W przypadku zainteresowania ze strony podmiotu gospodarczego audyt środowiskowy może być bardzo skutecznym środkiem do poprawy jakości firmy z punktu widzenia ochrony środowiska. Przeprowadzenie tej procedury ilustruje nowoczesne podejście przedsiębiorstwa do jego działalności i jest dowodem jego odpowiedzialności za konsekwencje tej działalności. Dzisiaj szczegółowo przeanalizujemy audyt środowiskowy: koncepcję, rodzaje, metody i inne aspekty tej procedury. Zacznijmy od definicji.
Audyt środowiskowy: co to jest?
Termin ten jest w pełni ujawniony w ustawie o ochronie środowiska. Oznacza to kompleksowe badanie zgodności podmiotu prawnego ze światowymi standardami ochrony środowiska i towarzyszy mu szczegółowa dokumentacja, a także zalecenia zalecane w celu wyeliminowania stwierdzonych niedociągnięć.
W przypadku podmiotów gospodarczych ocena oddziaływania na środowisko (audyt) środowiska przeprowadzana jest przez specjalne organizacje państwowe lub prywatne zwane audytorami środowiskowymi. Ta procedura rozpoczyna się od analizy zgodności procesów produkcyjnych i technologicznych z przepisami i normami środowiskowymi organizacji ekologicznych. Następnie konsultuje się przedsiębiorstwa, a także formułuje się zalecenia mające na celu wyeliminowanie stwierdzonych uchybień w ochronie środowiska. Ponadto podczas przeprowadzania audytu środowiskowego dokonuje się oceny wpływu pracy przedsiębiorstwa na środowisko oraz prognoz dotyczących ewentualnych szkód w przyrodzie.
Tło
Początkowo system audytu środowiskowego został wprowadzony w Ameryce i był używany jako środek kontrolny przez korporacje produkujące przemysł. Uznając znaczenie środków ochrony przyrody, specjalne firmy przeprowadziły audyty wewnętrzne i oceniły poziom szkodliwości określonego rodzaju działalności produkcyjnej dla przyrody. Ponadto organy kontroli środowiskowej i zarządzania przekazały akcjonariuszom i kierownictwu spółek obiektywne informacje na temat ryzyka wypadków oraz środki mające na celu ograniczenie tego ryzyka.
Podstawy eko-audytu zostały ustanowione przez Międzynarodową Izbę Handlową (ICC) w 1989 r. Opracowała międzynarodowy audyt pozycjonowania dokumentów jako istotny element samokontroli podmiotów gospodarczych. Ta procedura stała się zatem integralną częścią kompleksu środków ochrony środowiska przedsiębiorstwa. Dokument ICC zdefiniował audyt systemów zarządzania środowiskowego jako wydarzenie dobrowolne. Takie podejście spodobało się przemysłowcom i przemysłowcom, ponieważ otrzymali skuteczne narzędzie do monitorowania sytuacji środowiskowej i zgodności z normami środowiskowymi.
CES - Komisja Stowarzyszeń Europejskich - w 1990 r. Zaproponowała projekt kompilacji wiążących przepisów, co zostało skrytykowane przez MTK, organizacje międzynarodowe i niektóre kraje UE. Większość krytyki dotyczyła potencjalnego zagrożenia ingerencją w proces produkcyjny oraz faktu, że wnioski z eko-audytu mogą być otwarte dla publiczności. CES wziął pod uwagę krytykę, aw 1991 r. Przedstawił zaktualizowane propozycje, które stanowiły podstawę ostatecznej wersji dokumentu. Przepisy wskazywały, że audyt środowiskowy przedsiębiorstwa powinien kształtować systematyczne podejście do ochrony środowiska.
W 1993 r. Wydano dyrektywę UE, a normy i zasady eko-audytu zostały ostatecznie zatwierdzone.Firmy, które spełniają wszystkie wymagania w swojej działalności, otrzymały prawo do oznaczania swoich produktów specjalnym emblematem. Równolegle z wdrażaniem tych zasad Brytyjczycy wprowadzili standard zarządzania środowiskowego BS 7750. Ponadto opracowano i wdrożono standardy zarządzania przedsiębiorstwem pod względem przyjazności dla środowiska ISO 14000.
Cele audytu środowiskowego
Skuteczność i potrzeba zarządzania środowiskiem jest oczywista, ponieważ otwiera możliwość:
- racjonalny podział kosztów materialnych przedsiębiorstw w oparciu o pewne czynniki naturalne;
- zapobieganie ryzyku strat finansowych spowodowanych nieracjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i zanieczyszczeniem środowiska;
- budowanie zaufania wśród władz środowiskowych i lokalnej ludności;
- korzystanie z przywilejów i dotacji dla firm dbających o ochronę środowiska;
- dostęp do międzynarodowych standardów zarządzania środowiskiem.
