Obecnie wszystkie kraje w mniejszym lub większym stopniu prowadzą państwową regulację działalności gospodarczej. Metody są różne, ale cel i rezultat takiej interwencji są takie same - pomyślny rozwój gospodarki narodowej. Aby wdrożyć przepisy, potrzebne są informacje statystyczne, które pozwoliłyby obiektywnie rozważyć sytuację i jej zmianę. Kraje zaczęły tworzyć własne narzędzia statystyczne, az czasem pojawił się tak zwany system rachunków narodowych, umożliwiający państwom porównywanie sukcesów gospodarczych i wyciąganie wniosków z doświadczeń. 
Historia koncepcji
System rachunków narodowych (SNA) zaczął powstawać w latach 30. XX wieku. Po wielkim kryzysie i II wojnie światowej wiele krajów dążyło do wzmocnienia gospodarki narodowej poprzez administrację publiczną. A do opracowania polityk, środków i programów makroekonomicznych potrzebne były informacje statystyczne.
W latach 1940–1950 ogromna większość wiodących krajów kapitalistycznych zaczęła rozwijać własne koncepcje SNA. Gospodarki krajowe potrzebowały restrukturyzacji w sposób cywilny. Wkrótce koncepcja systemu rachunków narodowych przenika do raportów wiodących organizacji międzynarodowych. Organizacja Narodów Zjednoczonych wniosła ogromny wkład w rozwój tej koncepcji. Organizacja ta przygotowała pierwszy międzynarodowy standard SNA, opublikowany w 1953 r. Nawet wtedy przeprowadzono zwykły podział produkcji według gałęzi przemysłu, a także szczegółowy podział przepływów finansowych. Od tego czasu został trzykrotnie poprawiony: w 1968 r., 1993 r. I 2008 r. Jednak zasada obliczania wskaźników SNA pozostała taka sama. Obecnie istnieje wiele lokalnych dostosowań metodologii, znaczący wkład w rozwój tej koncepcji wnoszą ONZ, MFW, Bank Światowy, OECD, Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich. 
Esencja
SNA to zestaw tabel ekonomicznych odzwierciedlających koszty i dochody z działalności gospodarczej w państwie. Główne wskaźniki systemu rachunków narodowych charakteryzują:
- zwolnienie towarów i usług;
- formacja, podział pierwotny i dalszy, wykorzystanie dochodu narodowego;
- zmiana struktury nieruchomości;
- finansowanie i pożyczki.
System rachunków narodowych pozwala usprawnić wszystkie dostępne informacje o działalności gospodarczej. Uwzględnia wszystkie obszary produkcji. Jednak SNA nie obejmuje wydawania towarów i usług przez gospodarstwa domowe, stosowania produktu pośredniego i nielegalnej gospodarki. System rachunków narodowych wyświetla wszystkie etapy procesu reprodukcji. Wynikiem są tabele bilansowe charakteryzujące zmianę bogactwa narodowego kraju w pewnym okresie czasu, często w ciągu roku.
Kategorie strukturalne
Główne rachunki systemu rachunków narodowych Organizacji Narodów Zjednoczonych obejmują:
- Wskaźniki produkcji brutto. To jest konto produkcyjne.
- Wskaźniki pierwotnego podziału wpływów gotówkowych. To jest rachunek dochodów.
- Przekaż wskaźniki redystrybucji.
- Rachunek wydatków gospodarstwa domowego.
- Wskaźniki związane z kapitałem.
- Rachunek transakcji finansowych.
- Wskaźniki zmian wartości aktywów.
- Rachunek aktywów i pasywów.
- Bilans płatniczy.
Dane konta obejmują wiele aplikacji i podkategorii, które są potrzebne do obiektywnego przeglądu transakcji między różnymi sektorami. Należy jednak zrozumieć, że nie wszystkie kraje ONZ zbierają te wskaźniki w całości.Na przykład rachunek aktywów i pasywów jest wciąż w fazie rozwoju. ONZ stara się również stworzyć metodologię dla kategorii rezerw strategicznych i zasobów naturalnych. 
Klasyfikacja wskaźników
Struktura SNA odzwierciedla działalność czterech podmiotów gospodarczych oraz przepływ czynników i pieniędzy między nimi. Są to gospodarstwa domowe, firmy, państwa i tak zwany sektor zagraniczny lub „reszta świata”. Główne wskaźniki SNA to: DNB, produkt narodowy netto brutto, dochód osobisty i narodowy. System rachunków narodowych charakteryzuje zatem niektóre aspekty bogactwa narodowego.
