego finansowania działalności gospodarczej. Wyjątkiem są pożyczki krótkoterminowe, które są wydawane regularnie. Mogą również obejmować strukturę kapitałową przedsiębiorstwa. Fundusze własne i kredytowe różnią się przede wszystkim poziomem wymaganej rentowności.
Źródła struktury kapitału
W strukturze kapitałowej organizacji istnieją zwykle 3 główne rodzaje źródeł - pożyczone fundusze aktywa oparte na papierach wartościowych, a także zyski zatrzymane.
Jeśli chodzi o pierwszy element - jego strukturę najczęściej tworzą pożyczki i obligacje emitowane przez przedsiębiorstwo. Jednocześnie odsetki zapłacone od obu rodzajów pożyczek są zwykle wliczane w koszt produkcji. Papiery wartościowe mogą być reprezentowane przez akcje różnego rodzaju - na przykład zwykłe i uprzywilejowane. Zyski zatrzymane dzięki któremu można również przeprowadzić tworzenie struktury kapitałowej przedsiębiorstwa, oznacza to kolejne inwestycje w niektóre sektory produkcyjne.
Czynniki struktury kapitału
Rozważmy teraz główne czynniki, które mogą wpływać na proces kształtowania się struktury kapitału. Współcześni badacze wyróżniają następującą listę:
- cechy branżowe segmentu działalności przedsiębiorstwa;
- charakterystyka cyklu życia organizacji;
- warunki rynkowe;
- rentowność modelu biznesowego;
- obciążenie podatkowe;
- preferencje menedżerów i właścicieli.
W odniesieniu do pierwszego elementu - specyfiki branżowej segmentu działalności, w którym działa firma, należy zauważyć, że struktura kapitałowa przedsiębiorstwa w tym przypadku może zależeć od intensywności zasobów produkcji, potrzeby częstego zaciągania pożyczek lub, przeciwnie, wyraźnej autonomii finansowej, cech produkcyjnych operacje.
Jeśli chodzi o cykl życia firmy, rozwijające się firmy charakteryzują się bardziej zauważalnym udziałem pożyczonego kapitału, podczas gdy w dojrzałych organizacjach często dominują środki własne.
Warunki rynkowe są kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na sposób budowania struktury kapitału przedsiębiorstwa. Jeśli otoczenie do prowadzenia działalności gospodarczej jest sprzyjające, wówczas firmy z reguły bardziej aktywnie sięgają po pożyczone fundusze, a kredytodawcy częściej je emitują. Z kolei przy negatywnych czynnikach rynkowych coraz trudniej jest uzyskać pożyczkę.W takim przypadku w strukturze kapitałowej spółki przeważą fundusze własne.
Rentowność biznes jest kolejnym ważnym czynnikiem. Jeśli jest wystarczająco duży, kredytodawcy będą bardziej lojalni wobec spółki, w wyniku czego może wzrosnąć udział pożyczonego kapitału. I odwrotnie - jeśli rentowność firmy jest niska, wówczas pożyczki będą po pierwsze niepraktyczne z uwagi na fakt, że odsetki od nich mogą być nawet wyższe niż rentowność, a po drugie, pożyczkodawcy najprawdopodobniej nie będą wystarczające w tym przypadku zlokalizowane w celu budowania partnerstwa z firmą.
Specyfika opodatkowania jest kolejnym ważnym czynnikiem, pod wpływem którego budowana jest struktura kapitału przedsiębiorstwa. Jeśli stopy płatności z zysku są niskie lub firma może czerpać pewne korzyści, różnica między wskaźnikami kosztu kapitału własnego i kapitału kredytowego może się zmniejszyć. Tak więc firma może sobie pozwolić na więcej pożyczek - w tym poprzez emisję obligacji.
Specyfika podejmowania decyzji przez właścicieli i menedżerów firmy wpływa również na to, jak powstanie struktura kapitału spółki. Przedsiębiorcy mogą być mniej lub bardziej lojalni wobec pożyczek lub emitować obligacje w celu przyciągnięcia kapitału zewnętrznego. Czynnik ten może mieć charakter subiektywny i nie korelować z obiektywnymi cechami procesów biznesowych, które kształtują się w przedsiębiorstwie. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że w niektórych przypadkach zestaw odpowiednich parametrów można interpretować inaczej, celowa decyzja kierowników lub właścicieli, nawet jeśli opiera się na osobistym podejściu do podejmowania decyzji dotyczących rozwoju biznesu, jest często najbardziej poprawna.
