W ostatnich latach, w związku z aktywnym rozwojem firmy, w centrum uwagi znalazły się takie koncepcje jak przywództwo, przywództwo, podejścia, style zarządzania. Praktycy i naukowcy wielokrotnie zadawali szereg pytań.
- Jakie style przywództwa są najlepsze?
- Jakich cech potrzebujesz, aby stać się dobrym liderem?
Rozważ to bardziej szczegółowo.
Jakie są różnice między liderem a liderem?
To pytanie jest jednym z głównych.
Lider jest członkiem grupy, której moc, autorytet i autorytet są dobrowolnie uznawane przez innych członków grupy. Są gotowi słuchać i pomagać mu. Okazuje się zatem, że przywódca ma nieformalny lub nieoficjalny autorytet. Często głównym powodem jest to, że style przywództwa i przywództwa szefa są różne. Dlatego pozostali członkowie grupy wybierają menedżera, z którym są bardziej komfortowi w pracy.
Lider zwykle nie jest mianowany. Jak pokazuje praktyka, jest to osoba uznana za członka grupy, która z kolei chce się nim stać. Okazuje się zatem, że oficjalny lider nie zawsze jest liderem. Mówiąc dokładniej, zwykle tak się dzieje. Głównym powodem, jak zauważono, jest najczęściej nieefektywny styl przywództwa lidera. Grupa ta jest po prostu formalnie uznawana za osobę, która podpisuje dokumenty we właściwym czasie.
Inteligentny lider może skorzystać z tej sytuacji. Ma okazję przenieść swój autorytet na bardziej autorytatywnych członków zespołu. Ale najważniejsze jest zarządzanie tym procesem, aby nie stracić swojego miejsca i ostatecznie autorytetu.
W grupie może istnieć kilku liderów, którzy często zmieniają się w zależności od aktualnej sytuacji i stanu grupy. Profesjonalny lider może zarządzać grupą. Aby to zrobić, musi wpływać na zachowanie i psychologię poprzez autorytatywnych liderów o wysokim statusie. Ale musi pamiętać jedno podstawowe prawo. Zazwyczaj w takich sytuacjach lider musi całkowicie kontrolować proces, ponieważ autorytet przywódców w takiej sytuacji jest nie mniejszy niż jego. Dlatego najważniejsze jest, aby nie stracić kontroli.
Na początkowych etapach badań naukowcy nie dzielili się stylami przywództwa, ich typologią i klasyfikacją. Ale z czasem powstało kilka koncepcji, które miały pewną podstawę dowodową.
Typologia liderów
W trakcie badań zidentyfikowano kilka. Zastanówmy się nad nimi bardziej szczegółowo.
Autorytarny przywódca charakteryzuje się następującymi cechami osobistymi i behawioralnymi:
- władza
- wyłączne podejmowanie decyzji;
- narzucanie własnej opinii;
- wywieranie presji psychologicznej;
- instalacja w przypadku rygorystycznego wykonywania wyrażonych decyzji;
- zastosowanie porządku jako głównej metody wpływu;
- unikanie jakichkolwiek osobistych relacji z podwładnymi;
- nawiązanie relacji w stylu biznesowym.
Demokratyczny lider jest przeciwieństwem pierwszego typu. W swoich działaniach z podwładnymi dominują następujące funkcje:
- szacunek dla pracowników i uwzględnienie ich opinii;
- uznanie ich prawa do działania zgodnie z ich decyzjami;
- sprawiedliwy styl komunikacji;
- proszenie personelu o porady i porady.
Liberalny lider różni się znacznie od pierwszych dwóch typów niechęcią do ponoszenia odpowiedzialności za zespół i za wspólną sprawę. Można wyróżnić następujące cechy charakterystyczne:
- dając pracownikom pełną swobodę działania i podejmowania decyzji;
- brak jakiejkolwiek kontroli z jego strony, jedynie formalnej;
- niechęć lub niemożność wpływania na podwładnych;
- podział władzy wśród renomowanych pracowników;
- rozwój i podejmowanie decyzji odbywa się wspólnie;
- lider zachowuje się jak zwykły pracownik.