Metody pomiaru
Rozważając system rachunków narodowych, PKB jest zawsze na pierwszym planie. Reprezentuje całkowitą wartość rynkową wszystkich towarów wyprodukowanych w kraju w danym roku. W przeciwieństwie do PNB wskaźnik ten nie bierze pod uwagę, kto jest właścicielem czynników zastosowanych w procesie.
Istnieje kilka metod jego obliczania. Pierwszy dotyczy kosztów. Wszystkie koszty gotówkowe konsumentów, firm i państwa, a także eksport netto są podsumowane. Zatem inwestycja w system rachunków narodowych jest również brana pod uwagę w formie inwestycji w sektorze komercyjnym.
Drugą metodą obliczania PKB jest dochód. W celu wykluczenia podwójnego liczenia w tym przypadku stosuje się wskaźnik wartości dodanej. Obie metody obliczania PKB powinny dać ten sam wynik. Jednak w praktyce liczby mogą się nieznacznie różnić. PNB to różnica między PKB a eksportem netto. Obliczenie tego wskaźnika jest podobne do obliczonego już.
Eksport netto to stosunek ostatecznego kosztu towarów sprzedanych za granicą i zakupionych w innych krajach. Zazwyczaj różnica między PKB a PNB jest niewielka i wynosi około 0,5–1,5%. Wykorzystując te dwa wskaźniki, system rachunków narodowych uzupełnia cała seria wskaźników. Wśród nich są:
- NNP lub dochód narodowy netto. Jest to wskaźnik, który obiektywnie charakteryzuje potencjał produkcyjny kraju. Uwzględnia jedynie inwestycje netto. NNP jest równy różnicy między PNB a amortyzacją. Ten ostatni jest przenoszony na koszt towarów wytwarzanych stopniowo, więc nie ma sensu uwzględniać go dwukrotnie.
- Dochód narodowy (NI). Reprezentuje całkowitą wartość wytworzonych towarów i świadczonych usług. Do jego obliczenia konieczne jest odjęcie podatków pośrednich od NNP.
- Dochód osobisty (LD). Wskaźnik ten charakteryzuje całkowite zarobki podmiotów gospodarczych. W przeciwieństwie do ND jest to dochód uzyskany. Wskaźnik ten jest niezwykle ważny dla charakterystyki gospodarki narodowej, ponieważ nie cały dochód trafia do dyspozycji właścicieli zasobów. LD równa się ND minus składki na ubezpieczenie społeczne, podatek dochodowy, transfery i odsetki od obligacji skarbowych.
- Jednorazowy dochód osobisty (RLD). Ten wskaźnik stanowi różnicę między LD a podatkami indywidualnymi.
- Dochód netto (PFD). Wskaźnik charakteryzuje stosunek zarobków obywateli kraju za granicą do cudzoziemców na jego terytorium.
Cel SNA
Dzisiaj system rachunków narodowych jest rozwijany przez wiele organizacji międzynarodowych, nie tylko ONZ. Głównym celem korzystania z SNA jest zapewnienie zintegrowanego, kompletnego systemu rachunków do porównywania sukcesów gospodarczych różnych krajów świata. Poszczególne stany mogą używać standardu do tworzenia własnych odmian. Systemy niektórych krajów, na przykład Francji, USA i Chin, znacznie różnią się od wersji SNA przyjętej przez ONZ. Nie stanowi to jednak problemu. Dostarczają wystarczającą ilość danych do przetworzenia zgodnie ze standardem ONZ. 
Publikowanie danych
Wskaźniki stają się podstawą rocznych (kwartalnych) raportów na temat PKB, inwestycji, transakcji kapitałowych, wydatków rządowych i handlu zagranicznego. Odzwierciedlają całą gospodarkę narodową.System rachunków narodowych charakteryzuje poszczególne partie, a następnie pozwala budować na ich podstawie kompetentną politykę makroekonomiczną.
Dane są często korygowane, ponieważ są gromadzone z ogromnej liczby źródeł przy użyciu różnych metod szacowania, co prowadzi do tego, że liczby w raportach mogą się nieznacznie różnić. I należy to wziąć pod uwagę przy stosowaniu ich w badaniach.
System rachunków narodowych Rosji
W czasach radzieckich kraj miał alternatywne koncepcje pomiaru sukcesu działalności gospodarczej. Do analizy produkcji społecznej wykorzystano bilans gospodarki narodowej (BNH). Opierał się na poglądach Karola Marksa i Adama Smitha. Najważniejszym wskaźnikiem BNH był całkowity produkt społeczny, a także realny dochód. W 1988 r. PKB został włączony do bilansu. Pogłębiło to analizę gospodarki i zbliżyło ją do zachodnich standardów. Po rozpadzie ZSRR koncepcja ta została uznana za przestarzałą; dokonano przejścia do SNA. Stosowanie systemu rachunków narodowych w Federacji Rosyjskiej ma trzy problemy. Rozważmy każdy z nich.
