Ochrona wyłącznych praw jest uważana za jeden ze stosunkowo młodych i dość intensywnie rozwijających się sektorów prawnych. Wynika to z różnych przyczyn. Rozważmy bardziej szczegółowo, co stanowi wyłączne prawa. 
Informacje ogólne
Początkowo prawa wyłączne były uważane za rodzaj własności. Ale pod koniec XIX wieku w wielu systemach prawnych uznano je za niezależną kategorię. Instytucja ta jest zasadniczo nową grupą praw, która różni się od własności, realizując zadania w odniesieniu do wartości niematerialnych, które są podobne do funkcji ustanowionych dla przedmiotów materialnych.
Definicja
Wyłączne prawa intelektualne dotyczą:
- Prace naukowe i artystyczne.
- Artyści wykonujący.
- Programy telewizyjne i radiowe, nagrania dźwiękowe.
- Wzory przemysłowe, wzory użytkowe, wynalazki.
- Osiągnięcia w selekcji.
- Topologie układów scalonych.
- Znaki usługowe, znaki handlowe, nazwy firm, nazwy i oznaczenia handlowe miejsc pochodzenia produktów, tajemnice produkcyjne.
Ta lista znajduje się w art. 1225 kodeksu cywilnego. 
Przedmioty wyłącznych praw
W Kodeksie cywilnym są one podzielone na 2 duże kategorie. Pierwszy to środki indywidualizacji. Mogą odnosić się bezpośrednio do przedsiębiorstwa. W szczególności mówimy o miejscu pochodzenia produktu. Producent posiada wyłączne prawa do towarów, usług, które również służą jako sposób indywidualizacji. Obejmują one również marki, znaki usługowe itp. Druga kategoria obejmuje wyniki pracy intelektualnej. Należą do nich osiągnięcia hodowlane, wynalazki, dzieła sztuki itp.
Klasyfikacja
Prawa wyłączne mogą podlegać rejestracji państwowej. Istnieje również osobna kategoria, dla której ta procedura jest uważana za opcjonalną. Obowiązuje rejestracja praw do:
- Wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe.
- Osiągnięcia w selekcji.
- Znaki towarowe
Wprowadzono opcjonalną procedurę dotyczącą praw do:
- Bazy danych i programy komputerowe.
- Topologie typów układów scalonych.
Rejestracja praw pokrewnych i praw autorskich nie jest wymagana. 
Ważna uwaga
Wyłączne prawa powyższych kategorii mają wiele wspólnych właściwości. Przede wszystkim łączy ich fakt, że mogą powstać tylko wtedy, gdy istnieje bezpośrednia instrukcja legislacyjna. Pod tym względem lista obiektów jest uważana za wyczerpującą, ale pozostaje otwarta. Każda nowa kategoria musi być określona przez prawo. Inną wspólną własnością jest to, że pojawienie się praw wyłącznych nie zależy od woli innych podmiotów. Jednocześnie inni mają obowiązek powstrzymania się od działań, które mogłyby ich zakłócić. Właściciel wyłącznego prawa może niezależnie korzystać z obiektu w jakikolwiek legalny sposób lub zezwolić na to osobom trzecim.
Specyfika
Rozważana kategoria ma wiele funkcji. Przede wszystkim powinieneś wiedzieć, że efekt wyłącznych praw jest ograniczony w czasie. W tym okresie są chronieni przez prawo. Pod koniec tego okresu przedmioty wyłącznych praw mogą być swobodnie używane przez wszystkich. Kolejną cechą jest terytorialny charakter instytutu.W przeciwieństwie do wartości materialnych, przedmioty intelektualne i środki indywidualizacji nie są powiązane z konkretną lokalizacją, w tym z obszarem, na którym znajdują się ich materialni nosiciele. W każdym kraju ich ochrona ma charakter niezależny. Na terytorium obcych krajów odbywa się to zgodnie z postanowieniami umów międzynarodowych. Prawa wyłączne podlegają zwykle pewnym ograniczeniom. Dają one możliwość ich swobodnego wdrożenia tylko w określonych granicach i przypadkach w interesie całego społeczeństwa lub jego poszczególnych grup. 
Istota instytutu
Pod względem treści wyłączne prawa dotyczą praw własności. Mogą być przedmiotem różnych transakcji. Twórcy (autorzy) produktów kreatywnych posiadają między innymi niemajątkowe prawa osobiste. Istnieją nierozerwalnie z osobowością osoby i są absolutne. Prawa te pojawiają się również w temacie, niezależnie od stron trzecich. Inni mają obowiązek powstrzymania się od działań, które mogłyby naruszać osobiste prawa autorów.
Funkcje zamówienia
Podmiot może dokonywać transakcji na podstawie swojego wyłącznego prawa. Może zapewnić innej osobie możliwość korzystania z produktu swojej pracy twórczej lub środka indywidualizacji w ramach warunków określonych w umowie. Prawo przewiduje również przeniesienie wyłącznych praw na inne osoby (umowa cesji). W przypadku umów tego rodzaju przewidziano ogólne zasady dotyczące zobowiązań Artykuły 307-419 Kodeks cywilny oraz transakcje określone przez normy 420-453 Kodeksu cywilnego. 
Dziedziczenie
Zwykle odbywa się to w sposób ogólny określony w sekcji 5 Kodeksu cywilnego. Osobliwością jest jednak to, że dziedziczenie wyłącznych praw odbywa się przez określony czas. Pod koniec ustalonego okresu produkty twórczej pracy lub środki indywidualizacji stają się dostępne dla mas. Nie można dziedziczyć prawa moralne twórcy (autorzy). Następcy mogą jedynie zapewnić ich ochronę. Ochrona takich praw jest nieograniczona.
Środki ochronne
Wyłączne prawo jest chronione metodami przewidzianymi w art. 11-16, 1250-1254 Kodeksu cywilnego. Jednym ze sposobów jest wymóg uznania. Dla właścicieli produktów własność intelektualna o wiele ważniejsze jest potwierdzenie swoich praw niż przejęcie nad nimi kontroli materialnej (fizycznej). Równie ważne jest przywrócenie sytuacji. Ten środek ochronny jest stosowany w przypadku naruszenia wyłącznego prawa. Innym sposobem ochrony jest tłumienie działalności podmiotów, które stanowią zagrożenie dla realizacji przez osobę jej możliwości prawnych. Może to być na przykład zakaz dystrybucji produktów wytworzonych z naruszeniem wyłącznych praw. Jako uniwersalny środek ochronny zapewniono zadośćuczynienie. 
Przeniesienie praw wyłącznych
Jest przeprowadzany zgodnie z umową licencyjną. Obecnie ustawodawstwo nie ustanawia szczegółowych wymagań dla tego typu umów. Tak więc poddani mają pewną swobodę w swoim zamknięciu. Niemniej jednak w umowach licencyjnych należy podać obowiązkowe dane szczegółowe zgodnie z przepisami obowiązującymi w przypadku innych transakcji cywilnych. Ponadto mają do nich zastosowanie ogólne zasady dotyczące treści. Tak więc umowa licencyjna powinna określać prawa do przeniesienia. Ponadto umowa powinna określać metodę świadczenia. Na przykład może to być transmisja wyłączna, niewyłączna lub pojedyncza.
