Pasywne operacje banków komercyjnych: koncepcja, rodzaje i znaczenie w bankowości

Bez względu na to, jak różnorodne funkcje pełnią banki komercyjne, wszystkie z nich są w rezultacie realizowane poprzez operacje. Te ostatnie dzielą się na pośrednie, aktywne i pasywne operacje banków komercyjnych. Rozważmy bardziej szczegółowo każdą z tych grup.

Zasady

Rozdzielenie operacji odbywa się w zależności od tego, jak wpływają one na zasoby banku, to znaczy na fundusze, które instytucja może wykorzystać na inwestycje. Aktywne operacje prowadzą do wzrostu podaży pieniądza na rachunkach. Kategoria ta obejmuje pożyczki, inwestycje w nieruchomości, papiery wartościowe itp. Pasywne operacje banków komercyjnych zwiększają salda rachunków, na których przeprowadzane są zyski, otrzymane pożyczki, salda depozytów klientów itp. Przeprowadzane operacje bankowe są również ważne dla społeczeństwa gospodarstwa domowe. Z ich pomocą instytucje finansowe przekierowują uwolnione fundusze do obiecujących sektorów gospodarki.

Rodzaje aktywów

Aktywa są alokowane na podstawie stosunku ryzyka do rentowności. Im mniej płynne inwestycje, tym więcej dochodu mogą przynieść. Zgodnie z tym kryterium są one podzielone na pracujące i niepracujące. Pierwsza grupa obejmuje inwestycje w banku centralnym, pożyczki i inne operacje generujące dochód. Druga grupa obejmuje salda na rachunkach rezerwowych, środki pieniężne w kasie, inwestycje w nieruchomości itp.

W przypadku aktywów o niskiej płynności proces konwersji na gotówkę jest bardzo wolny. Ta kategoria obejmuje długi długoterminowe, inwestycje w trudne do sprzedaży nieruchomości, pożyczki długoterminowe. Popyt na pożyczki, rachunki są przeliczane na podaż pieniądza z niewielką utratą wartości. Wysoce płynne aktywa, takie jak gotówka w kasie, mogą być natychmiast wykorzystane do zaspokojenia pożyczek i wypłaty depozytów.

Aktywne operacje dzielą się na kredyt i inwestycje. Rozważ szczegółowo te kategorie.

Operacje kredytowe

Transakcje polegające na dostarczeniu pożyczkobiorcy środków w formie płatnej, podlegającej zwrotowi i pilnej przynoszą bankowi największy zysk. Pożyczki są bezpośrednie i pośrednie. W pierwszym przypadku sam klient występuje do banku o pożyczkę. W drugim przypadku relacje kredytowe powstają najpierw między podmiotami, które następnie wystawiają rachunek, faktoring lub leasing.

W celu udzielenia pożyczki klient płaci określony koszt, który jest ustalony w formie stopy procentowej. Obejmuje koszty zapewnienia operacji i zysk instytucji finansowej. Stawka zależy od:

• popyt na pożyczki;
• Poziom refinansowania banku centralnego;
• okres kredytowania;
• rodzaj pożyczki;
• średnia stopa na rynku międzybankowym;
• poziom procesów inflacyjnych.

Pożyczki są klasyfikowane według:

• okres kredytowania;
• rodzaj zabezpieczenia;
• rodzaj pożyczki (komercyjna, publiczna, prywatna, bankowa);
• w obszarach użytkowania (inwestycje, w celu tworzenia kapitału obrotowego, w celu wyeliminowania przejściowych trudności);
• rozmiar;
• metoda świadczenia (rachunek, sezonowo, za pośrednictwem rachunku bankowego).

Algorytm

Proces udzielania pożyczki składa się z następujących etapów:

• Ocena sytuacji ekonomicznej w branży, na podstawie której opracowywana jest polityka kredytowa.
• Uzyskanie dokumentów od pożyczkobiorcy i zawarcie umowy.
• Monitorowanie sytuacji finansowej pożyczkobiorcy i wykorzystanie kredytu.
• Zwrot do banku.

