Konflikty są integralną częścią życia ludzkiego. Towarzyszą mu od momentu pojawienia się samoświadomości i nikt jeszcze nie zdołał ich uniknąć. Jednak każda cywilizowana osoba powinna dążyć do zmniejszenia liczby i doskonalenia umiejętności w celu skutecznego rozwiązywania sporów. Niestety nie jest to możliwe dla wszystkich stron konfliktu, ponieważ czasami po rozwodzie spory dotyczące nieruchomości są tak trudne, aby uzgodnić coś z byłym partnerem biznesowym lub zdecydować, kto jest najbardziej godnym spadkobiercą ze wszystkich. Najczęściej w takich sytuacjach idziemy do sądu, ale bardzo rzadko jesteśmy zadowoleni z jego decyzji. Dlatego na Zachodzie od dawna istnieje system przedprocesowy mający na celu przezwyciężenie konfliktów i działa z powodzeniem, a zawód mediatora odgrywa główną rolę w tym procesie. Ponieważ w naszym kraju wciąż powstaje instytucja mediacji i jej prawne uzasadnienie, niewielu może w pełni zrozumieć, jak ważna, interesująca i, co najważniejsze, ta specjalność jest obiecująca. W związku z tym omówimy zawód mediatora konfliktów społecznych i poinformujemy czytelników o jego cechach.
O mediacji
Jak często w życiu znajdowałeś się w ślepej uliczce, jedynej drogi wyjścia z sądu? Uważamy, że przynajmniej raz każda osoba się z tym spotkała. I wielu jest w ciągłym konflikcie z innymi ludźmi, a wszyscy z nich są bardzo zaniedbani i głębocy. Nawet doświadczony sędzia nie zawsze może podjąć decyzję zadowalającą wszystkie strony jednocześnie. Dlatego jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że ktoś pozostaje niezadowolony, a konflikt, zamiast rozwiązać, przechodzi na inny etap.
Należy jednak zwrócić się tylko do usług mediatora, którego zawód w ostatnich latach cieszy się coraz większym zainteresowaniem, ponieważ wszystkie strony konfliktu znajdują najbardziej akceptowalne rozwiązanie i utrzymują przyjazne stosunki. Staje się zatem jasne, że mediacja jest złożonym procesem negocjacji zorganizowanym w sposób pokojowy przez osobę, która nie jest zainteresowana rozwiązaniem sporu. A sam mediator (ten zawód jest nowy dla Rosjan i bardzo fascynujący) jest osobą, która organizuje negocjacje i umożliwia ich uczestnikom podjęcie decyzji, która zadowoli ich na podstawie dobrowolnych zasad, i obserwowanie ich w przyszłości.
Krótki opis zawodu
Z boku wydaje się, że zawód mediatora jest niezwykle prosty, ponieważ mediator nie narzuca nikomu swojej opinii, nie wyraża swojego stosunku do sytuacji i nie przystaje do stanowiska innej osoby. Jednak od wewnątrz aktywność mediatora wydaje się czasem prawdziwym cudem. Musi poznać wszystkie okoliczności konfliktu i upewnić się, że strony wysłuchają się nawzajem bez zarzutów i wzajemnych roszczeń. W trakcie procesu mediator pełni funkcję przywódczą, kierując rozmowę we właściwym kierunku, tak aby dyskutanci znaleźli rozwiązanie sytuacji całkowicie niezależnie, znajdując źródło problemu.
Co ciekawe, korzystanie z usług mediatora jest dobrowolne. W dowolnym momencie strony mogą odmówić kontynuowania negocjacji lub nie wykonać decyzji. W końcu nie ma żadnej mocy prawnej, ale statystyki potwierdzają, że taka odmowa występuje w jednym do dwóch procent stu. I jest to już uważane za wiarygodny wynik.
Historia mediacji
Wielu historyków uważa, że mediacja pojawiła się mniej więcej w tym samym czasie co ludzkość.Rzeczywiście, nawet podczas stosunków plemiennych ludziom łatwiej było się zgodzić i znaleźć kompromis niż zniszczyć się nawzajem. Nasi przodkowie, Słowianie, również uciekali się do usług pośredników, aby uniknąć wojny wewnętrznej lub książęcych sporów. Około dziewiętnastego wieku powstały specjalne organy sądowe, które przyjęły funkcję pojednawczą. Ich głównym zadaniem było doprowadzenie konfliktu do naturalnego rozwiązania, satysfakcjonującego jednocześnie wszystkich jego uczestników. Uważa się, że definicja „mediacji” została po raz pierwszy zastosowana w dokumentach sprawozdawczych tych organów. Jednak w obecnej formie ta sztuka komunikacji, jak się ją często nazywa, pojawiła się dopiero w połowie ubiegłego wieku.