Zasady i procedury sporządzania dokumentacji audytu środowiskowego, wdrażania innowacyjnych programów i wykorzystania uzyskanych danych pomagają radykalnie zmienić sytuację środowiskową kraju. Dotyczy to przede wszystkim przedsiębiorstw i podmiotów, które zagrażają środowisku zanieczyszczeniem. Kompleksowy audyt środowiskowy środowiska jest niezależną dokumentacyjną oceną zarządzania i wdrażania wszystkich norm środowiskowych, która w razie potrzeby obejmuje także wydawanie zaleceń dotyczących dostosowania polityki środowiskowej.
Audyt ekologiczny dla biznesu
Dla właścicieli firm organizacja kontroli środowiska pomaga:
- kształtowanie strategii i polityk środowiskowych przyjaznych dla środowiska;
- opłacalne wykorzystanie ulg podatkowych przy użyciu innowacyjnych ekonomicznych technologii;
- zminimalizowanie negatywnych konsekwencji, jakie może spowodować zatrzymanie produkcji;
- zmniejszenie ryzyka nadzwyczajnych sytuacji zanieczyszczenia środowiska;
- nawiązywanie kontaktów z lokalnymi władzami i organami nadzoru;
- rosnący popyt na wytwarzane towary na rynku krajowym i zagranicznym;
- dobrze uzasadniona atrakcja inwestorów.
Gatunek
Ta procedura jest klasyfikowana w zależności od tego, jaką kontrolę sprawuje. Audyt może kontrolować:
- Zgodność ze standardami. Dokonuje się tego poprzez porównanie stanu środowiska z przepisami norm międzynarodowych i państwowych. Celem tej metody jest opracowanie środków mających na celu dostosowanie środowiska do standardów, a także zwiększenie wydajności firmy.
- Odpowiedzialność Ten rodzaj audytu obejmuje badania dotyczące odpowiedzialności przedsiębiorstwa za szkody wyrządzone środowisku naturalnemu.
- Ubezpieczenie środowiskowe. Odbywa się to podczas przygotowywania umowy ubezpieczenia. Opiera się na opracowaniu środków zmniejszających ryzyko dla środowiska. Ponadto ten rodzaj audytu jest wykorzystywany w zdarzeniach ubezpieczeniowych w celu ustalenia zakresu szkody.
- Certyfikacja środowiskowa. Służy do określania zgodności certyfikowanej firmy z ustalonymi standardami.
- Terytorium Konieczna jest ocena rzeczywistego stanu przyrody w przedsiębiorstwie.
- Umowy sekcji projekcji. Służy do dokładnego zbadania sytuacji środowiskowej w przedsiębiorstwie jako przedmiot proponowanej inwestycji. W takim przypadku audyt może obejmować analizę gleby, fauny i flory. Ponadto eksperci analizują poziom szkód wyrządzonych przez tę firmę środowisku, koszt zaburzonych obiektów naturalnych oraz koszty doprowadzenia ich do normalnego stanu.
Istnieją inne rodzaje audytów środowiskowych, które mają zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw, które mają wpływ na środowisko i wyrządzają mu szkodę.Oprócz produkcji dotyczy to prac budowlanych, eliminacji i konserwacji budynków gospodarczych oraz projektów rozwoju nowych terytoriów.
Ponadto działania audytu środowiskowego są podzielone na dwie kategorie: obowiązkowe i inicjowane.
Obowiązkowy audyt jest wymagany, gdy:
- wypełnienie obowiązków bezpośrednio lub pośrednio związanych ze środowiskiem lub działaniami na rzecz środowiska na poziomie międzypaństwowym;
- inicjatywa organów państwowych w celu określenia poziomu rekultywacji ekologicznej określonego przedsiębiorstwa lub produkcji;
- analiza czynników środowiskowych regionalnych lub krajowych przedsiębiorstw przygotowujących się do procesów prywatyzacyjnych;
- ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa;
- uzyskanie polisy ubezpieczeniowej na ochronę środowiska;
- projektowanie i realizacja projektów inwestycyjnych w oparciu o warunki określone w umowie.
Inicjatorem obowiązkowego eko-audytu jest krajowy organ oceny środowiska. Ponadto w razie potrzeby stosuje się tę procedurę w celu oceny poziomu stanu środowiska. Jeśli chodzi o audyt proaktywny, przeprowadza się go za pomocą odpowiedniej decyzji kierownictwa przedsiębiorstwa lub innych upoważnionych pracowników. Aktywny audyt środowiskowy może być przeprowadzany zarówno siłą, jak i dobrowolnie. Na tej podstawie dzieli się na zewnętrzne i wewnętrzne. W pierwszym przypadku procedura jest obowiązkowa, aw drugim wszystko zależy od decyzji kierownictwa.