Aby wydać pożyczki otwarte:

• Proste konto dla każdej indywidualnej umowy.
• Specjalny rachunek, z którego przekazywane są środki na opłacenie dokumentów płatności lub na rachunek bieżący klienta.
• Konto umowy, które odzwierciedla wszystkie wpływy i płatności. W takim przypadku bank ustala limit i maksymalny okres na obecność salda debetowego. Kwota pożyczki zależy od ilości i jakości papierów wartościowych stanowiących zabezpieczenie.

Operacje inwestycyjne

Bank inwestuje w banku centralnym w perspektywie długoterminowej w celu osiągnięcia zysku. Transakcje z Bankiem Centralnym dzielą się na następujące rodzaje: transakcje wekslowe, transakcje z przyrzeczeniem odkupu, inwestycje w Banku Centralnym w celu uzyskania dochodu z odsetek, odsprzedaż akcji.

Działania agencji

Instytucja finansowa osiąga również zysk z transakcji pośrednich. Należą do nich:

• Operacje z rozrachunkiem gotówkowym.
• Kupno i sprzedaż papierów wartościowych na żądanie klienta.
• Faktoring
• Leasing
• Doradztwo
• Zaufaj operacjom.
• Usługi depozytowe.

Są to aktywne i pasywne operacje banku komercyjnego, które są przeprowadzane jednocześnie.

Operacje pasywne

Rolą operacji pasywnych w działalności banku komercyjnego jest tworzenie własnych i pożyczonych zasobów. Są to operacje mające na celu pozyskiwanie funduszy, a mianowicie: pozyskiwanie pożyczek, depozytów z innych banków, emitowanie własnych papierów wartościowych. Środki pozyskane z takich transakcji stanowią podstawę instytucji finansowej.

Rodzaje operacji pasywnych banku komercyjnego:

• Emisja Banku Centralnego Banku (wkłady do kapitału).
• Odliczenia na tworzenie funduszy.
• Uzyskiwanie pożyczek od innych banków.
• Operacje depozytowe.

Szczegółowy opis pasywnych operacji banków komercyjnych zostanie przedstawiony poniżej.

Zasoby

Operacje pasywne banków komercyjnych służą do uzupełniania kapitału instytucji finansowej. Jego wielkość wpływa na płynność, wypłacalność i rentowność instytucji. Zasoby bankowe - połączenie wszystkich funduszy instytucji wykorzystywanych do prowadzenia operacji. Dzieli się je na kapitał własny (czarterowy, dodatkowy kapitał) i pożyczone (depozyty).

Proces pozyskiwania wolnych środków od organizacji i ludności jest regulowany przez wewnętrzną politykę depozytową. Przepisuje:

• Strategia banku mająca na celu pozyskanie funduszy, celów i założeń mających na celu jej wdrożenie;
• dopuszczalny stosunek zasobów własnych i pożyczonych;
• struktura pożyczonych środków;
• preferowane rodzaje depozytów;
• korelacja między depozytami terminowymi a depozytami na żądanie;
• kategoria inwestorów;
• sposoby przyciągania zasobów;
• stosunek walut obcych do depozytów rubla itp.

Kapitał własny

Struktura:

1. Fundusze (kapitał docelowy; amortyzacja, rezerwa, fundusze tymczasowe tworzone w wyniku inflacji):

• Przeszacowanie systemu operacyjnego
• premia za akcję;
• przeszacowanie podaży pieniądza;
• rezerwy na ewentualne straty z tytułu pożyczek, deprecjacji banku centralnego i innych operacji.

2. Zyski zatrzymane.

Procedura obliczania funduszy własnych jest przeprowadzana zgodnie z rozporządzeniem Banku Centralnego o tej samej nazwie nr 215-P i zgodnie z umową bazylejską. Cały proces sprowadza się do podziału kapitału na poziomy.

Pierwszy:

• Kapitał zakładowy (opłacone akcje zwykłe i uprzywilejowane).
• Opublikowane rezerwy: zysk ze sprzedaży papierów wartościowych, niepodzielony zysk, rezerwy ogólne.

