Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego ludzie reagują jednakowo na wiadomości i wydarzenia, w pewien sposób przeprowadzają jakieś operacje krajowe? Lub ustanowić jasne, powtarzające się skojarzenia z niektórymi wydarzeniami, świętami. Możesz dodać stereotypy i nawyki do tej listy, z którymi ludzie żyją, bez nadawania im żadnego znaczenia. W nauce wszystko to od dawna nosi nazwę - wzór. Co to jest
Poznaj koncepcję
Pojęcie „wzorca” znajduje się w fizyce, informatyce, projektowaniu, muzyce i psychologii. Przetłumaczony z angielskiego, oznacza „szablon”, model. W odniesieniu do psychologii wzorzec można krótko opisać jako paradygmat zachowania charakterystyczny dla danej osoby w określonych okolicznościach. Model ten działa automatycznie, mimowolnie, w procesie interakcji człowieka ze światem zewnętrznym. Wzory można znaleźć wszędzie: mycie rano, uścisk dłoni na spotkaniu, sposób na zjedzenie jabłka, odbieranie połączeń telefonicznych itp.
Nawet ukochany zwierzak, który widzi właściciela wkładającego kurtkę i buty, jest już wewnętrznie dostrojony na spacer. Mówisz, że to odruch warunkowy? I popełnij błąd. Wzór w psychologii jest głębszy niż instynkt lub refleks. Jest to pewien program osadzony w ludzkim mózgu, zgodnie z którym żyje i kontaktuje się z innymi.
Właściwości wzoru
- Wzór jest kategorią stabilną. Jest łatwy do rozpoznania, ponieważ często się powtarza. Z reguły nieświadomie stworzony algorytm zachowania jest rzadko i trudny do poprawienia.
- Wzór może pojawić się w całości lub w części. W tym drugim przypadku eksperci nazywają ten kod. Na przykład, gdy ktoś słyszy imię znajomego lub miejsce odpoczynku, w którym był, zostaje pochwycony przez związane z nim wspomnienia i emocje. Podczas ogłaszania kodu uruchamiany jest cały wzorzec.
- Wzorce psychologiczne nie istnieją osobno. Istnieje wrodzony wzór - punkt wyjścia. Inni są na nim warstwowi. Łączą się ze stereotypami, nawykami, kształtując charakter i styl życia osoby.
- Osoba stale się rozwija, gromadzi doświadczenie, samodoskonalenie. W związku z tym wzór jest przekształcany. Co to jest Na przykład osoba przyzwyczaiła się do izolacji od dzieciństwa, ale socjalizacja jest nieunikniona. Rozumie, że dla harmonijnego życia w społeczeństwie trzeba się nawiązywać, być w stanie prowadzić dialog z ludźmi, być wzajemnym. W miarę opanowywania nowych „umiejętności” zachodzi zmiana w zachowaniu. Jednak niektóre nawyki „starego modelu” mogą być nadal aktywne.
Rodzaje wzorców behawioralnych
Wzorce zachowań mają dość szeroką klasyfikację. Najważniejsze z nich można nazwać wrodzonymi (dziedzicznymi) i nabytymi (kreatywnymi), pozytywnymi (wygodnymi) i negatywnymi (błędnymi), społecznymi i indywidualnymi, komunikatywnymi. Wszystkie są podzielone według miejsca i jakości manifestacji. Rozważmy je na ogólnych przykładach.
Wzorce społeczne i indywidualne
Wzorce społeczne to wzorce ludzkich zachowań w społeczeństwie. Innymi słowy, są to pewne działania, które są powtarzane w określonych okolicznościach. Należą do nich uścisk dłoni na spotkaniu lub kiwnięcie głową, machanie ręką podczas rozstania itp. Przykłady te z jednej strony pokazują typowe wzorce zachowania każdej osoby w społeczeństwie, z drugiej zaś mówią o doświadczeniach kulturowych. Na przykład w Japonii powszechnym wzorcem towarzyskim jest ukłon przy spotkaniu z przyjacielem lub szanowaną osobą.
Do indywidualnych wzorów z reguły należą osobiste nawyki, ludzkie uzależnienia. Przykładami są preferencje, aby rozpocząć śniadanie od łyka herbaty lub kęsa chleba, najpierw zakładając skarpetki, potem spodnie lub bluzki, a następnie spódnice.
