Przedawnienie dotyczące odpowiedzialności karnej jest wartością, z którą regularnie spotykają się wszyscy prawnicy pracujący w branży prawa karnego. Rozważmy dalej znaczenie tego pojęcia, a także jego główne cechy, które można napotkać w procesie stosowania prawa w praktyce.
Ogólna koncepcja
Mówiąc o ogólnej koncepcji przedawnienia postępowania karnego zgodnie z kodeksem karnym, należy zauważyć, że są to okresy, po których osoba, która narusza prawo karne, nie może podlegać konsekwencjom prawnym za popełnione przez nią czyny karne. W takim przypadku dana osoba może zostać zwolniona z odpowiedzialności karnej, aw niektórych sytuacjach w ogóle jej nie postawiona.
Należy zauważyć, że rozważany rodzaj przedawnienia z tytułu odpowiedzialności karnej (zgodnie z kodeksem postępowania karnego Federacji Rosyjskiej) może zostać przerwany lub zawieszony w zależności od pewnych okoliczności wymienionych w obowiązujących przepisach proceduralnych Federacji Rosyjskiej.
O przedawnieniu
Należy zauważyć, że procedura zwolnienia z odpowiedzialności karnej po ustawowym okresie przedawnienia jest raczej humanitarną instytucją, obecną w systemie prawnym rosyjskiego ustawodawstwa. Opiera się na ogólnej zasadzie: jeśli państwo, przez swoje właściwe organy, przez pewien okres czasu nie zdoła oskarżyć osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa, powinno odejść od idei ścigania go. Warto zauważyć, że zasada ta nie może mieć zastosowania do niektórych szczególnie poważnych przestępstw, o których bardziej szczegółowo omówimy poniżej.
Regulacja normatywna
Warto zauważyć, że obecnie kwestie związane z ustanowieniem przedawnienia w tym obszarze reguluje tylko jeden akt o charakterze regulacyjnym - Kodeks postępowania karnego. Artykuł 78 tej ustawy określa cechy praktycznego stosowania przedawnienia w praktyce, a także okresy ich naliczania dla różnych rodzajów przestępstw.
Ogólne dane dotyczące dopuszczalnych okresów przedawnienia odpowiedzialności za popełnione przestępstwa są przedstawione w treści Kodeksu karnego Federacji Rosyjskiej.
Na podstawie ustalenia przedawnienia
Należy zauważyć, że kwestia ustanowienia przedawnienia dotyczącego odpowiedzialności karnej za oszustwa i inne przestępstwa przewidziane prawem jest dość kontrowersyjna we współczesnej praktyce prawnej. Prawnicy są ściśle związani z domniemaniem utraty niebezpieczeństwa publicznego jako przestępstwa w związku z upływem określonego okresu, podczas gdy ci ostatni twierdzą, że publiczne niebezpieczeństwo jakiegokolwiek czynu nie jest tracone w żadnym okresie, a nawet po pewnym czasie przestępstwo pozostaje takie.
Zgodnie z punktem widzenia innych ekspertów w dziedzinie prawa karnego, z czasem przestępstwo przestaje być istotne społecznie, dlatego wszystkie zastosowane środki tracą skutek zapobiegawczy, a także nie zaspokajają potrzeb strony poszkodowanej.
Odrębna grupa specjalistów w dziedzinie prawa karnego podkreśla, że ustanowienie przedawnienia z tytułu odpowiedzialności karnej na podstawie przepisów prawa powinno zostać ustanowione ze względu na trudność udowodnienia, że dana osoba popełniła działania zabronione. Wynika to z faktu, że większość rodzajów dowodów zwykle zanika, a wiarygodne zeznania z czasem stają się trudniejsze.
Należy zauważyć, że prawodawca określa pewne warunki, w których publiczne niebezpieczeństwo przestępstw nie może zostać z czasem utracone, w wyniku czego nie można zastosować przedawnienia. Wiele takich przestępstw obejmuje przede wszystkim wojsko i przestępstwa skierowane przeciwko normalnemu życiu ludzkiemu - zasada ta jest zapisana nie tylko w rosyjskich aktach prawnych, ale także na szczeblu międzynarodowym.