Po drugie:

• Odzwierciedlone w raporcie księgowym, ale niepublikowane rezerwy.
• Przeszacowanie wartości systemu operacyjnego.
• Rezerwy, które mogą powstać w związku z długoterminową własnością Banku Centralnego.
• Odliczenia z tytułu odroczonych strat.
• Hybrydowe instrumenty finansowe.
• Długoterminowe zobowiązania podporządkowane.

Standardy wystarczalności funduszy:

• stosunek kapitału poziomu 1 do aktywów powinien przekraczać 4%;
• stosunek kapitału pierwszego i drugiego poziomu do aktywów powinien przekraczać 8%.

Zależy od wielkości zasobów własnych banku:

• wielkość, w jakiej przeprowadzane są aktywne i pasywne operacje banku komercyjnego;
• bezpieczeństwo funduszy i stabilność obsługi klienta;
• odpowiednie wskaźniki działalności finansowej banku.

Kapitał pożyczkowy

Klasyfikacja operacji pasywnych banku komercyjnego według tego kryterium jest inna w literaturze krajowej i zagranicznej. Fundamentalna różnica polega na tym, że fundusze, które już są kapitałem, i zasobami znajdującymi się na etapie transformacji. Biorąc pod uwagę tę różnicę, struktura pożyczonych funduszy wygląda następująco:

1. Pozyskany z funduszy operacji depozytariusza.
2. Pożyczone środki uzyskane z takich źródeł:

• pożyczki międzybankowe;
• dłużne papiery wartościowe (weksle, obligacje, certyfikaty);
• Operacje REPO itp.

Operacje depozytowe

Są to główne operacje pasywne banku komercyjnego. Należą do nich:

• Lokaty terminowe, to znaczy środki klientów przechowywane na rachunkach, ale przeznaczone do wypłaty za pośrednictwem bankomatu, kart kredytowych, akredytyw. Banki mogą wykorzystać te fundusze do zaspokojenia własnych potrzeb lub do reinwestowania.
• Depozyty terminowe to zwykłe depozyty bankowe.
• Konta oszczędnościowe to środki osób, które są przyciągane na czas określony.

Środki znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych są narażone na różne czynniki zewnętrzne (polityczne, ekonomiczne i psychologiczne). Ich szybki odpływ przyczynia się do utraty płynności. Banki nie mogą stale odnawiać tych zasobów.

Certyfikaty depozytowe

Ustawa federalna „O bankach i działalności bankowej” stanowi, że instytucja kredytowa ma prawo emitować akcje, obligacje i określone papiery wartościowe, takie jak certyfikaty depozytowe. W praktyce światowej narzędzie to służy do zarządzania pasywami, ponieważ bank zbiera fundusze według wyższej stopy procentowej.

Certyfikat depozytowy to bankowy certyfikat depozytowy potwierdzający prawo beneficjenta do otrzymania kwoty depozytu po upływie terminu, z uwzględnieniem odsetek. Obieg tych papierów wartościowych jest regulowany rozporządzeniem banku centralnego nr 14-3-20 o tej samej nazwie. Wszystkie certyfikaty są pilnymi papierami wartościowymi o okresie ważności 3 lata. Pod koniec tego okresu bank jest zobowiązany do zapłaty klientowi kwoty na jego pierwsze żądanie. Certyfikaty nie mogą być używane jako dokumenty rozliczeniowe lub płatnicze.

Klasyfikacja:

• Dla deponentów: depozyt (dla osób prawnych) i oszczędności (dla osób fizycznych).
• Według metody depozytu: jednorazowy i seryjny.
• Z założenia: zarejestrowany i na okaziciela.
• Zgodnie z warunkami płatności: regularna płatność odsetek lub pełna spłata na końcu dokumentu.

Weksel

Operacje pasywne banku komercyjnego obejmują operacje pozyskiwania środków za pomocą weksli. Takie operacje są regulowane przez:

• „Rozporządzenie w sprawie projektu ustawy” z 08/07/1937
• Ustawa federalna nr 48 „Na wekslu i wekslu”.
• Ogólne zasady Kodeksu cywilnego i ustawy regulujące stosunki walutowe, w szczególności ustawa federalna „O bankach i działalności bankowej”.