Biurokratyczny przywódca woli stosować formalną biurokratyczną metodę przywództwa. Dzięki temu zmusza wszystkich do przestrzegania ustalonego porządku. Jego formalizm i biurokracja przejawiają się we wszystkim: w komunikacji i interakcjach z ludźmi, dokumentacji i dokumentacji, przestrzeganiu przepisów i tak dalej. Proces zarządzania pracownikami odbywa się zwykle poprzez zamówienia i pisemne instrukcje.
Lider opinii to osoba, której opinie są uznawane przez autorytatywną grupę, której słucha i której oceny są najbardziej zaufane. Zwykle tę rolę odgrywa doświadczony i poinformowany profesjonalista. Jednak nie zawsze będzie on zajmował wiodącą pozycję pod innymi względami. Jak mówią, każdy jest dobry na swoim miejscu.
Nominowany lider to lider, który formalnie zajmuje jego miejsce. W rzeczywistości nie wypełnia swoich obowiązków w grupie, a zespołem zarządza ktoś inny, wyznaczony lub nie wyznaczony przez kierownika. Są sytuacje, w których nikt osobiście nie kieruje, wszystkie decyzje podejmowane są wspólnie.
Lider zorientowany na ludzi to osoba, której głównym zajęciem jest dobro członków grupy. Często staje się swego rodzaju „psychologiem” firmy, wszyscy dzielą się z nim swoimi doświadczeniami. Ale taki menedżer nie zawsze jest w stanie poprowadzić pełnoprawną grupę, ponieważ problemy biznesowe są na drugim miejscu. To nie wystarczy, aby wypromować firmę na rynku.
Lider zorientowany na pracę. Jest to lider, który uważa swoją główną funkcję za rozwiązanie grupy zadań. Dobre samopoczucie pracowników znika w tle. W idealnej sytuacji menedżer zaczyna brać pod uwagę interesy wykonawców. Jeśli pojawi się taka kombinacja, można go nazwać idealnym liderem.
Lider sytuacyjny może przez pewien czas wykonywać te obowiązki w grupie, jeśli rozwinie się w niej korzystna sytuacja. W niektórych przypadkach może stać się trwały. Zwłaszcza jeśli możesz uzasadnić oczekiwania grupy.
Teorie przywództwa
Podstawowe pojęcia ujawniają następujące podstawowe pytania na różne sposoby:
- Dlaczego menedżer stosuje określone style przywództwa i przywództwa?
- Jakie optymalne cechy powinien mieć?
- Czy każdy może zostać dobrym menedżerem?
Odpowiedzi na te pytania w systematycznej i ogólnej formie są zawarte w każdej teorii stylów przywództwa. Rozważmy je bardziej szczegółowo.
W ramach teorii charyzmatycznej rozumie się, że przywódca musi posiadać szczególne cechy osobiste. Dzięki nim będzie mógł zostać liderem w zespole. Teoretycznie należy zauważyć, że takie właściwości są podawane od urodzenia jako specjalny prezent. Jednak wciąż nie ma praktycznych badań, które mogłyby potwierdzić tę koncepcję. Naukowcy starali się podkreślić i opisać podobne cechy dobrych liderów. Ale zrobienie tego obiektywnie nie powiodło się. Głównym powodem jest to, że nie udało się stworzyć jednej, tej samej listy wrodzonych cechy przywódcze. Dlatego do tej pory koncepcja ta nie znalazła praktycznego potwierdzenia.
Teoria sytuacyjna podkreśla, że osoba nie musi posiadać pewnych cech osobowości, aby być liderem. Aby osiągnąć ten cel, wystarczy opanować pewne pozytywne cechy, które są doceniane przez ludzi, i wykorzystać sprzyjającą sytuację, aby je przejawić.Dlatego w optymalnej sytuacji liderzy zwykle trafiają do tych pracowników, których zasługi stają się popularne i ważne dla innych członków zespołu. Dlatego nacisk został przeniesiony z osobistych cech danej osoby na stan grupy, która obecnie się rozwija.
Teoria wymiany wartości obala koncepcje opisane powyżej. W centrum uwagi znajduje się sytuacja, która rozwija się w grupie, oraz charakterystyka interakcji podmiotu z tym zespołem. Jeśli możemy mówić o obecności wspólnych interesów lub wartości, a także o ich wzajemnej komplementarności, osoba ta będzie mogła zostać liderem.