Początkowo algorytm działania mediatora w sytuacji konfliktowej był używany tylko w krajach anglojęzycznych. Szybko stał się popularny w USA, Wielkiej Brytanii i Australii. Eksperci twierdzą, że w tych stanach ustanawia się identyczny system prawny oparty na tych samych zasadach. Jest to godne uwagi, ale mediacja stała się niezwykle skuteczna w rozwiązywaniu wszelkiego rodzaju sporów rodzinnych. To właśnie w tej dziedzinie wielu ekspertów w dziedzinie prawa rodzinnego widziało swoją przyszłość.
Stopniowo wszystkie kraje europejskie zaczęły uciekać się do praktyki mediacji; stała się pomocnikiem w rozwiązywaniu konfliktów o dowolnej złożoności we wszystkich sferach życia ludzkiego. Jednak nie wszyscy byli gotowi, aby mediatorzy stali się odrębną kastą zawodową, która pozbawiłaby prawników chleba i znacząco zmieniłaby ich praktykę.
Formalizacja oficjalnej mediacji
Oficjalna organizacja pracy mediatora od pierwszych prób zaczęła napotykać liczne przeszkody, jakie stwarza system sądowy. Mówiąc ściślej, sędziowie byli nawet zadowoleni z zastosowania mediacji jako alternatywnego sposobu rozwiązania konfliktu i często kierowali uczestników do podobnych specjalistów. Jednak prawnikom nie spodobał się ten stan rzeczy, ponieważ są bardzo zainteresowani kontynuowaniem sporu i często obrzucają klientów ogólną mediacją. Sędziowie wypróbowali kilka opcji oficjalnego wprowadzenia mediatorów do postępowania sądowego i ostatecznie orzekli, że strona, która odmawia próby rozwiązania wszystkiego w pokojowy sposób, już uważa się za przegraną i ponosi wszelkie koszty prawne. Przyczyniło się to do wzrostu popularności mediacji, bez której trudno sobie wyobrazić globalny system sądowy.
Na przykład dzisiaj w USA cały system prawny ma na celu osiągnięcie porozumienia pokojowego między sporami i ograniczenie sporów sądowych. W niektórych krajach, takich jak Niemcy, mediacja jest częścią wymiaru sprawiedliwości. A w Japonii ta metoda jest bardzo popularna, ponieważ apelacja do sądu stanowego jest bardzo negatywnie oceniana przez społeczeństwo.
W naszym kraju ustawa o postępowaniu mediacyjnym została przyjęta około siedem lat temu, ale jak dotąd ta innowacja nie stała się dobrą tradycją. Wielu naszych rodaków ma słabe wyobrażenie o kolejności pracy mediatora i dlatego unikają stosowania tak skutecznej metody rozwiązania spornej sytuacji. Postaramy się bardziej szczegółowo opisać ten zawód i jego funkcje.
Zasady mediatora
Wszystkie działania mediatorów (profesjonalistów i nieprofesjonalistów) opierają się na pięciu zasadach. Mogą być wymienione jako:
- Wolontariat Same strony konfliktu decydują, czy powinny zwrócić się do mediacji w trakcie rozwiązywania sporu. Nikt nie może zobowiązać się do zastosowania tej metody, ponadto strony konfliktu zawsze mogą przerwać proces mediacji i powrócić do postępowania sądowego.
- Poufność Nie zawsze jest to wygodne, gdy szczegóły biografii i życia osobistego ujawniają się w ogólnej dyskusji w procesie sądowym.Niestety nie można tego często uniknąć, ponieważ tylko w ten sposób można dojść do prawdy i podjąć właściwą decyzję. Mediatorzy nie mają prawa ujawniać gdzieś szczegółów konfliktu i niuansów decyzji.
- Swoboda wyboru. Strony sporu mają możliwość zwrócenia się do wybranych przez siebie mediatorów. Ponadto specjalista, który nie jest odpowiedni z tego czy innego powodu, zawsze może zostać odrzucony.
- Brak osobistego zainteresowania.
- Nieformalność procesu. Spotkanie stron może być zorganizowane w dowolnym otoczeniu, procedura osiągnięcia kompromisu jest dość elastyczna, a rozmowa odbywa się w sposób poufny.
Główne zadania i cele
Mediator działa zgodnie z określonym schematem, w trakcie wykonywania wszystkich zadań, które prowadzą do pożądanego rezultatu. Etapy pracy mediatora w rozwiązywaniu konfliktu z boku wydają się dość proste, ale każdy z nich wymaga użycia umiejętności zawodowych i głębokiej wiedzy w psychologii i orzecznictwie:
- Organizacja negocjacji. Na tym etapie mediator musi uzyskać zgodę wszystkich stron na negocjacje. Specjalista wybiera również miejsce, godzinę i datę spotkania, aby rozpocząć proces mediacji.
