Recepcja prawa rzymskiego odnosi się do jednego z ważnych procesów, które miały miejsce w epoce feudalnej w zachodniej części Europy, począwszy od XII wieku. Słowo „odbiór” po łacinie tłumaczy się jako „akceptacja”, co w przypadku prawa rzymskiego jest przetwarzaniem i asymilacją jego normatywnego i teoretycznego rdzenia.
Ostatecznie system i recepcja prawa rzymskiego stały się akceptowalne dla regulacji stosunków charakterystycznych dla wyższego poziomu rozwoju społecznego. Należy zauważyć, że prywatne prawo rzymskie było postrzegane, podczas gdy prawo publiczne przestało istnieć równocześnie z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego.
Prawo europejskie po upadku Rzymu
Po upadku Rzymu pod naporem barbarzyńców powstało na jego terytorium kilka państw, które nadal stosowały swoje normy prawne. Na przykład miało to miejsce w Hiszpanii, Galii i zaczęto tu produkować zbiory przepisów opartych na prawie rzymskim.
Tak więc w 506 roku, za czasów Alarica II, który rządził Wizygotami, opublikowano jeden z tych dokumentów. W Cesarstwie Bizantyjskim w latach 529-534 opracowano Kodeks Justyniana, który stał się podstawą późniejszego rozwoju rzymskiego systemu prawa. Jednocześnie prawo zwyczajowe nadal działało na częściach terytoriów, które wyróżniały się niezwykłą różnorodnością i wchodziły w konflikt ze sobą oraz z przepisami prawa rzymskiego. W tym względzie, a także z wielu innych powodów, zainteresowanie rzymskim dziedzictwem prawnym nie tylko nie zniknęło, ale wręcz przeciwnie, jego rozwój rozwijał się po wiekach. Rozważmy te przyczyny bardziej szczegółowo.
Powody przyjęcia prawa rzymskiego
Wśród czynników przyczyniających się do postrzegania norm rzymskiego systemu prawnego można wyróżnić przede wszystkim:
- Wysoki poziom prawa opracowany przez rzymskich prawników, który charakteryzował się tym, że uczestniczyło w nim wiele gotowych instytucji regulujących stosunki rozwiniętego obiegu towarów, jasność i przejrzystość norm, brak ograniczeń krajowych, cechy uniwersalne, rozległe terytorium stosowania i wysoki autorytet naukowy.
- Wady lokalnych zwyczajów prawnych, które były archaiczne, obecność dużej liczby luk, sprzeczności i dwuznaczności w interpretacji.
- Pragnienie królów w związku ze wzmocnieniem ich władzy w celu osłabienia wartości zwyczajów ludowych, a wraz z nimi znaczenia sądów przez nich kierowanych. W związku z tym powołano sędziów posiadających wiedzę na temat prawa rzymskiego.
- Obecność przepisów prawnych, które mogłyby uzasadniać roszczenia o nieograniczoną władzę królewską, co było konieczne dla władców w walce z panami feudalnymi i przedstawicielami najwyższej władzy kościelnej.
- Zwiększenie możliwości zjednoczenia się osób królewskich pod ich kontrolą coraz większej liczby terytoriów, obejmujących ich jednym systemem prawnym.
- Zastosowanie prawa rzymskiego w Świętym Cesarstwie Rzymskim, które zostało uznane za odbiorcę byłego państwa i ustanowione pod koniec XV wieku Generalnym Sądem Cesarskim. Przy rozstrzyganiu spraw był przede wszystkim zobowiązany do kierowania się przepisami prawa rzymskiego, a dopiero potem „spojrzał wstecz” na normy niemieckiego „dobrego” prawa, na które powołały się strony sporu. W przyszłości doprowadziło to do bezpośredniego i natychmiastowego postrzegania praw Rzymian w Niemczech w XVI-XVII wieku.
- Rosnące zainteresowanie wartościami starożytnego dziedzictwa i między innymi prawem rzymskim.
Poniższy można uznać za ogólny opis przesłanek przyjmowania prawa rzymskiego w Europie Zachodniej.W XII wieku nastąpił rozwój przemysłu i handlu, co wymagało przejścia od stosowania zacofanego zwykłego systemu prawa do bardziej progresywnego. Taki, który przekraczając granice rozdrobnionych dóbr feudalnych, mógłby objąć i dać impuls rozwojowi nowych stosunków burżuazyjnych.