Żadna z wybranych koncepcji nie jest jednak w stanie udowodnić ich teoretycznej pozycji. Oczywiście każdy z nich zawiera pewną ilość prawdy i prawidłowo koncentruje się na pozycjach niezbędnych do przywództwa. Można jednak zauważyć szczególną jednostronność rozważanych zjawisk.
Pod tym względem najbardziej optymalna jest obecnie uważana za koncepcję systemu. W jego ramach zatwierdzono następujące przepisy:
- przywództwo nie może być jednoznacznie określone przez jeden czynnik;
- aby mianować pożądanego kierownika, konieczne jest, aby jednocześnie pojawiła się kombinacja pewnych warunków (obecność pewnych osobistych korzyści, odpowiedniej sytuacji, zgodności własnych wartości z wartościami innych pracowników itd.).
Klasyfikacje przywódcze
We współczesnej literaturze socjopsychologicznej istnieje tradycyjny podział na niektóre typy. Mówimy o trzech podstawowych stylach przywództwa: autorytarnym, demokratycznym i liberalnym. Najpierw wprowadzimy kilka zmian.
Pojęcia „typy przywództwa”, „styl przywództwa” na pierwszy rzut oka mają bliskie znaczenie. Oznaczają zestaw metod i środków oddziaływania psychologicznego, które menedżer stosuje, aby wpłynąć na resztę zespołu. Style przywództwa w organizacji obejmują wszystkie możliwe relacje i interakcje, które rozwijają się między liderem a podwładnymi. Jest to dość szerokie i ogólnie akceptowane rozumienie.
Jak pokazuje praktyka, pojęcia „lider” i „style przywództwa” są często używane jako synonimy. Ta interpretacja jest również ważna. Wyjaśnijmy dlaczego.
Omówiona powyżej typologia liderów w niektórych pozycjach pokrywa się z klasyfikacją stylów, która zostanie omówiona poniżej. To nie jest przypadkowy wzór.
Rodzaj lidera zależy zwykle od preferowanego stylu. Ale to z jednej strony. Z drugiej strony styl przywództwa rozróżnia się zgodnie z indywidualnymi (osobistymi) cechami lidera. Dlatego w niektórych sytuacjach uzyskuje się podobieństwo w terminologii i ich treści.
Autorytarny styl przywództwa
W przypadku takiego podejścia idealnym podwładnym jest zdyscyplinowany wykonawca, który praktycznie nie ma prawa głosu. W takich grupach jest tylko jeden lider - on sam.
Autorytarny styl przywództwa charakteryzuje się wyraźnym autorytetem lidera, bezpośredniością jego działań i jednoosobowym zarządzaniem w podejmowaniu decyzji. Ponadto systematycznie monitoruje działania wyznawców, kontrolując ich każdy krok.
Autorytarny styl przywództwa oznacza, że przywódca nie pozwoli podwładnym interweniować w zarządzaniu grupą, kwestionować lub kwestionować jego decyzję. Zawsze dzieli swoje prawa i obowiązki pracowników, ograniczając ich działania wyłącznie do funkcji wykonawczych.
W przypadku, gdy lider ma niezaprzeczalny autorytet, grupa szanuje go i rozpoznaje. W przeciwnym razie obawia się, a pracownicy chcieliby mieć inne miejsce pracy.
Demokratyczny styl przywództwa
To podejście znacznie różni się od pierwszego.Demokratyczny styl przywództwa polega na regularnym odwoływaniu się do opinii podwładnych w celu uzyskania ich porady, przyciągając ich do opracowywania i przyjmowania decyzji. Lider współpracuje z grupą, nie wyznaczając wyraźnych granic między swoimi prawami a obowiązkami.
Demokratyczny styl przywództwa oznacza, że w razie potrzeby dobrowolnie przekazuje część swoich uprawnień swoim podwładnym. Ci ostatni biorą je na siebie, pomagając liderowi w wypełnianiu jego funkcji.