Początek przepływu dat
Należy zauważyć, że wygaśnięcie przedawnienia dotyczącego postępowania karnego odbywa się zgodnie z pewnymi zasadami przewidzianymi w przepisach proceduralnych. Jeśli zastosujesz się do ogólnej zasady, przedawnienie związane z pociągnięciem osoby do właściwej odpowiedzialności zacznie wygasać od momentu popełnienia niebezpiecznych czynów.
W praktyce prawnej istnieje również koncepcja terminów przedawnienia dotyczących zastosowania kary do jej bezpośredniego wykonania. W takim przypadku rozpatrywany okres rozpoczyna się od momentu wejścia w życie wyroku skazującego wydanego przeciwko tej osobie.
W przypadku, gdy przestępstwo zostało przerwane na którymkolwiek z wczesnych etapów jego popełnienia, wówczas przedawnienie odpowiedzialności karnej zbiega się bezpośrednio z momentem popełnienia czynu zabronionego, co stanowi etap przygotowań do niego. Od ostatniej akcji przedawnienie jest również liczone w przypadku, gdy sprawa dotyczy serii powtarzających się działań popełnionych przez określoną osobę (lub jej grupę), które łączy jeden cel.
Daty ustalone w prawie rosyjskim
Należy zauważyć, że termin przedawnienia pociągający osobę do odpowiedzialności karnej, przewidziany w nowoczesnych standardach prawa karnego obowiązujących w rosyjskim ustawodawstwie, zależy bezpośrednio od wagi popełnianych przez niego przestępstw. Jeśli więc rozłożysz je bardziej szczegółowo, można zauważyć, że w przypadku przestępstw o minimalnej wadze ustawodawca przejmuje odpowiedzialność po kilku latach. Ponadto, wraz ze wzrostem tego wskaźnika, okres rośnie:
- w przypadku aktów o średniej złożoności - do 6 lat;
- za poważne przestępstwa - 10 lat;
- dla szczególnie poważnych czynów - 15 lat.
Należy zauważyć, że niektórzy zawodowi prawnicy wyrażają swoją opinię, że przedawnienia ustalone dla popełnienia przestępstw o szczególnej wadze nie odpowiadają przedstawionym im maksymalnym wyrokom.
Zawieszenie
Należy zauważyć, że zgodnie z prawem rosyjskim przedawnienie w zakresie ścigania karnego jest zawieszone, i dzieje się tak niezależnie od tego, jak długo trwają.
Zawieszenie przedawnienia oznacza proces zatrzymania odliczania rozpatrywanego okresu przez cały czas, w którym sprawca unikał organów śledczych, a także sądu. Należy zauważyć, że przy okazji jego zatrzymania lub dobrowolnego poddania się okres ten trwa.
W rozpatrywanej sytuacji dokonywane są sumy okresów poprzedzających uniknięcie przez sprawcę dochodzenia lub śledztwa przed upływem czasu po jego aresztowaniu, a także w przypadku spowiedzi.
Oświadczenie
Na podstawie aktów prawnych obowiązujących w Rosji, jeżeli wygasł termin przedawnienia kryminalizacji określonej osoby, zwolnienie byłego sprawcy z odpowiedzialności jest bezpośrednim obowiązkiem, a nie prawem organu odpowiedzialnego za egzekwowanie prawa. Warto zauważyć, że obowiązek ten nie dotyczy spraw przestępców odbywających karę na podstawie czynów przewidzianych w art. 78 Kodeksu karnego (czyny, za które przyznaje się dożywotnie więzienie lub egzekucję). Należy zauważyć, że w odniesieniu do kategorii osób wymienionych w tym artykule decyzja o wyłączeniu odpowiedzialności karnej na podstawie wygaśnięcia przedawnienia jest podejmowana wyłącznie przez sąd i wyłącznie przez sędziego, który przeprowadził badanie sprawy co do istoty.
Przedawnienie
Rozważmy dalej cechy obliczania przedawnienia na różnych etapach prowadzenia sprawy karnej.