Weksel potwierdza zobowiązanie banku do zapłaty określonej kwoty w określonym terminie. Wydanie tych formularzy nie podlega rejestracji. Posiadacz może wykorzystać ten dokument do rozliczeń lub jako zabezpieczenie przy uzyskaniu pożyczki. Beneficjent otrzymuje określoną opłatę za udostępnienie swoich środków na inny użytek. Na przyciągnięte kwoty instytucja finansowa tworzy rezerwy na rachunkach Banku Rosji.

Korzyści z rachunków:

• emitent niezależnie określa termin zapadalności dokumentu i dokonuje jego wcześniejszego wykupu;
• możliwe jest pozyskanie pośredników do dystrybucji certyfikatów;
• na rynku wtórnym beneficjent może sprzedać (zatwierdzić) rachunek bez utraty rentowności.

Pożyczka międzybankowa

Każdy bank okresowo ma nadwyżkę lub brak zasobów.Problem ten można łatwo rozwiązać za pomocą pożyczek banków krajowych, to znaczy, że instytucje finansowe lokują się lub przyciągają od siebie na krótki okres. Jako zabezpieczenie takich transakcji wykorzystywane są akcje, weksle i instrumenty dłużne.

Te pasywne operacje banków komercyjnych na rynku krajowym umożliwiają:

• szybko uzupełniaj konta korespondencyjne dla aktywnych operacji;
• zmniejszyć rezerwy w celu utrzymania płynności;
• ogólnie zwiększyć efektywność wykorzystania zasobów kredytowych;
• ponieważ wymogi dotyczące tworzenia rezerw nie podlegają pożyczkom międzybankowym, wszystkie uzyskane zyski można skierować na aktywne operacje.

Dzisiaj Bank Rosji uczestniczy również w rynku krajowym, udzielając pożyczki zabezpieczonej państwowymi papierami wartościowymi lub pożyczek od pożyczkodawców pierwszej klasy. Ogólnie rynek stał się bardziej segmentowany. Duże banki i nierezydenci pracują głównie między sobą.

Cały mechanizm odbywa się za pośrednictwem sklepów kredytowych. Najpierw uczestnik składa wniosek o pożyczkę ze wskazaniem kwoty i terminu. W oparciu o podane wymagania otrzymuje oferty rynkowe i wybiera najlepszy produkt. Dla każdego klienta pożyczkodawca oblicza limit transakcji, który obejmuje bezpośrednie pożyczki, obligacje i gwarancje. Organ regulacyjny stosuje własną metodę obliczania limitu, w oparciu o sytuację finansową banku, brak zobowiązań i dostępność zabezpieczeń.

REPO

Ta transakcja finansowa składa się z dwóch etapów: bank sprzedaje papiery wartościowe klientowi i jednocześnie przyjmuje obowiązek ich umorzenia we wskazanym terminie lub na wniosek drugiej strony. Dochód banku to różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży. Przeanalizujmy, jak takie pasywne operacje banków komercyjnych są przeprowadzane w praktyce.

Przykłady

Klient chce uzyskać pożyczkę w wysokości 1 miliona rubli. Bank jest gotowy udzielić pożyczki na 1 rok w wysokości 10%, ale pod warunkiem, że mieszkanie pożyczkobiorcy zostanie wykorzystane jako zabezpieczenie. Jeśli klient spłaci pożyczkę w ciągu roku, biorąc pod uwagę odsetki, bank usunie aresztowanie z nieruchomości. Jeżeli dług nie zostanie spłacony w terminie, instytucja kredytowa sprzeda mieszkanie i zabierze pozostałą kwotę długu, uwzględniając odsetki. Tak działa zwykły kredyt.

W przypadku transakcji repo transakcja jest realizowana inaczej. Bank kupuje dziś od klienta mieszkanie za 1 milion rubli. Umowa sprzedaży określa zobowiązanie banku po 1 roku do sprzedania mieszkania klientowi za 1,1 miliona rubli. Jeśli dług nie zostanie spłacony w terminie, pożyczkobiorca straci swoją własność.