Połączenie tych czynników decyduje o podejściu osób zarządzających lub właścicieli do tego, w jaki sposób firma stworzy optymalny stosunek kapitału własnego i pożyczonego, a także w jaki sposób struktura finansowa kapitału spółki zostanie doprowadzona do wymaganych wartości.
Optymalizacja struktury kapitałowej
Przeanalizujemy teraz aspekt, który odzwierciedla sposób optymalizacji danych zasobów. Ustaliliśmy, że czynniki wpływające na sposób określania składu i struktury kapitału przedsiębiorstwa. Naszym kolejnym zadaniem jest zastanowienie się, w jaki sposób menedżerowie lub właściciele mogą zidentyfikować najbardziej poprawną korelację odpowiednich elementów, które tworzą zasoby finansowe firmy.
Optymalizacja struktury kapitałowej przedsiębiorstwa obejmuje procedurę obliczania współczynnika funduszy własnych i kredytowych, przy których osiągane są maksymalne wartości, które odzwierciedlają wartość rynkową firmy, i osiągane są optymalne proporcje między wskaźnikami stabilności firmy a poziomem rentowności kapitału, który posiada.
Jakie wzorce rozwiązania tego problemu podkreślają współcześni rosyjscy eksperci? Przede wszystkim zaleca się zwrócenie uwagi na fakt, że działalność gospodarcza przedsiębiorstwa z reguły prowadzona jest w ramach określonych cykli życia. Oznacza to, że optymalizacja struktury kapitałowej przedsiębiorstwa implikuje przede wszystkim rozwiązanie tego problemu w kontekście obecnego etapu rozwoju biznesu.
Jednym z najbardziej dynamicznych etapów realizacji działań przedsiębiorczych jest rozpoczęcie działalności gospodarczej i jej „promocja” w początkowej fazie. W takim przypadku zarządcy i właściciele będą musieli włożyć dużo wysiłku w znalezienie inwestycji, pożyczek i innych zasobów w celu zwiększenia kapitalizacji firmy. Na odpowiednim etapie rozwoju biznesu dynamikę struktury kapitałowej przedsiębiorstwa można dość szybko skorygować na rzecz zwiększenia udziału tylko tych samych pożyczonych środków.Faktem jest, że jeśli są zaangażowani, niezbędna płynność pojawi się do dyspozycji menedżerów i właścicieli. Uzyskanie go w podobnych ilościach kosztem funduszy własnych może wymagać znacznie więcej czasu. Ponadto struktura kapitału własnego przedsiębiorstwa często charakteryzuje się ograniczeniem obrotu aktywami. Jednocześnie, przy udzielaniu pożyczek lub emisji obligacji, wyłącznie wysoce płynne zasoby są do dyspozycji zarządzających.
Jednocześnie bardzo ważne są warunki udzielania pożyczek. Jeśli oprocentowanie ich jest wystarczająco wysokie - proporcjonalne do rentowności, wówczas firma w taki czy inny sposób będzie musiała się rozwijać na własny koszt. Przynajmniej dopóki pożyczkodawcy nie będą gotowi zliberalizować warunki pożyczki.
Z kolei na etapie stabilizacji biznesu zapotrzebowanie na pożyczki dla organizacji może być nieobecne. W takim przypadku struktura kapitału własnego przedsiębiorstwa będzie się charakteryzować obecnością wystarczającej ilości aktywów, aby menedżerowie mogli je wykorzystać do inwestycji i innych celów.
Czynniki kryzysowe
Gospodarka rynkowa rozwija się cyklicznie, w tym w kryzysie. Przedsiębiorstwo jako niezależny podmiot działalności handlowej może również w niektórych przypadkach napotykać trudności. Jeśli firma znajduje się w kryzysie, to właściciele i zarządcy mogą również zweryfikować strukturę źródeł kapitału przedsiębiorstwa.
