Zarządzanie w najbardziej różnorodnych obszarach działalności człowieka jest jedną z najważniejszych funkcji. Szczególnie istotne były warunki gospodarki rynkowej. Aby właściwie zarządzać ludźmi, szef organizacji musi wybrać określony styl zachowania. Ma być pokazany w relacjach z podwładnymi, doprowadzając ich do zamierzonego celu. Innymi słowy, do normalnego funkcjonowania przedsiębiorstwa konieczna jest obecność jednego lub drugiego stylu zarządzania lidera. Jest to główna cecha działania menedżera wyższego szczebla. Roli stylu zarządzania menedżera nie można przecenić. Rzeczywiście, od tego zależeć będzie sukces firmy, dynamika jej rozwoju, motywacja pracowników, ich stosunek do obowiązków, relacje w zespole i wiele innych.
Definicja pojęcia
Co oznacza słowo „lider”? To ten, który „prowadzi za rękę”. Każda organizacja musi mieć osobę odpowiedzialną za nadzorowanie wszystkich jednostek działających w przedsiębiorstwie. Ten rodzaj odpowiedzialności obejmuje monitorowanie działań pracowników. To jest istota pracy każdego lidera.
Ostatecznym podstawowym celem kierownika wyższego szczebla jest osiągnięcie celów firmy. Lider wykonuje tę pracę bez pomocy swoich podwładnych. A jego zwykłe zachowanie w stosunku do zespołu powinno motywować do pracy. To styl zarządzania lidera. Jakie są korzenie tej koncepcji?
Słowo „styl” ma pochodzenie greckie. Początkowo tak zwany pręt przeznaczony do pisania na desce woskowej. Nieco później słowo „styl” zaczęło być używane w nieco innym znaczeniu. Zaczęło wskazywać na charakter pisma. Można to powiedzieć o stylu zarządzania lidera. Jest rodzajem pisma ręcznego w działaniach kierownika wyższego szczebla.
Style lidera w zarządzaniu zespołem mogą być różne. Ale ogólnie zależą one od przywództwa i cech administracyjnych osoby na tym stanowisku. W procesie aktywności zawodowej formuje się indywidualny typ lidera, jego „styl”. Sugeruje to, że nie można znaleźć dwóch identycznych bossów w tym samym stylu. Zjawisko to ma charakter indywidualny, ponieważ jest uwarunkowane szczególnymi cechami konkretnej osoby, odzwierciedlającymi jej specyfikę pracy z personelem.
Klasyfikacja
Uważa się, że osoba, która każdego ranka chętnie chodzi do pracy, jest szczęśliwa. A to zależy bezpośrednio od jego szefa, od którego menedżer stosuje styl zarządzania, od jego relacji z podwładnymi. Teoria zarządzania zwróciła uwagę na tę kwestię u zarania jej powstania, czyli prawie sto lat temu. Zgodnie z przedstawionymi przez nią koncepcjami już w tym czasie istniało wiele stylów pracy i zarządzania liderem. Nieco później inni zaczęli do nich dołączać. Pod tym względem współczesna teoria zarządzania uwzględnia obecność wielu stylów przywództwa. Opiszmy niektóre z nich bardziej szczegółowo.
Demokratyczny
Podstawą tego stylu przywództwa jest udział podwładnych w podejmowaniu decyzji z podziałem odpowiedzialności między nimi. Nazwa tego rodzaju pracy kierownika wyższego szczebla przyszła do nas z języka łacińskiego. W nim dema oznaczają „siłę ludu”. Demokratyczny styl zarządzania lidera jest dziś uważany za najlepszy.Na podstawie danych z badań jest 1,5-2 razy bardziej skuteczny niż wszystkie inne metody komunikacji między szefem a jego podwładnymi.
Jeśli lider stosuje demokratyczny styl zarządzania, polega na inicjatywie zespołu. Jednocześnie wszyscy pracownicy mają równy i aktywny udział w procesach omawiania celów firmy.
