Obszar, na którym występuje podaż wszelkich zasobów i powstaje popyt na nie, nazywa się rynkiem. Ze względu na fakt, że wszystko może być produktem, różne rynki różnią się od siebie. Rynek pracy jest jedną ze specjalnych struktur, ponieważ sprzedaje i kupuje nie tylko towary, ale także pracę, która jest nierozerwalnie związana z przewoźnikiem - osobą. W wyniku tego ta kategoria ekonomiczna ma wiele cech w swoim funkcjonowaniu. Ponieważ każda osoba ma własny zestaw cech i wiedzy na temat pracy, na rynku pracy nieuchronnie powstanie konkurencja o prawo do uzyskania lepszych warunków zatrudnienia.
Pojęcie i funkcje rynku pracy
Ten rodzaj rynku jest uważany za jeden z rynków czynników produkcji, to znaczy praca ludzka jest zasobem zaangażowanym w tworzenie innych towarów i usług. Rynek pracy jest strukturą warunkową, która nie ma wyraźnych granic, na których praca jest oferowana i kupowana. Przedmiotem wniosku są osoby obdarzone pewnymi kwalifikacjami zawodowymi, wiedzą i doświadczeniem. Podmioty nabywające pracę to przedsiębiorstwa z różnych sektorów gospodarki, które potrzebują określonych pracowników. 
Rynek pracy pełni bardzo istotne funkcje. Po pierwsze, ustala cenę pracy ludzkiej, wyrażoną w wynagrodzeniach. Po drugie, występuje rozkład i redystrybucja siły roboczej w całej gospodarce. Po trzecie, jest to ciągła wymiana informacji o zmieniających się potrzebach konkretnej siły roboczej.
Różnica między rynkiem pracy a innymi rynkami
Osobliwością rozważanej struktury gospodarczej jest to, że nie działa ona z bezosobowym produktem lub usługą, ale z osobą, która ma unikalne wskaźniki. Niemożliwe jest sprzedawanie lub kupowanie towarów na tym rynku bez woli przewoźnika siły roboczej. Jednocześnie na proces, w jakim stopniu i w jakiej jakości będzie produkt na rynku pracy, może wpływać wiele czynników całkowicie nieekonomicznych. Należą do nich: procesy demograficzne, regionalna struktura siły roboczej, cechy płciowe, tradycje kulturowe i religijne, wahania płac, procesy społeczne w społeczeństwie. Tak różnorodna różnorodność przyczyn prowadzi do powstania bardzo szczególnych procesów podaży i popytu na pracę. 
Podaż pracy i popyt
Jak na każdym innym rynku, produkt musi być oferowany i pożądany. Rynek pracy nie różni się od rynków klasycznych - istnieje również propozycja specjalnego produktu (siła robocza) i jest o to proszony. Zapotrzebowanie tworzą firmy i agencje rządowe, które wymagają od pracowników pewnych umiejętności skutecznego funkcjonowania. Propozycję tworzą ludzie, którzy są gotowi na określoną cenę pracy, aby wykorzystać swoją wiedzę i umiejętności do udziału w działaniach produkcyjnych. Równowaga rynku pracy zostanie osiągnięta, gdy podaż i popyt zbiegną się w jednym punkcie. Ten punkt pokaże, jakie wynagrodzenie odpowiada obu stronom. Zatem podaż i popyt na rynku pracy mają fundamentalne znaczenie w mechanizmie osiągania pozycji równowagi. 
Cena pracy
Wynagrodzenie jest wskaźnikiem, który charakteryzuje, na jakim poziomie dwie strony rynku mogą się zgodzić.Cena pracy lub wynagrodzeń jest różna w różnych segmentach i sektorach gospodarki, a także ma różnice regionalne. Oznacza to, że pracownicy o takich samych kwalifikacjach i wskaźnikach pracy w różnych regionach mogą otrzymywać różne wynagrodzenia. To samo dotyczy obszarów działalności przedsiębiorstw. W obszarach ekonomicznych mogą istnieć różne progi płacy minimalnej. Oznacza to, że gdy płace zostaną przypisane poniżej pewnego poziomu ustalonego w tym obszarze, nowi pracownicy nie wejdą na ten poziom. Na przykład dziedzina technologii komputerowej i budownictwa charakteryzuje się znacznie wyższymi wskaźnikami wynagrodzeń niż wynagrodzeń w sektorze usług.
Każdy z sektorów gospodarki wymaga pewnego przygotowania, dlatego też kwalifikacje istnieją, jednak nieekonomiczne przyczyny różnic w cenie pracy. Najczęściej te obszary działalności związane z pracą kobiet będą miały niższe wynagrodzenie. Staje się to przyczyną pogłębienia konkurencji na rynku pracy w poszczególnych sektorach gospodarki. Zrozumiemy dlaczego. 