Demokratyczny lider ceni takie cechy ludzi, jak niezależność, inicjatywa i kreatywne podejście do biznesu. Ważne są dla niego nie tylko relacje biznesowe, ale i osobiste relacje w zespole.
Zwykle w takich grupach można zauważyć przyjazne, optymistyczne i zainteresowane podejście. Pracownicy i przełożeni dążą do wspólnego celu i postrzegają go jako własny biznes.
Liberalny styl przywództwa
Przy takim podejściu lider stara się nie wypełniać swoich obowiązków związanych z zarządzaniem zespołem. Nie wybiera roli lidera, ale woli funkcje zwykłego członka.
Dlatego podstawowe problemy życia wewnątrz grupy są zazwyczaj rozwiązywane przez większość pracowników głosujących lub są ignorowane. Dlatego lider jest wyłącznie nominalny i nikt osobiście nie zarządza kolektywem.
Taki styl zarządzania jest idealny, jeśli grupa jest spójna, a jej członkowie to profesjonaliści. W nim każdy powinien znać swoje obowiązki.
Powyżej opisano tradycyjne style przywództwa. Jednak w ostatnich badaniach społeczno-psychologicznych opisano i uzasadniono innowacyjne podejścia. Zastanówmy się nad niektórymi z nich.
Elastyczny styl przywództwa
W nim możliwa jest obecność wszystkich powyższych podejść do przywództwa. Ale to nie jest stabilne. Podobne sytuacyjne style przywództwa zmieniają się od czasu do czasu w zależności od tego, jakie relacje rozwijają się w grupie.
Wpływ może mieć nie tylko sytuacja i plany firmy, ale także stan i postawa samego lidera. W idealnym przypadku menedżer działa w ten sposób, ponieważ dobrze dostosowuje się do obecnej sytuacji i stara się zmienić obecną sytuację na korzyść firmy. Mogą jednak wystąpić sytuacje, w których kierownik po prostu nie wie, co jest dla niego najlepsze, i stosuje metodę prób i błędów. W takiej sytuacji będzie mu trudno uzyskać wiarygodność pracowników.
Połączony styl przywództwa
Taki lider charakteryzuje się zastosowaniem podstawowych stylów w procesie zarządzania. Co więcej, w zachowaniu i działaniu są stosowane w równych proporcjach. Taki lider nie może jednoznacznie odnosić się do jednego z tych typów.
Co więcej, w tej praktyce nie można powiedzieć, że wybór zależy od sytuacji. Lider w większości przypadków koncentruje się na znanych wzorcach zachowania i cechach swojej postaci.
Jaki jest efektywny styl przywództwa?
Do chwili obecnej nie ma jednej odpowiedzi na pytanie postawione w teorii i praktyce.
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że najlepszy jest styl demokratyczny, ponieważ ma wiele atrakcyjnych cech. Przyczynia się do tworzenia sprzyjającej atmosfery psychologicznej dla pracy zespołu i jest postrzegany przez jego członków jako wygodny.
Jednak praktyka pokazuje, że styl demokratyczny nie zawsze jest optymalny. Na przykład, jeśli zespół jest źle zorganizowany i rozwinięty, brakuje czasu, ale konieczne jest jak najszybsze osiągnięcie pożądanych rezultatów. W takich sytuacjach konieczna jest ścisła dyscyplina, odpowiedzialność i koordynacja działań, a zatem autorytarne podejście.
W niektórych grupach, w których każdy pracownik zna swoją pracę, jest uznanym autorytetem i profesjonalistą, najlepszym rozwiązaniem dla menedżera jest najczęściej stosowanie stylu liberalnego.Zwykle odnosi się to do firm z kreatywnym nastawieniem lub do tych, które od dawna pracują z tym samym składem. Ale z reguły istnieje kilka grup drugiego typu w branży.
Dlatego współczesne warunki dyktują liderowi, że powinien znać i stosować wszystkie style przywództwa w zależności od sytuacji i atmosfery, która rozwinęła się w grupie. Dlatego najbardziej optymalne jest elastyczne podejście i zdolność menedżera do dobrego dostosowania się do zmieniających się warunków. W przeciwnym razie nieoficjalny lider może zająć jego miejsce, biorąc pod uwagę te wymagania.