Jaki rodzaj zasobów zostanie uznany za główny - pożyczony lub własny, określa się na podstawie wielu czynników. Na przykład, jeśli przedsiębiorstwo jest silnie uzależnione od refinansowania - gdy niektóre pożyczki zostaną zastąpione innymi w związku z niektórymi operacjami produkcyjnymi, wówczas odsetek pożyczonych środków prawdopodobnie pozostanie wysoki. Z kolei, jeśli model biznesowy organizacji nie wymaga częstego refinansowania, kierownictwo firmy może wybrać inną ścieżkę - gromadzenie własnego kapitału w możliwie największej ilości i odmowa przyciągnięcia kredytu.
W przypadku kryzysu przedsiębiorstwo może stracić rentowność, wypłacalność i konkurencyjność. W takim przypadku sami pożyczkodawcy mogą zmniejszyć swoją lojalność wobec biznesu, a menedżerowie po prostu nie mają innego wyboru, jak pracować nad zwiększeniem lub przynajmniej utrzymaniem obecnego poziomu kapitalizacji na własny koszt.
Naukowcy zauważają, że niezwykle trudno jest wyodrębnić uniwersalne kryteria, które pozwoliłyby na optymalne zarządzanie strukturą kapitałową przedsiębiorstwa. Wybór odpowiedniej strategii zależy od kombinacji czynników, które mogą mieć wpływ na biznes w różnych kierunkach. Według niektórych analityków, specyfikę branżową firmy należy uznać za czynnik decydujący. W związku z tym zasady budowania strategii zarządzania specyficzne dla działalności bankowej mają w niektórych przypadkach ograniczone zastosowanie w branży - i odwrotnie. Istnieje bardzo znacząca różnica w podejściach stosowanych w firmach produkcyjnych i usługowych. Choćby dlatego, że w pierwszym przypadku kapitał przedsiębiorstwa charakteryzuje się z reguły dużymi przychodami i niską rentownością, w drugim przypadku - wręcz przeciwnie.
W niektórych przypadkach struktura środków trwałych przedsiębiorstwa staje się drugorzędnym kryterium rozwoju firmy. Najważniejsze są trendy charakteryzujące dynamikę zmian w portfelu finansowym spółki lub, na przykład, wskaźniki planowane.
Konserwatywne i liberalne strategie zarządzania przedsiębiorstwem
Współcześni badacze wyróżniają dwa raczej polarne podejścia do budowy modelu biznesowego przedsiębiorstwa. Pierwszy z nich można nazwać warunkowo „konserwatywnym”. Obejmuje maksymalną konsolidację zasobów własnych spółki i minimalną intensywność odwołania się do wierzycieli.Drugie podejście jest „liberalne”. W rzeczywistości jest to przeciwieństwo pierwszego i obejmuje najbardziej aktywne odwoływanie się do wierzycieli oraz minimalizowanie kwoty własnych aktywów finansowych spółki - na przykład w formie zysków zatrzymanych. Rozważ bardziej szczegółowo specyfikę obu podejść.
Konserwatywna strategia: zalety i wady
Tak więc pierwszą opcją rozwoju biznesu jest sytuacja, w której struktura kapitału obrotowego przedsiębiorstwa powstaje głównie na podstawie zasobów własnych firmy. Główną zaletą tej strategii jest brak konieczności planowanych rozliczeń z wierzycielem, w wyniku znacznego ograniczenia ryzyka finansowego organizacji.
Jednocześnie eksperci zalecają menedżerom i właścicielom przedsiębiorstw zrównoważone podejście do oceny tego stanu rzeczy. Dzieje się tak, gdy właściciele firm błędnie uważają, że kapitał własny spółki jest bezpłatny. To nie jest całkowicie poprawne podejście. Po pierwsze dlatego, że każdemu kapitałowi, który nie jest wprowadzany do obrotu, towarzyszy utrata zysków. Przynajmniej - z powodu inflacji. Po drugie, dywidendy stają się faktyczną spłatą kapitału posiadanego przez spółkę. W tym sensie fundusze własne organizacji mogą w niektórych przypadkach być realnie droższe niż pożyczki. Na przykład właściciele rosyjskich spółek LLC muszą płacić podatek od dochodów osobistych od dywidend, a jeśli rentowność firmy jest niższa niż odpowiednie wskaźniki, wówczas ich własny kapitał może zacząć obciążać firmę - lepiej jest wprowadzić je do produkcji i, w razie potrzeby, zwiększyć płynność kosztem funduszy kredytowych. Oczywiście przy odpowiedniej stopie ustalonej przez bank w stosunku do nich.