- Oświadczenie o stanowiskach stron konfliktu. Często strony konfliktu są tak porywane przez sam proces, że nie mogą łatwo przekazać sobie swojego stanowiska i propozycji rozwiązania sporu. Z kolei mediator musi zapewnić każdemu argumentującemu możliwość wypowiedzenia się co do istoty sprawy.
- Wybierz z zainteresowaniem. Mediator prowadzi proces negocjacji i kieruje go we właściwym kierunku. Dlatego po tym, jak strony ustosunkują się do ich stanowiska, prowadzi je do określenia głównego interesu, który jest przedmiotem sporu.
- Zidentyfikuj prawdziwe zainteresowanie. Często uczestnicy konfliktu ukrywają swoje prawdziwe cele i zainteresowania, chowając się za zwykłymi zwrotami. Moderator stoi przed ważnym zadaniem ustalenia, jak prawdziwe jest zainteresowanie określone na ostatnim etapie negocjacji.
- Osiągnięcie porozumienia. Po zidentyfikowaniu wszystkich interesów moderator prowadzi strony konfliktu, aby upewnić się, że same znajdą rozwiązanie swoich problemów i zawrą porozumienie pokojowe, które zostanie podpisane w jego obecności.
Możemy powiedzieć, że na każdym z tych etapów mediator działa jak niewypowiedziany lider, który robi wszystko, co możliwe, aby zapewnić, że negocjatorzy czują się swobodnie, a ich chęć znalezienia kompromisu nie zostanie utracona.
Sytuacje, w których przyda się pomoc mediatora
W Rosji wciąż niezbyt często strony konfliktu zwracają się do mediacji. Wielu nawet nie wie, w jakich sytuacjach ta procedura może być skuteczna. Główne przypadki, w których mediację uważa się za uzasadnioną i skuteczną, obejmują:
- potrzeba utrzymywania relacji z partnerami biznesowymi;
- niemożność osiągnięcia kompromisu w związku ze stanem emocjonalnym stron (na przykład przy rozwiązywaniu problemów rodzinnych);
- chęć uniknięcia rozgłosu;
- w konfliktach etnicznych i podobnych sytuacjach.
Skuteczność mediacji w sporach jest również bardzo doceniana, gdy uczestnictwo w sądzie jest niepożądane dla stron z tego czy innego powodu.
Funkcje pracy
W Rosji zawód ma pewne cechy, o których powinien wiedzieć każdy, kto chciałby opanować swoje umiejętności:
- w negocjacjach może uczestniczyć kilku mediatorów;
- koszt usług określa umowa;
- decyzja w sprawie mediacji trwa sześć dni;
- mediacja nie dotyczy działalności przedsiębiorczej;
- urzędnicy państwowi nie mają prawa być mediatorami.
Należy pamiętać, że po złożeniu pozwu przed procedurą mediacyjną dozwolony jest tylko profesjonalny specjalista.
Profesjonalny lub nieprofesjonalny: wybierz
Można zostać mediatorem w sposób nieprofesjonalny. Nauczyciel, prawnik lub psycholog może ukończyć specjalne kursy i zaangażować się w mediację. Najważniejsze jest to, że przyszły specjalista nie powinien mieć kryminalnej przeszłości, powinien być uważany za kompetentnego i pełnoletniego. Mediator tego poziomu może prowadzić wszelkie negocjacje, z wyjątkiem tych, które już przeszły do kategorii sporów sądowych.
Jeśli chcesz zostać profesjonalnym typem, musisz mieć ukończone dwadzieścia pięć lat. Ponadto potrzebne jest wykształcenie wyższe i specjalny profil. Najczęściej zawodowi mediatorzy wchodzą w różne społeczności i mają wiele kontaktów w mediach.
Gdzie uczą zawodu mediatora?
Aby opanować umiejętności profesjonalnego mediatora, musisz uzyskać odpowiedni certyfikat. Na przykład w Moskwie można to zrobić w Centrum Mediacji i Prawa. Tutaj odbywa się również akredytacja specjalistów.
Możesz także ubiegać się o edukację w Międzynarodowym Instytucie Mediacji, również znajdującym się w stolicy. Instytucji tej nauczają eksperci z Rosji, Wielkiej Brytanii i innych krajów.
Sami plektorzy uważają, że ta specjalność ma wspaniałą przyszłość. W końcu tylko oni mogą nauczyć ludzi nie tylko skutecznego rozwiązywania sporów, ale także całkowitego ich unikania w przyszłości.