W demokratycznym stylu przywództwa zachodzi interakcja między przywódcą a podwładnymi. Jednocześnie w zespole powstaje poczucie wzajemnego zrozumienia i zaufania. Warto jednak zauważyć, że chęć kierownika wyższego szczebla do wysłuchania opinii pracowników firmy w niektórych kwestiach nie występuje, ponieważ czegoś nie rozumie. Demokratyczny styl zarządzania lidera sugeruje, że taki szef ma świadomość, że podczas dyskusji o problemach powstają nowe pomysły. Z pewnością pozwolą Ci przyspieszyć proces osiągania celu i poprawić jakość pracy.
Jeśli spośród wszystkich stylów i metod zarządzania przywódca wybrał dla siebie demokratyczny, oznacza to, że nie będzie narzucał swojej woli podwładnym. Jak on się w tym zachowa? Taki lider wolałby stosować metody motywacyjne i perswazyjne. Ucieknie się do sankcji tylko wtedy, gdy wszystkie inne metody zostaną całkowicie wyczerpane.
Demokratyczny styl zarządzania lidera jest najbardziej korzystny pod względem wpływu psychologicznego. Taki szef wykazuje szczere zainteresowanie pracownikami i zapewnia im przyjazną uwagę, biorąc pod uwagę ich potrzeby. Takie relacje pozytywnie wpływają na wyniki pracy zespołu, aktywność i inicjatywę specjalistów. Ludzie są zadowoleni z własnej pracy. Satysfakcjonuje ich i sytuację w zespole. Spójność pracowników i sprzyjające warunki psychiczne mają pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne i moralne ludzi.
Oczywiście style zarządzania i cechy kierownicze są ściśle powiązanymi pojęciami. Z uwagi na demokratyczny charakter komunikacji z podwładnymi szef powinien cieszyć się wysokim autorytetem wśród pracowników. Musi także mieć niezwykłe zdolności organizacyjne, intelektualne i psychologiczno-komunikacyjne. W przeciwnym razie wdrożenie tego stylu stanie się nieskuteczne. Demokratyczny typ przywództwa ma dwie odmiany. Rozważmy je bardziej szczegółowo.
Styl doradczy
Podczas korzystania z niego większość problemów napotykanych przez zespół zostaje rozwiązana w trakcie ogólnej dyskusji. Lider, który stosuje styl doradczy w swoich działaniach, często konsultuje się z podwładnymi, nie wykazując się jednak swoją wyższością. Nie przenosi odpowiedzialności na pracowników za konsekwencje, które mogą wystąpić w wyniku podjętych decyzji.
Szefowie konsultacyjnego rodzaju przywództwa w szerokim zakresie korzystają z dwustronnej komunikacji z podwładnymi. Ufają pracownikom. Oczywiście tylko głowa podejmuje najważniejsze decyzje, ale specjaliści mają prawo do samodzielnego rozwiązywania określonych problemów.
Styl uczestnictwa
To kolejny rodzaj demokratycznego rodzaju przywództwa. Jego główną ideą jest zaangażowanie pracowników nie tylko w podejmowanie określonych decyzji, ale także w sprawowanie kontroli nad ich wdrażaniem. W takim przypadku lider w pełni ufa swoim podwładnym. Ponadto komunikację między nimi można określić jako otwartą. Boss zachowuje się na poziomie jednego z członków zespołu. Jednocześnie każdy pracownik ma prawo do swobodnego wyrażania własnych opinii na różne tematy bez obawy o późniejsze negatywne reakcje. Za awarię pracy w tym przypadku odpowiedzialność dzieli się między kierownika i podwładnych.Ten styl pozwala stworzyć skuteczny system motywacji. Umożliwia to osiągnięcie celów, przed którymi stoi firma.
Styl liberalny
Ten rodzaj instrukcji jest również nazywany bezpłatnym. W końcu implikuje tendencję do protekcjonizmu, tolerancji i mało wymagających. Liberalny styl zarządzania charakteryzuje się całkowitą swobodą podejmowania decyzji przez pracowników. Jednocześnie lider bierze minimalny udział w tym procesie. Usuwa się z powierzonych mu funkcji nadzorowania i kontrolowania działań podwładnych.
