Prawie cały współczesny świat jest zaangażowany w proces integracji gospodarczej - współpraca jest znacznie bardziej efektywna niż sama. Integracja składa się z kilku etapów, a jednym z nich jest strefa wolnego handlu. Jakie są cechy wyróżniające ten etap zjednoczenia i jakie znane grupy gospodarcze reprezentujące strefy wolnego handlu?
Co to jest strefa wolnego handlu?
Jaka jest istota takiej współpracy gospodarczej? Kraje strefy wolnego handlu tworzą coś w rodzaju jednej przestrzeni handlowej, na której terytorium nie działają ani taryfy celne, cła ani żadne inne bariery handlowe. Jednocześnie wewnętrzna polityka krajów zachowuje swoją niezależność - jedyne, co je łączy, to umowa handlowa. Ponadto każdy kraj może ustanowić własne zasady prowadzenia interesów z państwami trzecimi - nikt nie wymaga od nich ani jednej polityki.
Niektóre szczegóły
Pomimo faktu, że porozumienie w sprawie strefy wolnego handlu pomaga krajom członkowskim w umacnianiu wzajemnych stosunków, ma również pewne wady. Na przykład stosowanie takich umów nie jest w pełni odpowiednie dla państw wielkopowierzchniowych - niemniej jednak można by uzyskać dodatkowy zysk z przepływu towarów zagranicznych w kraju. Ponadto zniesienie ceł pozwala obniżyć cenę importowanych towarów, a tym samym uczynić z niego prawdziwego konkurenta dla produktów krajowych.
Ta ostatnia nie zawsze jest w stanie wytrzymać taką konfrontację, czasami jest prawie całkowicie wyparta z rynku. Konieczne będzie również zaostrzenie kontroli na granicach krajów uczestniczących, aby uniknąć importu towarów z krajów trzecich, które mogą również stać się konkurentami produktów wytwarzanych w ramach stowarzyszenia. Strefa wolnego handlu to nie tylko pewne korzyści gospodarcze, ale także czujne monitorowanie stanu rynku światowego i aktywności partnerów z krajów trzecich.
Proces tworzenia
I tak zaczyna się tworzenie strefy wolnego handlu. Jakie środki należy podjąć, aby zapewnić pełne wykorzystanie jego potencjału, przy jednoczesnym poszanowaniu interesów wszystkich krajów uczestniczących?
Powinieneś zacząć od anulowania wszelkich wzajemnych płatności za import i eksport towarów, ich transport i tak dalej. Oczywiście absolutnie wszyscy uczestnicy stowarzyszenia integracyjnego biorą udział w negocjacjach dotyczących zniesienia „wyłączeń”. Kolejnym etapem jest porozumienie między państwami dotyczące sposobu nakładania podatków pośrednich. Następnie rozpoczyna się stopniowe znoszenie wszelkich barier i ograniczeń handlowych między uczestnikami. W procesie integracji tworzone są również specjalne ciała, na których barkach spoczywa odpowiedzialność za proces zjednoczenia, regulujące go dokumenty, przygotowanie raportów z wyników integracji i tak dalej. Jednym z ostatnich etapów połączenia jest ustanowienie środków kontroli powrotnego wywozu do państw, które nie są członkami strefy wolnego handlu.
Wszystkie powyższe środki przyczynią się do stworzenia wysoce efektywnej współpracy handlowej między państwami i, być może, pod pewnymi warunkami, przyczynią się do dalszej integracji.
Ewolucja
Preferencyjne umowy handlowe, strefa wolnego handlu, unia celna, wspólny rynek, unia gospodarcza i polityczna - wszystkie te etapy odzwierciedlają rozwój międzynarodowej współpracy gospodarczej.Jeśli na pierwszym etapie umowy preferencyjne kraje przynoszą sobie tylko określone korzyści, to z każdym kolejnym etapem zaczynają zacieśniać swoje więzi.
W strefie wolnego handlu państwa członkowskie pozbywają się wzajemnych barier wewnętrznych i kontroli celnych. Przejście do unii celnej już zobowiązuje je do prowadzenia podobnej, jeśli nie tej samej, zagranicznej polityki gospodarczej, to znaczy ich stosunek do niektórych państw trzecich będzie absolutnie taki sam. Unia gospodarcza oznacza wprowadzenie wspólnej waluty, a także przejście do wspólnej gospodarki krajowej. Ostatnim etapem rozwoju stowarzyszenia integracyjnego jest ogólna konstytucja, system prawny i zniszczenie wszystkich możliwych granic. Najbardziej uderzającym przykładem takiego ugrupowania gospodarczego jest Unia Europejska, która rozpoczęła swoją historię w 1958 r. Przez pół wieku, była w stanie pokonać wiele trudności i wejść na niespotykaną dotąd fazę integracji.