Obiekty EcoAudit
Główne cele audytu środowiskowego:
- materiały i surowce;
- procesy technologiczne;
- gotowe produkty;
- emisje do powietrza;
- odpady;
- ścieki;
- sprzęt ochrony zbiorowej i osobistej;
- przepisy dotyczące polityki przedsiębiorstwa w zakresie ochrony pracy i przyrody;
- paszport środowiskowy;
- środki ostrożności i inne rzeczy.
Standardy
W oparciu o międzynarodową normę ISO 14012, każde państwo przyjmuje własne standardy zarządzania środowiskiem i audytu. Międzynarodowy standard i międzynarodowe doświadczenie służą jako podstawa do tworzenia i wdrażania przepisów regulacyjnych każdego państwa, a także określania zakresu zarządzania audytem środowiskowym. Kontrole przeprowadzane są na podstawie wymagań ISO, wdrażanych w szczegółach firmy. Odpowiedzialność za zgodność z tymi wymogami spoczywa na firmie, a jej zgodność ustala się na podstawie audytu. Normy kategorii 1400 obowiązują na całym świecie i są związane z systemem zarządzania środowiskowego.
Ta kategoria obejmuje:
- System zarządzania środowiskowego ISO 1401.
- Kluczowe zasady zarządzania w zakresie zarządzania środowiskowego (ISO 14004).
- Normy zapewniające funkcjonowanie zarządzania środowiskowego (ISO 14015).
- Ocena środowiska na terytoriach i w przemyśle (ISO 14020).
- Główne normy zarządzania środowiskowego (ISO 14031).
- Skuteczność zarządzania środowiskowego (ISO 14040).
- Definicja cyklu życia: struktura i zasady (ISO 14050).
- Słownik zarządzania środowiskiem (ISO 14062).
- Wprowadzenie czynników środowiskowych w rozwoju nowych produktów (ISO 14063).
- Wymiana informacji o środowisku. Kwantyfikacja emisji gazów cieplarnianych do środowiska i ich redukcja (ISO 14064).
Dwadzieścia lat temu w krajach poradzieckich audyt środowiskowy przedsiębiorstwa mógł zostać przeprowadzony tylko przy pomocy firm zagranicznych. Obecnie system kontroli środowiska na naszych szerokościach geograficznych znajduje się na pierwszych etapach rozwoju. Ułatwiają to potrzeby przedsiębiorstw chcących wejść na rynek międzynarodowy. Po otrzymaniu certyfikatu zgodności z wymaganiami ISO 14000 możesz liczyć na konkurencyjność produktu na rynkach zagranicznych.
Procedura
Przeprowadzenie audytu środowiskowego rozwiązuje problem oceny zgodności przedsiębiorstwa z normami ustanowionymi dla takich obiektów.Ta procedura jest prosta, niedroga i zrozumiała dla osób niewykształconych. Organizacja audytu środowiskowego składa się z kilku etapów. Pierwszy jest przygotowawczy. Składa się z:
- identyfikacja procesów produkcji i działalności gospodarczej;
- określanie celów i założeń polityki gospodarczej przedsiębiorstwa;
- ustalenie poziomu kompetencji analizy, jej etapów i skali;
- ustalenie porządku proceduralnego audytu środowiskowego.
Następnie następujące kroki audytu:
- weryfikacja podstawowych dokumentów, ksiąg rejestracyjnych i innej dokumentacji odzwierciedlającej aktualny sukces firmy w działaniach na rzecz środowiska;
- uzyskiwanie obiektywnych danych z różnych źródeł (często obejmuje badanie pracowników);
- oględziny obiektu i analiza jego stanu;
- badania środowiskowe przy użyciu specjalnych urządzeń;
- tworzenie propozycji rekomendacyjnych mających na celu poprawę efektywności procesów środowiskowych i sumienne wydatkowanie zasobów środowiskowych.
Raport z audytu
Na koniec analizy kierownicy badanej firmy otrzymują wyniki audytu w formie wniosku. Akt ten jest oficjalny, jest poświadczony podpisem audytora reprezentującego centrum audytu środowiskowego oraz pieczęcią badanego przedsiębiorstwa. W dokumencie można znaleźć wnioski ekspertów dotyczące zgodności dokumentacji i zasad przedsiębiorstwa z legislacyjnymi standardami ochrony środowiska.