Wrodzone i nabyte wzorce
Dziedziczne wzorce to wzorce zachowań, które dana osoba otrzymuje w pierwszych minutach swojego życia. Jest to program genetyczny działający na poziomie instynktów i odruchów. Naturalny wzór jest dany człowiekowi z natury. Ten model ma wiele postaci. Na przykład forma odżywcza przejawia się w procesie ssania niemowlęcia. Nabyte wzorce zachowań - jest to dalszy rozwój osoby, jej szkolenie, kształtowanie światopoglądu, nawyki, sposób myślenia itp.
Czasami dochodzi do pomylenia między wzorcami wrodzonymi i nabytymi. Kiedy więc dziecko, tak jak jedno z rodziców, wykonuje jakąś operację w określony sposób, mówi o podobieństwie genetycznym. W rzeczywistości jest to tylko wynik naśladowania.
Pozytywne i negatywne wzory
Gdy dana osoba ma trudności z interakcją ze światem zewnętrznym, zwraca się o pomoc do psychologa. Po wylaniu duszy i przejściu serii testów pacjent często słyszy od specjalisty: „to jest twój negatywny wzór”. Co to jest Faktem jest, że nie wszystkie nasze nawyki i sposoby poruszania się w społeczeństwie mogą być wygodne. Niektóre wzorce zachowań otwarcie ingerują w życie danej osoby. Są ludzie, którzy panikują, boją się trudności i dlatego w każdy możliwy sposób ich unikaj. Inni natomiast są uwikłani w poszukiwanie trudności przed fanatyzmem, w wyniku czego ponoszą nieprzyjemne konsekwencje. Wszystko to są negatywne wzorce, które zakłócają życie i kumulują negatywne doświadczenia. Z takimi wzorami można i trzeba sobie poradzić, ale czasem może to być trudne. Znacznie łatwiej jest coś zmienić, gdy przyczyna wszystkich problemów jest wyraźnie widoczna i zrozumiała, a potencjał wewnętrzny jest odpowiednio oceniony.
Wygodne wzorce to wzorce zachowań, które pomagają harmonijnie się rozwijać i pokonywać przeszkody. Ich zakres rozciąga się od podstawowego mycia i uścisku dłoni do umiejętności kompromisu, przyjazności.
Wzorce komunikacyjne
Ponieważ człowiek jest dziełem społecznym, jego wzorce komunikacyjne są najbardziej rozwinięte. Ich definicja jest możliwa w reakcji mimiki, systemu gestów, elementów wokalizacji. Jest całkiem oczywiste, że mówiąc dobrą wiadomość, dobry człowiek uśmiecha się, a zła wiadomość - marszczy brwi. Kiedy człowiek jest zły, tupie nogami. Kiedy prosi inną osobę o przekazanie przedmiotu, wykonuje gest wskazujący. Nawet niewidome i głuchonieme dzieci wdrażają takie wzorce komunikacyjne bez możliwości naśladowania wzoru.
Czy można zmienić wzór?
Wzory behawioralne są podstawą człowieka. Są bardzo stabilne, więc bardzo trudno jest je zmienić, a tym bardziej się ich pozbyć. Możesz jednak kontrolować wzór. Co to jest Na przykład fobia występuje u osoby. Szuka pomocy u specjalisty. To z kolei daje mu pewien algorytm działania, którego wykonania pacjent uczy się kontrolować swoje obawy. Nie jest w stanie pozbyć się ich na zawsze, ale może zmienić „pozycję władzy”.
Największe zainteresowanie budzą eksperymenty polegające na zastępowaniu wzorców odwrotnością. Znany jest przypadek, gdy introwertyczna kobieta przyszła do słynnego psychoterapeuty Miltona Ericksona z prośbą o pomoc, aby stała się bardziej otwartą i przyjazną osobą. W oparciu o hobby pacjenta - hodowanie kwiatów - Erickson doradził jej, aby kupiła 200 doniczek fiołków i się nimi zajęła. Jak tylko kiełki zaczną się zakorzeniać, kobieta powinna wysłać garnek przyjaciół i nieznajomych w dniu ich urodzin, zaręczyn, ślubu lub do osoby chorej. Troska o dwieście fiołków odwróciła uwagę kobiety od przygnębiających myśli i wkrótce stała się „królową fiołków” w swoim sztabie.Z zamkniętego mężczyzny, podatnego na ciężką depresję, kobieta ta stała się pożądaną, otwartą i przyjazną osobą.