Można powiedzieć, że typy liderów i style zarządzania są ze sobą ściśle powiązane. Zatem liberalne podejście w kolektywie pozwala osobie, która nie jest wystarczająco kompetentna i niepewna swojego oficjalnego stanowiska. Taki lider może podjąć decydujące kroki dopiero po otrzymaniu instrukcji od przełożonego. Unika odpowiedzialności pod każdym względem, gdy otrzymuje niezadowalające wyniki. Rozwiązanie ważnych problemów w firmie, w której pracuje taki lider, często odbywa się bez jego udziału. Aby umocnić swój autorytet, liberał płaci jedynie swoim podwładnym niezasłużone premie i zapewnia różnego rodzaju korzyści.
Gdzie można wybrać taki kierunek spośród wszystkich istniejących stylów zarządzania? Zarówno organizacja pracy, jak i poziom dyscypliny w firmie powinny być najwyższe. Jest to możliwe na przykład we współpracy ze znanymi prawnikami lub w Związku Pisarzy, gdzie wszyscy pracownicy angażują się w działania twórcze.
Liberalny styl zarządzania z punktu widzenia psychologii można rozpatrywać na dwa sposoby. Wszystko będzie zależeć od tego, od jakich specjalistów jest wdrażany ten podręcznik. Podobny styl uzyska pozytywny wynik, gdy zespół składa się z odpowiedzialnych, zdyscyplinowanych, wysoko wykwalifikowanych pracowników, którzy są w stanie samodzielnie wykonywać pracę twórczą. Podobne wskazówki można również z powodzeniem wdrożyć, jeśli firma ma kompetentnych asystentów.
Są też takie zespoły, w których podwładni dowodzą swoim szefem. Jest im znany po prostu jako „dobry człowiek”. Ale to nie może trwać długo. Kiedy pojawia się jakakolwiek sytuacja konfliktowa, niezadowoleni pracownicy przestają być posłuszni. Prowadzi to do pojawienia się sprytnego stylu, prowadzącego do zmniejszenia dyscypliny pracy, do rozwoju konfliktów i innych negatywnych zjawisk. Ale w takich przypadkach kierownik po prostu eliminuje się ze spraw przedsiębiorstwa. Najważniejsze dla niego jest utrzymanie dobrych relacji z podwładnymi.
Styl autorytarny
Jest to rozumiane jako władczy typ przywództwa. Opiera się na pragnieniu aprobaty szefa jego wpływów. Kierownik autorytarnego stylu zarządzania zapewnia pracownikom firmy tylko minimalną ilość informacji. Wynika to z jego nieufności wobec podwładnych. Taki lider stara się pozbyć utalentowanych ludzi i silnych pracowników. Najlepszy w tym przypadku jest ten, który jest w stanie zrozumieć swoje myśli. Taki styl przywództwa stwarza atmosferę intryg i plotek w przedsiębiorstwie. Jednocześnie niezależność pracowników pozostaje najbardziej minimalna. Podwładni starają się rozwiązać wszystkie pojawiające się problemy z kierownictwem. W końcu nikt nie wyobraża sobie, jak władze zareagują na daną sytuację.
Lider autorytarnego stylu zarządzania jest po prostu nieprzewidywalny. Ludzie nawet nie ważą się informować go o złych wieściach. W rezultacie taki szef żyje w całkowitej pewności, że zrobił wszystko dokładnie tak, jak się spodziewał. Pracownicy nie zadają pytań i nie kłócą się, nawet w przypadkach, w których zauważają poważne błędy w decyzji podjętej przez szefa.Rezultatem działań takiego kierownika jest stłumienie inicjatywy podwładnych, co zakłóca ich pracę.
W autorytarnym stylu przywództwa cała władza jest skoncentrowana w rękach jednej osoby. Tylko on jest w stanie samodzielnie rozwiązać wszystkie problemy, określić działania podwładnych i nie dać im możliwości samodzielnego podejmowania decyzji. Pracownicy w tym przypadku robią tylko to, co im nakazano. Dlatego wszystkie informacje dla nich są zminimalizowane. Kierownik autorytarnego stylu zarządzania zespołem ściśle kontroluje działania swoich podwładnych. Taki szef ma wystarczającą moc w rękach, aby narzucić swoją wolę robotnikom.