Etapy odbioru: studia i interpretacja w XII wieku
Recepcja prawa rzymskiego była bardzo skomplikowanym procesem, który w różnych czasach przybierał różne formy. Wyrażają się one w pożyczaniu poszczególnych części, ich przetwarzaniu w stosunku do lokalnych potrzeb i asymilacji w formie wniosku już jako organicznej części ich własnego systemu prawnego. Krótko opisz proces przyjmowania prywatnego prawa rzymskiego w następujący sposób.
Pierwszy etap W Prawa rzymskie i teoretyczne obliczenia prawne z XII wieku stały się przedmiotem dokładnych badań w środowisku uniwersyteckim we Włoszech. Początek położył słynny prawnik z Bolonii, Pepo lub Pepino, były nauczyciel prawa prywatnego. Był prekursorem glosariusza w Bolońskiej Szkole Sztuki, która później stała się Uniwersytetem Bolońskim.
Pepo, a po nim Irnery (profesor prawa) zainteresował się Kodeksem prawa Justyniana. Początkowo ich badania odbywały się w formie krótkich komentarzy na marginesach rękopisów i między wierszami. Takie komentarze zostały nazwane „glosami” i nadały nazwę dwóm szkołom: glosariuszom i post-glosariuszom (te ostatnie zostaną omówione bardziej szczegółowo poniżej).
Dystrybucja w XIII-XVII wieku
Drugi etap W XIII wieku jeden z najsłynniejszych włoskich prawników, Francis Akkursiy, stworzył zbiór komentarzy (glosses) swoich poprzedników i współczesnych. Praca ta zrobiła bardzo duże wrażenie i stała się podręcznikiem sędziów, przynosząc autorowi chwałę pierwszego prawnika średniowiecza.
Postglossators to włoska szkoła prawa, która zastąpiła glosatorzy w połowie XIV wieku. Te ostatnie charakteryzują się dostosowaniem prawa rzymskiego do stosowania w systemie sądownictwa. Jego wybitnymi przedstawicielami byli Bartolo Sassoferrato, Baldo Ulbadis, Mainus i inni.
Zinterpretowali pracę glosariuszy dotyczących pojęć prawnych i wyciągów z kodyfikacji Justyniana w celu opracowania wspólnej opinii naukowej. Wykonali świetną robotę, harmonizując rzymskie struktury prawne z normami prawa powszechnego, miejskiego i kościelnego. W tej formie dostosowanej do warunków feudalnych prawo rzymskie wprowadzono do systemów sądowych krajów europejskiego Zachodu.
Przetwarzanie i postrzeganie w XVIII-XX wieku
W tym okresie związany z trzeci etap przyjęcie prawa rzymskiego, to drugie w zmienionej formie staje się skuteczne. Zasadniczo był postrzegany w postaci tak zwanego pandektu, czyli opartego na Pandektach lub Digestin Justinian, jak na przykład w krajach niemieckich. Było to prawo prywatne, w formie wyciągów z ustaw i innych aktów prawnych rzymskich władz prawnych.
Przyjęto także system instytucjonalny oparty na Guy Institutions, a po nim podręcznik studencki wydany pod Justynianem i podniesiony do rangi prawa. Ich struktura odpowiadała podziałowi na osoby, rzeczy, obowiązki i roszczenia, co miało wpływ na konstruowanie dalszych europejskich przepisów cywilnych.
Inne postrzegane cechy
Oprócz powyższego charakterystyczną cechą prawa pandemicznego jest podzielenie go na gałęzie, w których z kolei śledzone jest zróżnicowanie części ogólnej i specjalnej skodyfikowanych dokumentów. Cechy te są wyraźnie widoczne na przykładzie francuskiego kodeksu cywilnego, przyjętego w 1804 r., Niemieckiego kodeksu cywilnego z 1896 r. Oraz współczesnego rosyjskiego prawa cywilnego.
Dziś systemy prawne krajów europejskich, oparte na prawie rzymskim, połączyły się w jedną rodzinę, zwaną „kontynentalną” lub „romańsko-germańską”. Obejmuje Rosję, Niemcy, Francję, Włochy, Szwajcarię, Hiszpanię, Portugalię i inne państwa.
Wartość
Recepcja prawa rzymskiego nabrała wartości, której nie sposób przecenić. Polega na silnym wpływie na proces dalszego rozwoju ram legislacyjnych krajów europejskich. Podobnie jak rozwój prawnych i politycznych doktryn społeczeństwa, który opiera się na priorytecie prywatnej własności nieruchomości. Prawo rzymskie jest jednym z wielkich historycznych zjawisk prawnych, o których wiedzy żaden wykształcony prawnik nie może.