Teorie ekonomiczne sprzyjające parytetowi siły nabywczej (PPP) opierają się na założeniu, że w długim okresie obie waluty są ustalane na podstawie koszyka konsumenta. Ta koncepcja pomaga bardziej obiektywnie porównać różne wskaźniki gospodarek narodowych. Załóżmy na przykład, że dwa państwa wytwarzają taką samą ilość towarów i usług pod względem wartości. Wydaje się, że ich produkt krajowy brutto powinien być taki sam. Jednak ze względu na wahania kursu wymiany między dwiema krajowymi jednostkami monetarnymi wskaźniki realnego PKB państw mogą się znacznie różnić. Dlatego ocena parytetu siły nabywczej jest bardziej obiektywna.
Podstawowa koncepcja
Pomysł pomiaru parytetu siły nabywczej narodził się w szkole w Salamance w XVI wieku. Gustav Kassel opracował go do nowoczesnego wyglądu w 1918 roku. Koncepcja opiera się na prawie jednej ceny, przy czym ta ostatnia jest ustalana przy braku kosztów transakcyjnych i oficjalnych barier handlowych. W takim przypadku wartość towaru nie będzie zależeć od miejsca sprzedaży. Cena będzie taka sama, jeśli zostanie wyrażona w tej samej jednostce pieniężnej. Jednak w statystykach międzynarodowych interesuje nas porównanie krajowych wskaźników różnych krajów, z których każdy ma swoją własną walutę w obiegu. PKB przy parytecie siły nabywczej pozwala na bardziej obiektywne spojrzenie na poziom produkcji krajowej.
Międzynarodowy dolar jest konwencjonalną jednostką monetarną, która jest używana podczas porównywania wskaźników makroekonomicznych różnych stanów. Oblicza się go na podstawie siły nabywczej waluty amerykańskiej w badanym okresie. Jest obecnie wykorzystywany w raportach statystycznych wiodących organizacji międzynarodowych (MFW, Bank Światowy). Na przykład PKB na mieszkańca w Indiach wynosi około 1 704 USD. Ale taką liczbę uzyskuje się tylko wtedy, gdy do obliczeń zostanie zastosowany nominalny kurs wymiany. PKB na mieszkańca w Indiach przy parytecie siły nabywczej jest dwa razy wyższy - 3608 USD. Możliwa jest również sytuacja odwrotna. Nominalny PKB Danii na mieszkańca wynosi 62 100 USD, ten sam wskaźnik parytetu siły nabywczej wynosi tylko 37 304 USD.
Funkcje
Parytet siły nabywczej oznacza, że w pewnych okolicznościach (na przykład w dłuższej perspektywie) zakup koszyka konsumpcyjnego będzie kosztował tę samą kwotę, niezależnie od tego, czy dokonano go bezpośrednio w dolarach, czy też wcześniej zamieniono na euro. Ta koncepcja ma dwie główne funkcje. Po pierwsze, parytetowe kursy walut mogą być przydatne do porównywania gospodarek krajowych (PKB i PNB w PPP). Są dość stałe i praktycznie nie zmieniają się w krótkim okresie. Po drugie, realne kursy walut zbliżają się do parytetu. Dlatego te ostatnie są wykorzystywane do wszelkiego rodzaju prognoz w długim okresie.
Metodologia pomiaru
Istnieje wiele kontrowersji dotyczących obliczania kursów parytetu. Wynika to ze znalezienia odpowiedniego koszyk konsumencki. Jak ustalić, jakie towary i usługi powinny być w nim zawarte? Problemem jest nie tylko różnica poziomów cen, ale także sam zestaw produktów niezbędnych mieszkańcom. I bardzo trudno to wziąć pod uwagę. Amerykanie jedzą więcej chleba, a Chińczycy jedzą ryż. Dlatego parytet siły nabywczej będzie się różnił w zależności od tego, który stan wybrać jako podstawę. Ale co, jeśli mamy dwieście stanów?
Dlatego istnieje kilka podstawowych zestawów używanych do różnych celów. Ich różnorodność to na przykład indeks Big Mac. To nieoficjalny sposób ustalenia parytetu siły nabywczej, który stał się popularny dzięki magazynowi The Economist. Indeks Big Mac jest dość prosty do obliczenia, ponieważ wykorzystuje tylko jeden parametr - cenę tego burgera w McDonald's. Należy jednak rozumieć, że przy jego produkcji podstawowe produkty rolne (mięso, chleb, warzywa, herbata), praca o różnych kwalifikacjach, reklama, wynajem lokali, transport towarów. Dlatego indeks Big Mac można nazwać dość wiarygodnym wskaźnikiem.
PKB świata według parytetu siły nabywczej
Według MFW lista w kolejności malejącej jest następująca (wszystkie wskaźniki wyrażone są w dolarach międzynarodowych):
- Chiny - 18 088,054.
- USA - 17 348 075.
- Indie -7 411,093.
- Japonia - 4 767 167.
- Niemcy - 3 748 094.
- Rosja - 3.576.841.
- Brazylia - 3 275,799.
- Indonezja - 2 685 893.
- Francja - 2 591 170.
- Wielka Brytania - 2569 218.
Użyj do obliczenia PKB na mieszkańca
Często w badaniach ekonomicznych stosuje się ogólne wskaźniki produktu krajowego brutto. Dwa państwa o tym samym PKB różnią się znacznie pod względem rozwoju, jeśli populacja pierwszego wynosi 30 milionów ludzi, a drugiego ponad miliard. PKB na mieszkańca przy parytecie siły nabywczej pozwala porównać ogólne różnice w poziomie życia w różnych krajach. Według MFW lista dziesięciu wiodących gospodarek tego wskaźnika jest następująca (wszystkie liczby w międzynarodowych dolarach amerykańskich):
- Katar - 137 162.
- Luksemburg - 97 639
- Singapur - 83 066.
- Brunei - 79 890.
- Kuwejt - 70.686.
- Norwegia - 67 166.
- Zjednoczone Emiraty Arabskie - 66 347.
- San Marino - 60 887.
- Szwajcaria - 59,149.
- USA - 54,370.
Jak widać, tylko jeden stan z poprzedniej listy należał do tego. Jednak Stany Zjednoczone zajmują dopiero dziesiąte miejsce.
Miejsce Federacji Rosyjskiej w światowej gospodarce
Federacja Rosyjska jest największym państwem pod względem terytorium i dziewiątym pod względem liczby ludności. PKB Rosji przy parytecie siły nabywczej 3,6 bln USD. To szóste miejsce wśród wszystkich stanów. Jednak PKB na mieszkańca w Rosji wynosi tylko 24.449 USD. A to już znacznie niższe miejsce na liście - 50. Rosja jest rozwiniętą gospodarką rynkową o wysokim dochodzie. Na jego terytorium występują liczne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, od których ceny kraj jest niezwykle zależny.