NAFTA
Jednym z pierwszych takich stowarzyszeń integracyjnych na świecie była NAFTA, która jest także północnoamerykańską strefą wolnego handlu. Założony w 1994 r. Zjednoczył Stany Zjednoczone Ameryki, Kanadę i Meksyk. W ramach NAFTA nie istnieją bariery handlowe w handlu produktami motoryzacyjnymi, tekstylnymi, petrochemicznymi, energetycznymi, rolnymi i telekomunikacyjnymi. Nie podlega obowiązkom i patentom, innowacjom i innym wynikom aktywności intelektualnej. Kraje północnoamerykańskiej strefy wolnego handlu współpracują również w dziedzinie ekologii - mają one w ogóle jedną naturę ze względu na położenie geograficzne państw. Ponadto NAFTA reguluje również migrację zarobkową między krajami.
Problem z tym skojarzeniem polega na tym, że USA, jako centrum tej integracji, wyróżniają się. Obecnie istnieją przemyślenia na temat zmiany zasad uczestnictwa tego stanu w stowarzyszeniu, ale trudno powiedzieć, czy zmieni się kolejność członkostwa w Ameryce. Stowarzyszenie nie planuje przejścia na następny poziom, do unii celnej, ze względu na różnicę w rozwoju gospodarczym krajów członkowskich: jeśli Stany Zjednoczone i Kanada są państwami rozwiniętymi, Meksyk nadal się rozwija. Prawdopodobnie integrację ułatwiała jedynie bliskość terytorialna, ponieważ żaden z krajów nie skorzystał z niej szczególnie.
EAEU
Strefa wolnego handlu EAEU (Eurazjatycka Unia Gospodarcza) już nie istnieje - została zastąpiona unią celną, nowym poziomem stowarzyszenia integracyjnego. Unia celna EAEU implikuje wspólną zagraniczną politykę gospodarczą i brak wewnętrznych barier w handlu, ponadto obywatele państw członkowskich stowarzyszenia mogą ubiegać się o pracę w dowolnym innym państwie związkowym na takich samych warunkach jak obywatele tego państwa.
Członkami stowarzyszenia byli Armenia, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan i Rosja, a ponadto Syria, Tunezja i Turcja wyraziły chęć przystąpienia do związku.
Cele utworzenia EAEU
Jednym z głównych celów stowarzyszenia integracyjnego jest zniesienie wszelkich opłat celnych w ramach unii, co obniży cenę wytwarzanych towarów, a tym samym zwiększy ich atrakcyjność dla konsumenta. Kraje członkowskie uważają ochronę swoich rynków krajowych nie tylko przed konkurentami, ale również przed produktami niskiej jakości za jeden z głównych celów - dlatego w ramach stowarzyszenia ustanawiane są specjalne standardy dla wszystkich przewożonych towarów.
Ponadto unia celna przyczyni się do rozwoju stosunków gospodarczych między państwami członkowskimi, umożliwiając przeprowadzanie operacji finansowych w ramach unii znacznie szybciej niż z krajami trzecimi.
Trudności ze stowarzyszeniem
Warto jednak zauważyć, że integracja, nawet na dość wysokim poziomie unii celnej, nie nastąpiła w pełni.Od czasu do czasu powstają spory między krajami członkowskimi (w szczególności Białorusią i Rosją) z uwagi na fakt, że jedna ze stron uważa produkty drugiej strony za nieodpowiednie do niezbędnych norm. Ponadto różnica w poziomie rozwoju gospodarczego Rosji i innych krajów zmusza te ostatnie do podporządkowania się interesom większego państwa, to znaczy nie ma równości w EAEU.
Trudno powiedzieć, że kraje członkowskie skorzystały na zawarciu tej umowy (jedyną rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę, jest ekspansja rynków, ponieważ w niektórych krajach ze względu na ich niewielkie rozmiary nie było wielu możliwości sprzedaży produktów), ale z z drugiej strony prawdopodobne jest, że gdyby nie unia celna i istniejąca w niej strefa wolnego handlu, konsekwencje światowych kryzysów finansowych byłyby znacznie poważniejsze dla uczestników Eurazjatyckiej unii gospodarczej, a zatem zostałyby złagodzone przez interwencję ntv w krajowej gospodarce Rosji.
Wniosek
Na pierwszy rzut oka porozumienie w sprawie strefy wolnego handlu wydaje się być naprawdę dobrą opcją dla integracji gospodarczej. Jednocześnie kraje o podobnym poziomie rozwoju gospodarczego powinny dołączyć do takich stowarzyszeń, aby współzależność państw członkowskich była minimalna. Jest prawdopodobne, że w niektórych przypadkach stowarzyszenia integracyjne mogą pomóc słabiej rozwiniętym krajom w osiągnięciu nowego poziomu, dlatego nie należy przyjmować pomysłu integracji z góry negatywnie. Najwyraźniejszym przykładem tego, jak strefa wolnego handlu stała się czymś znacznie bardziej globalnym, jest Unia Europejska. Tak, dziś przechodzi ciężkie czasy, ale jednocześnie pozostaje jedną z najpoważniejszych sił ekonomicznych. Każde stowarzyszenie może przejść na nowy etap rozwoju, więc być może strefa wolnego handlu to dopiero początek.