Według analityków rozwój firmy w ramach konserwatywnej strategii zmniejsza ryzyko finansowe, ale jednocześnie znacznie ogranicza perspektywy ekspansji firmy na rynku. Z kolei jego dynamika może stać się ważnym kryterium stabilności finansowej. Ponadto, jeśli firmie uda się uzyskać znaczenie systemowe w danym segmencie rynku, w przypadku kryzysu państwo może zgodzić się na pomoc. Z kolei organizacja ma większe szanse na uzyskanie takiego statusu, jeśli posiada niezbędną ilość płynnych środków pieniężnych na ekspansję rynkową. Które najprawdopodobniej zostaną pożyczone, a nie własne - ponownie, z zastrzeżeniem odpowiedniej stopy procentowej pożyczek.
Strategia liberalna
Główną zaletą liberalnej strategii rozwoju biznesu jest możliwość zapewnienia ekspansji rynkowej firmy na dużą skalę. Jedną z jego zalet, które zauważyliśmy powyżej - firma może stać się systemowo ważna i znacząca dla państwa. Jednocześnie struktura pożyczonego kapitału przedsiębiorstwa powinna być dobrze zaprojektowana przez kierowników i właścicieli firmy. Może to dotyczyć przede wszystkim optymalnego stosunku pożyczek długoterminowych i krótkoterminowych. Z drugiej strony w przypadku kryzysowych trendów lub spadku przychodów spółki z innych przyczyn ekonomicznych obciążenie zadłużeniem firmy może być nadmiernie wysokie. Dlatego przed przejściem do liberalnej strategii w praktyce menedżerowie powinni przeprowadzić odpowiednią i zrównoważoną ocenę struktury kapitałowej przedsiębiorstwa pod kątem korelacji z obciążeniem finansowym spoczywającym na firmie.
Zauważ, że konserwatywne i liberalne strategie rzadko występują w czystej postaci. Co więcej, są one często używane przez firmy na przemian - w zależności od czynników, które zauważyliśmy powyżej.
Metody zwiększania kapitału przedsiębiorstwa
Na podstawie wyników ujawnionych podczas analizy struktury kapitałowej przedsiębiorstwa menedżerowie i właściciele firmy mogą opracować określone metody zwiększania płynności przez organizację. Ich istota może być inna.
Jeśli chodzi o podwyższenie kapitału z funduszy własnych, można tego dokonać poprzez:
- wdrożenie funduszy, które nie są wystarczająco skutecznie wykorzystane, uważa się za przestarzałe lub niewystarczająco wydajne dla konkretnego przedsiębiorstwa;
- zaostrzenie wierzytelności i usprawnienie windykacji przez partnerów;
- optymalizacja zapasów i modernizacja produkcji w celu zmniejszenia kosztów.
Jeśli chodzi o kierunek prac związanych z wykorzystaniem pożyczonych środków, działania mogą wyglądać następująco:
- poszukiwanie najlepszych warunków refinansowania bieżących pożyczek;
- priorytetowa spłata pożyczek o wysokim oprocentowaniu;
- emisja obligacji o optymalnych stopach kuponowych.
Duże firmy najczęściej stosują kombinację tych podejść lub stosują je w powiązaniu z konkretnymi procesami biznesowymi, a także działaniami poszczególnych jednostek produkcyjnych i oddziałów organizacji. Wprowadzenie niektórych podejścia do zarządzania kapitał przedsiębiorstwa poprzedza raczej dogłębna analiza wskaźników finansowych, działalność różnych struktur spółki, badanie zewnętrznych czynników ekonomicznych.
Czynnik polityczny w biznesie
W niektórych przypadkach wpływ sytuacji może być bardziej znaczący niż stan rzeczy w firmie. Zdarza się, że wybór konkretnej strategii, która określa, jak będzie wyglądać struktura kapitału przedsiębiorstwa, wynika nie z przyczyn ekonomicznych, ale czysto politycznych. W tym sensie analiza elementu ekonomicznego może odgrywać drugorzędną rolę. Przedsiębiorstwo może być arbitralnie skuteczne pod względem modelu biznesowego, ale jeśli na niego wpłynie czynnik polityczny, nie będzie miało większego znaczenia.