Problem identyfikacji towarów i usług. Jest to związane z faktem, że czasem trudno jest odróżnić produkcję od konsumpcji. Problem ten jest szczególnie wyraźny w całym kraju w sektorze usług. Uważa się, że wynika on z niedoskonałości gospodarki, a nie ze słabości jej naukowych analiz. Im mniej skuteczna jest struktura instytucjonalna gospodarki, tym większa ilość wytwarzanych towarów i usług nie przynosi korzyści ekonomicznych.
Kolejną trudnością jest problem podwójnego liczenia. Wynika to z faktu, że większość produktów ma charakter pośredni. Na pierwszy rzut oka problem ten jest łatwy do rozwiązania, biorąc pod uwagę tylko produkty końcowe. Jednak nie wszystko jest takie proste. Cykle zamknięte są powszechne w produkcji, co komplikuje poszukiwanie produktu końcowego. Osobliwym wyjściem jest rejestrowanie towarów i usług nie według cen rynkowych, ale według wartości dodanej, ale nie jest to idealne rozwiązanie. 
Ogromnym problemem dla Rosji i innych krajów rozwijających się jest ogromny zasięg sektora cieni. Nie jest w pełni uwzględniony w PKB, a jego wielkość może czasem nawet go przekroczyć.
Jakość i zasięg
Jak wspomniano powyżej, wiele krajów ma własne modyfikacje SNA. Dlatego jakość i zakres systemów rachunków narodowych mogą się znacznie różnić w zależności od stanu. Jest tego kilka przyczyn:
- różne poziomy inwestycji w obliczenia statystyczne;
- trudności w ocenie działalności gospodarczej w niektórych krajach z powodu ekspansji sektora cienia, analfabetyzmu ludności, czynników geograficznych, niestabilności społeczno-politycznej, wyjątkowo wysokiej mobilności zasobów ludzkich i aktywów, co jest szczególnie charakterystyczne dla krajów Afryki Subsaharyjskiej;
- różnice w autonomii agencji statystycznych;
- niedopasowanie poziomów rozwoju statystyki jako nauki w krajach świata;
- Norma ONZ jest jedynie planowanym, a nie ujednoliconym systemem, który powinien zostać wdrożony we wszystkich stanach, dlatego ten drugi, ze względu na swoje możliwości i potrzeby, może go modyfikować, co czasami może prowadzić do obniżenia jakości oceny ekonomicznej i zasięgu obszarów.
Krytyka pojęcia PKB
Pomimo tego, że SNA jest szeroko stosowany, istnieją naukowcy, którzy są bardzo sceptyczni co do jego działania. Często jednak krytykowany jest nie sam PKB, ale jego wykorzystanie. Na przykład słynny ekonomista Joseph Stiglitz zauważa, że wskaźnik ten w żadnym wypadku nie jest identyczny z dobrobytem narodu. Trzy najczęstsze podejścia do krytykowania PKB opierają się na tym pomyśle.
Podejście feministyczne
Przedstawiciele tego podejścia, w szczególności Meleline Waring i Maria Mies, uważają, że głównym problemem SNA jest to, że nie bierze pod uwagę nieodpłatnej pracy, na przykład gospodyń domowych.Prowadzi to do wypaczenia rzeczywistości. W wielu krajach OECD sprzeciw feministek był traktowany dość poważnie i zaczął oceniać pracę domową w raportach wykorzystania czasu. Czasami brane są również pod uwagę statystyki dotyczące tego, ile kobieta mogłaby zarobić, gdyby otrzymała zapłatę. Szacuje się, że praca domowa może stanowić około połowę PKB.
Postawa marksistowska
Początkowo przedstawiciele tego kierunku próbowali stworzyć własną alternatywną koncepcję. Uważają, że dochód w SNA jest wyświetlany niepoprawnie i jest znacznie zawyżony. Istniejący system, według marksistów, nie daje dokładnej odpowiedzi na pytanie, ile ludzie w końcu otrzymują. 
System rachunków narodowych - statystyki i ich wyświetlanie
Kolejnym problemem SNA są różnice w metodologii obliczeń w różnych krajach. Na przykład Jochen Hartwig uważa, że różnica we wzroście PKB między USA i UE po 1997 r. Nie wynika z rzeczywistej sytuacji, ale ze zmiany sposobu ich szacowania. Obliczenia statystyczne są dość drogie, łatwo nimi manipulować, więc nie zawsze naprawdę odzwierciedlają rzeczywistość.