Raport z audytu środowiskowego jest wydawany w standardowej formie i zawiera:
- Wniosek oparty na wynikach audytu, czy polityka ochrony środowiska firmy jest zgodna z obowiązującymi wymogami, przepisami i regulacjami.
- Analiza statusu dokumentów biznesowych i finansowych, wykonalność wykorzystania środków finansowych przeznaczonych na ochronę przyrody oraz dokładność płatności środowiskowych.
- Ocena wpływu działalności badanego przedsiębiorstwa na stan środowiska, ekologię regionu i zdrowie pracowników Analiza danych dotyczących obecności i zakresu emisji szkodliwych substancji, których ograniczenie jest określone w umowach międzynarodowych.
- Wyniki analizy wzrostu wielkości produkcji z uwzględnieniem zmian ilości zanieczyszczeń w środowisku naturalnym. Jak również wyniki analizy zużycia energii i zasobów naturalnych.
- Porównanie wyników badanego przedsiębiorstwa z podobnymi przedsiębiorstwami państwowymi dla wszystkich najważniejszych wskaźników działalności środowiskowej.
- Ocena zagrożeń, które mogą powstać w wyniku sytuacji awaryjnych, poprawność przygotowania planów eliminacji ognisk awaryjnych i nieaktywnych konsekwencji wypadku, dostępność zasobów materialnych niezbędnych do wyeliminowania sytuacji awaryjnych.
- Wniosek dotyczący kompetencji i kwalifikacji pracowników firmy odpowiedzialnych za ochronę środowiska, a także dostępności wyposażenia technicznego niezbędnego do niezależnej kontroli jakości stanu przedsiębiorstwa z punktu widzenia przyjazności dla środowiska.
- Wnioski na temat stopnia świadomości liderów firm i stopnia zanieczyszczenia środowiska w procesie działalności gospodarczej i przemysłowej. Wnioski dotyczące dostępności i skuteczności programów motywacyjnych mających na celu ochronę przyrody, a także zmniejszenie zużycia materiałów i kosztów energii produkcji.
Ogrom aspektów biznesowych, które zostały uwzględnione we wniosku, ponownie podkreśla powagę procedury, takiej jak audyt środowiskowy. Podany powyżej przykład składu wniosku jest zunifikowany, ale może różnić się w zależności od specyfiki przedsiębiorstwa.
Regulacja aktywności
Działania w tym obszarze podlegają przepisom państwowym. Ministerstwo Przyrody działa jako specjalny upoważniony organ państwowy do regulowania audytów środowiskowych. Jego główne funkcje to:
- Publikacja aktów prawnych, zgodnie z którymi przeprowadzana jest regulacja audytu środowiskowego.
- Organizacja certyfikacji, szkoleń i podnoszenia poziomu audytorów, a także licencjonowania działań audytowych.
- Organizacja systemu monitorowania zgodności z wymogami licencyjnymi przez indywidualnych audytorów i organizacje audytorskie.
- Opracowanie procedury raportowania dla organizacji audytorskich i indywidualnych audytorów dla upoważnionej osoby państwowej.
- Wprowadzenie państwowych rejestrów audytorów środowiskowych, a także organizacji audytowych i ośrodków szkoleniowych.
Rada ds. Audytu środowiskowego powinna działać w ramach Ministerstwa Przyrody, uczestnicząc w przygotowaniu i przeglądzie głównych dokumentów i projektów decyzji upoważnionych organów, a także opracowując zasady działania audytorów. Tak więc wprowadzenie audytów w praktyce środowiskowej przyczynia się do rozwiązania całego szeregu problemów związanych z ochroną przyrody przez podmioty gospodarcze. Rozszerzenie zastosowania kontroli środowiska stymuluje działania środowiskowe, przyczynia się do stworzenia podstawy metodologicznej do oceny stopnia zagrożenia dla środowiska, wielkości szkód i tak dalej. Bez odpowiedniej organizacji działań w zakresie audytu środowiskowego certyfikacja środowiskowa i stworzenie ekonomicznego i prawnego systemu ubezpieczeń środowiskowych są trudne. Wprowadzając metody audytu środowiskowego do praktyki przedsiębiorstw, można zapewnić bardziej wydajne funkcjonowanie systemu zarządzania środowiskowego.
Wniosek
Dzisiaj spotkaliśmy się z taką koncepcją, jak audyt środowiskowy. Po zbadaniu definicji, rodzajów, przeprowadzania, regulacji i zadań audytu środowiskowego możemy stwierdzić, że procedura ta odgrywa ważną rolę w polityce środowiskowej państwa, szczególnie w warunkach stale pogarszających się warunków środowiskowych.