W rzeczywistości czasami zdarza się, że organy ścigania otrzymują wiadomość o przestępstwie po długim okresie od jego popełnienia. W przypadku, gdy ustawowy termin na pociągnięcie do odpowiedzialności za ten akt już upłynął, sprawa nie może zostać wszczęta, co wynika z treści części 3 art. 24 Kodeks postępowania karnego.
Przedawnienie na etapie dochodzenia
W takiej sytuacji, jeżeli dopuszczalny termin pociągnięcia oskarżonego do odpowiedzialności na podstawie przepisów prawa karnego upłynie w toku postępowania, wówczas w takim przypadku musi on zostać zakończony. Należy zauważyć, że powinna to zrobić dokładnie osoba zaangażowana w bezpośrednią produkcję.
W przypadku gdy podejrzany lub oskarżony zgłosi sprzeciw wobec zamknięcia sprawy, postępowanie musi zostać zakończone w sposób ogólny, a następnie przekazane sądowi zgodnie z prawem.
Przedawnienie na etapie sądowej kontroli sprawy
W przypadku, gdy przedawnienie w sprawie toczącej się przed sądem wygasa na wskazanym etapie, postępowanie w tej sprawie powinno zostać niezwłocznie zakończone poprzez wydanie stosownego postanowienia. To samo dotyczy przypadków, w których sprawa przedstawiona do rozpatrzenia jest już uważana za „przeterminowaną”.
Warto zauważyć, że zakończenie rozpatrywania sprawy może nastąpić wyłącznie za zgodą pozwanego. Należy zauważyć, że w przypadku sprzeciwu wobec tego obrotu wydarzeń rozpatrywanie sprawy powinno być kontynuowane w sposób ogólny.
Należy zauważyć, że jeżeli na etapie procesu upłynął dopuszczalny okres, dana osoba zostanie uznana za winną, co zgodnie z przepisami znajduje odzwierciedlenie w wyroku skazującym. Jednak w rzeczywistości osoba zostanie zwolniona z aresztu z powodu wygaśnięcia przedawnienia dotyczącego pociągnięcia jej do odpowiedzialności.
Warto zauważyć, że na podstawie wyników rozpoznania sprawy uniewinniony może zostać nałożony na pozwanego, w wyniku czego nie zostanie uznany za skazanego.
Kiedy nie obowiązują przedawnienia?
Należy zauważyć, że ustawodawca przewiduje pewne przypadki, w których nie ustalono przedawnienia postępowania karnego. Lista takich czynów jest ściśle określona w prawie karnym (art. 78 ust. 5) jest wyczerpująca. Takie akty obejmują:
- popełnienie aktu terrorystycznego (art. 205 kodeksu karnego), zarówno samodzielnie, jak i jako grupa osób;
- porwanie samolotu w celu późniejszego popełnienia aktu terrorystycznego (art. 211 kodeksu karnego);
- planowanie agresywnej wojny, jej wybuchu, a także realizacja działań przygotowawczych (art. 353 kodeksu karnego);
- stosowanie zabronionych środków w trakcie działań wojennych (art. 356 kodeksu karnego);
- ludobójstwo (art. 357 kodeksu karnego);
- ekobójstwo (art. 358 kodeksu karnego);
- akty terroryzmu popełnione na poziomie międzynarodowym (art. 363 kodeksu karnego).
W rzeczywistości w odniesieniu do niektórych przestępstw, które nie są objęte wyżej wymienioną serią, przedawnienie nie ma zastosowania. Należą do nich czyny, które mają poważne negatywne konsekwencje, których popełnienie wiązało się z aktem terrorystycznym. Ustawodawca odnosi się do wielu takich:
- popełnienie naruszenia przez funkcjonariusza publicznego lub męża stanu (art. 277 kodeksu karnego);
- wymuszone zachowanie władzy w ich rękach lub jej przejęcie (art. 278);
- komisja zbrojnego buntu i uczestnictwo w nim (art. 278 kodeksu karnego);
- atak na instytucje, w stosunku do których ustanowiono ochronę międzynarodową (lub na osoby o tym samym statusie) (art. 360 kodeksu karnego).