Odwrotna dynamika podaży pracy
Podaż i popyt na rynku pracy nie będą istnieć osobno, ale ta ostatnia cechuje się tym, że pracownik decyduje o tym, ile czasu pracy jest gotowy zaoferować na rynku. Istnieje wyraźny wzorzec zmiany wielkości podaży pracy w zależności od wzrostu zamożności. Oznacza to, że w procesie kształtowania się osoby jako wykwalifikowanego pracownika i wzrostu jego zarobków wartość czasu wolnego od pracy staje się wyższa niż czas pracy. W ekonomii pracy zjawisko to wiąże się z działaniem dwóch efektów - efektu substytucji i efektu dochodu. Tak długo, jak dana osoba jest gotowa poświęcić więcej czasu na pracę, niż płaca mu nawet wynagrodzenie, działanie zastępcze jest skuteczne. Efekt dochodowy zaczyna się pojawiać, gdy nawet wzrost płac nie staje się wystarczającym czynnikiem motywującym do utrzymania lub wydłużenia czasu pracy pracowników.
Problemy z równoważeniem rynku pracy
Aby każdy pracownik mógł znaleźć pracę, a pracodawca wybrać odpowiedniego pracownika, musi istnieć równowaga na rynku pracy. W punkcie styku pomiędzy życzeniami pracownika a wymaganiami pracodawcy osiągana jest równowaga. Ale najczęściej obie strony są w niezrównoważonej formie. Ze strony ludności może występować duża podaż siły roboczej, ze strony przedsiębiorstw istnieje znaczna potrzeba pracowników, ale jednocześnie równowaga nie zostanie osiągnięta.
Brak równowagi najczęściej wiąże się z niedopasowaniem cen pracy. Wynagrodzenie, przy którym pracownik jest gotowy zaoferować swoją pracę, jest znacznie wyższe niż wynagrodzenie, przy którym jest on gotów „kupić” pracę. Wysoka konkurencja na rynku pracy o bardziej korzystne warunki zatrudnienia zmusza pracowników do zaakceptowania nieciekawych warunków zatrudnienia, takich jak dłuższy dzień pracy lub otrzymywanie wynagrodzeń w kopertach. 
Dyskryminacja na rynku pracy
Dość często pojawia się propozycja o bardzo podobnych cechach pracy, które w różnych przedsiębiorstwach otrzymują zupełnie inne płace. Zjawisko to, gdy pracownicy otrzymują różne wyceny dla tych samych wskaźników zawodowych, nazywa się dyskryminacją. Przyczyny mogą być obiektywne, takie jak możliwości finansowe różnych przedsiębiorstw. Częstsze przesłanki przejawów dyskryminacji wynikają z różnic płci i wieku pracowników, poziomu wykształcenia i innych czynników. W rezultacie konkurencja na rynku pracy staje się jeszcze bardziej namacalna.
Dość często można spotkać nierówność pracowników w dostępie do jednego miejsca pracy z powodu różnic w wykształceniu. Sam dyplom wyższej uczelni nie gwarantuje niezbędnego doświadczenia i kwalifikacji przyszłego pracownika, ale jest rodzajem sygnału dla pracodawcy, że potencjalny pracownik może być bardziej wydajny.
Konkurs pracowniczy
Problemy rynku pracy związane z brakiem stałej równowagi prowadzą do tego, że każdy może znaleźć się wśród tych, którzy szukają pracy. Jednak konkurencja powstaje zarówno z powodu dostępu do potencjalnej pracy, jak i już w trakcie walki o konkretną ofertę pracodawcy. Trudne warunki konkurencji na rynku pracy wymagają ciągłego podnoszenia poziomu kwalifikacji i zdobywania doświadczenia. Dlatego możemy wyróżnić kilka kategorii populacji, które są najbardziej narażone. Należą do nich:
- pracownicy w starszych kategoriach wiekowych, którzy stają się mniej podatni na nowe technologie i, z obiektywnych powodów, mniej mobilni;
- pracownicy, najczęściej kobiety, z małymi dziećmi, które również mogą mieć mniejszą mobilność;
- wąskie specjalizacje, które są poszukiwane tylko w niektórych przedsiębiorstwach;
- pracownicy niepełnosprawni z grupami roboczymi;
- pracownicy z małym doświadczeniem.
Zatem konkurencja na rynku pracy jest ściśle powiązana nie tylko z komponentami gospodarczymi i zawodowymi, ale także ze specyfiką społeczną i płciową grup ludności. To połączenie tych elementów prowadzi do tego, że osiągnięcie naturalnego poziomu bezrobocia w prawie każdej gospodarce staje się priorytetowym zadaniem w dziedzinie zatrudnienia. 
Należy zauważyć, że konkurencja w rzeczywistości nie jest problemem, ale raczej opcją rozwiązania problemu uzyskania najlepszego wyniku pod względem wyboru. Istnieje koncepcja „doskonałej konkurencji na rynku pracy”, gdy żadna ze stron nie może wpływać na płace, nie ma różnic w kwalifikacjach, a każda strona ma maksymalne możliwe informacje o drugiej stronie. Sytuację tę można jednak osiągnąć tylko w bardzo wąskich obszarach zawodowych, dlatego uważa się ją za idealny model konkurencji.