W oczach takiego przywódcy podwładnym jest osoba, która jest zniesmaczona pracą i unika jej, gdy tylko jest to możliwe. To jest powód ciągłego przymusu pracownika, kontroli nad nim i wykonywania kar. W tym przypadku nastrój i emocje podwładnych nie są brane pod uwagę. Lider ma oddalenie od swojego zespołu. Jednocześnie autokrat szczególnie apeluje do najniższego poziomu potrzeb swoich podwładnych, wierząc, że dla nich jest on najważniejszy.
Jeśli weźmiemy pod uwagę podobny styl przywództwa z punktu widzenia psychologii, to jest to najbardziej niekorzystne. W końcu lider w tym przypadku nie postrzega pracownika jako osoby. Pracownicy są nieustannie tłumieni twórcze przejawy, przez co stają się pasywni. Ludzie są niezadowoleni z pracy i własnej pozycji w zespole. Klimat psychologiczny w przedsiębiorstwie również staje się niekorzystny. W zespole często pojawiają się intrygi i pojawiają się skradanki. Zwiększa to stres u ludzi, który jest szkodliwy dla ich zdrowia moralnego i fizycznego.
Stosowanie stylu autorytarnego jest skuteczne tylko w pewnych okolicznościach. Na przykład w warunkach operacji wojskowych, w sytuacjach awaryjnych, w wojsku i zbiorowości, w których świadomość jej członków jest na najniższym poziomie. Autorytarny styl przywództwa ma swoje własne odmiany. Rozważmy je bardziej szczegółowo.
Agresywny styl
Menedżer, który przyjął tego rodzaju zarządzanie personelem, uważa, że ludzie z natury są głupi i leniwi. Dlatego starają się nie działać. W związku z tym taki lider uważa, że jego obowiązkiem jest zmusić pracowników do wypełnienia swoich obowiązków. Nie pozwala sobie na uczestnictwo i miękkość.
Co może znaczyć fakt, że wybrana osoba jest agresywna wśród wszystkich stylów zarządzania? Osobowość lidera w tym przypadku ma szczególne cechy. Taka osoba jest niegrzeczna. Ogranicza kontakt z podwładnymi, utrzymując ich na dystans. Podczas komunikacji z pracownikami taki szef często podnosi głos, obraża ludzi i aktywnie gestykuluje.
Agresywnie elastyczny styl
Ten rodzaj przywództwa charakteryzuje się selektywnością. Taki szef jest agresywny w stosunku do swoich pracowników, a jednocześnie pomocny i zgodny w stosunku do wyższego organu zarządzającego.
Samolubny styl
Liderowi, który sam zaakceptował tego rodzaju zarządzanie personelem, wydaje się, że tylko on wie wszystko i wie jak. Dlatego taki szef bierze odpowiedzialność za jedyne rozwiązanie kwestii kolektywnej działalności i produkcji. Taki lider nie toleruje sprzeciwów swoich podwładnych i jest skłonny do pochopnych wniosków, które nie zawsze są prawdziwe.
Miły styl
Podstawą tego rodzaju relacji między przywódcą a podwładnymi jest autorytaryzm. Jednak szef nadal zapewnia swoim pracownikom możliwość uczestniczenia w niektórych decyzjach, ograniczając jednocześnie zakres ich działań.Wyniki pracy zespołu wraz z systemem kar, który zajmuje pozycję dominującą, są również oceniane przez niektóre nagrody.
Podsumowując
Indywidualny styl zarządzania lidera może być bardzo różny. Jednocześnie wszystkich wymienionych powyżej typów nie można znaleźć w czystej postaci. Tutaj może mieć miejsce jedynie przewaga niektórych cech.
Dlatego ustalenie najlepszego stylu przywództwa nie jest łatwe. Kierownik musi znać powyższą klasyfikację i być w stanie zastosować każdą z kategorii zarządzania personelem w zależności od sytuacji i obecności konkretnego zadania. W rzeczywistości jest to sztuka prawdziwego lidera.