Problem bezrobocia
Jednym z głównych rezultatów nierównowagi podaży i popytu jest obecność bezrobocia. Zjawisko to oznacza, że pełnosprawna populacja, która aktywnie oferuje swoją siłę roboczą, nie może otrzymać pracy, która odpowiadałaby mu pod względem niezbędnych parametrów. Istnieją obiektywne i subiektywne przyczyny bezrobocia. Do obiektywnych należą brak miejsc pracy dla określonych kwalifikacji, poziom wynagrodzenia, który jest znacznie niższy niż przeciętne wynagrodzenie. Subiektywne przyczyny obejmują zawyżone wymagania kandydatów na wynagrodzenia, oddalenie geograficzne nawet w tym samym mieście, błędną ocenę własnych kwalifikacji, co nie pozwala na zatrudnienie takiego pracownika na określonym stanowisku.
W przypadku braku kryzysów strukturalnych w gospodarce najczęściej pojawia się problem niedopasowania oczekiwań pracownika i pracodawcy. W takich przypadkach można zaobserwować dużą liczbę wolnych miejsc pracy i tych, którzy chcą znaleźć pracę, ale w rezultacie zmiany sytuacji mogą nie wystąpić.
Nowe rodzaje zatrudnienia
Wraz z rozwojem technologii informatycznych coraz częściej można dostrzec metody zatrudnienia, które wcześniej były niedostępne dla pracownika. Jest to przede wszystkim praca zdalna i zatrudnienie wirtualne. Osobliwością tego rodzaju zatrudnienia jest to, że dana osoba faktycznie jest oddalona od swojego pracodawcy, a czasami może nigdy nawet nie być z nim osobiście zaznajomiona. Co więcej, różne kanały komunikacji stwarzają możliwość pełnego wykonywania wyznaczonych funkcji pracy i otrzymywania wynagrodzenia.Dość często pracownicy z innych krajów są zatrudniani w ten sposób, gdzie warunki do płacenia są bardziej korzystne dla pracodawcy. Wirtualne zatrudnienie ma również swoje wady, zarówno społeczne, jak i prawne. Taki pracownik jest częściej narażony na ryzyko braku wypłaty wynagrodzenia, a także utraty więzi społecznych z powodu spędzania większości czasu w domu w pracy. Niemniej jednak uznaje się, że wraz ze wzrostem zaangażowania w technologię internetową wzrośnie liczba wirtualnych pracowników. 
Mechanizmy państwowe regulujące rynek pracy
W związku z tym, że istnieje wiele problemów związanych z bezrobociem (obecność szczególnych przejawów konkurencji na rynku pracy, dyskryminacja), istnieje potrzeba scentralizowanych regulacji. Państwo działa nie tylko jako główny pracodawca, ale także jako organ zarządzający. Głównym zadaniem jest stworzenie warunków dla uczestników rynku pracy, w których będą mogli się nawzajem znaleźć z maksymalną prędkością. Jednym ze sposobów łączenia przedsiębiorstw doświadczających niedoboru personelu z osobami poszukującymi pracy jest interakcja obu stron z giełdami pracy. Te wyspecjalizowane agencje są dostępne w każdym większym mieście. Giełda pracy, której wolne miejsca są tworzone przez dane przekazywane przedsiębiorstwom na potrzeby siły roboczej, najczęściej zapełniane są spośród tych, którzy przybyli na giełdę w poszukiwaniu pracy. Należy zauważyć, że większość wniosków pochodzi od agencji rządowych.
Inne sposoby pracy państwa na rynku pracy, oprócz tworzenia odpowiedniej dziedziny, to wsparcie dla bezrobotnych obywateli na okres poszukiwania pracy, zaawansowane szkolenie i przekwalifikowanie pracowników oraz zapewnienie dotacji na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. W każdym z tych obszarów ważną rolę odgrywa wymiana pracy. Praca w przedsiębiorstwach - to nie jedyny sposób pracy z bezrobotnymi obywatelami.
Wniosek
Rynek pracy jest strukturą gospodarczą, która ma specyfikę procesu dopasowywania podaży i popytu. Produkt sprzedawany na tym rynku jest wyjątkowy - jest to praca nieodłączna od osoby. Ze względu na wpływ nie tylko zjawisk gospodarczych, ale także społecznych, demograficznych, etnicznych i kulturowych na rynek pracy, obszar ten wymaga bardzo starannej regulacji. Co więcej, istnieje w nim konkurencja, zarówno między podmiotami popytu i podaży. Czynniki ograniczające konkurencję na rynku pracy nie mogą w pełni wpływać na ten mechanizm i zapewniać całkowicie równoważny dostęp do miejsc pracy. W gospodarce rynkowej głównym i najskuteczniejszym sposobem na zwiększenie pozycji jest wypracowanie przewagi konkurencyjnej zarówno ze strony pracodawcy, jak i potencjalnego pracownika.