Termin „zachowanie oportunistyczne” istnieje jednocześnie w kilku naukach i wszędzie ma inne znaczenie. W ekonomii istnieje taka koncepcja. Oznacza to zachowanie uczestnika rynku, który chce zarabiać na swoich partnerach. Osoby takie, dla własnej korzyści, są gotowe odejść od spełnienia określonych warunków umowy.
Czym jest oportunizm w gospodarce
Teorie ekonomiczne postrzegają zachowania oportunistyczne inaczej. Z jednej strony, oszukanie partnerów dla samej korzyści jest dużym ryzykiem. Jeśli uczestnicy rynku dowiedzą się, że dana osoba ma złą reputację, wówczas oczywiście nie będą z nią współpracować. Z drugiej strony niektórzy wybitni ekonomiści, w tym Hobbes, nazywali zachowania oportunistyczne w swoich książkach „stanem naturalnym” człowieka.
Gdyby społeczeństwo nie posiadało państwa z jego funkcjami regulacyjnymi, ludzie nie mieliby żadnych barier, by się oszukiwać. Hobbes uważał zachowanie oportunistyczne w takich warunkach za „wojnę wszystkich przeciwko wszystkim”. Istnieją dwa czynniki, które są źródłami zagrożeń w stosunkach gospodarczych. Pierwszą jest luka w zabezpieczeniach własności nieruchomości. Jeśli nie ma prawa, łatwiej jest je zabrać. Po drugie, jest to brak jakichkolwiek gwarancji wykonania umów zawartych w umowie.
Oznacza to, że silny stan monitorujący legalność transakcji między ludźmi jest właśnie tym czynnikiem, dzięki któremu każdy uczestnik rynku może czuć się zrelaksowany. W takim przypadku obywatele nie powinni obawiać się problemu zachowań oportunistycznych. Nawet jeśli strona transakcji narusza prawo i oszukuje partnera, zawsze może zostać postawiony przed sądem przy pomocy sądu arbitrażowego.
Znaczenie reputacji
W stosunki gospodarcze Czynnik reputacji jest bardzo ważny. Ludzie wolą mieć do czynienia tylko z tymi, których dobrze znają. Zaufani partnerzy zawsze mogą liczyć na kontynuację współpracy.
Mechanizm reputacji staje się jeszcze bardziej znaczący, jeśli strony zawrą samospełniającą się umowę. Jest to taka umowa, której ochrona nie przewiduje interwencji strony trzeciej. Dwie osoby mogą ze sobą współpracować bez żadnych gwarancji stron trzecich, jeśli będą sobie ufać. Dlatego na rynku tak ważne jest, aby nie naruszać warunków transakcji. Jeżeli przedsiębiorca (lub na przykład spółka akcyjna) za każdym razem wyraźnie wypełnia swoje zobowiązania wynikające z umowy, zawsze będą dla niego dostępne nowe możliwości.
I odwrotnie, jeśli ktoś naruszy umowę, stanie się wyrzutkiem. Co więcej, nie ma znaczenia, jakie będą to zachowania oportunistyczne. Pragnienie zarabiania na szkodę innych jest czarnym znakiem dla reputacji każdej firmy.
Szacunek dla wszystkich stron
Co może zapobiegać zachowaniom oportunistycznym, jeśli chodzi o samospełniające się porozumienie? Aby wszystkie strony transakcji były usatysfakcjonowane, ich interesy powinny być w równym stopniu zaspokojone zgodnie z warunkami umowy. Załóżmy, że firma A produkuje towary dla firmy B. Jeśli producent zacznie otrzymywać przyzwoitą płacę, nie będzie miał powodu myśleć o tym, jak obniżyć swoje koszty z powodu pogorszenia jakości produktu.
Oznacza to, że sposoby zapobiegania zachowaniom oportunistycznym sprowadzają się do przestrzegania zasady, że każda strona transakcji musi być zadowolona z warunków uzgodnionych dla siebie.Im jaśniejsze, bardziej uczciwe i przejrzyste warunki umowy, tym większa szansa, że partnerzy nie będą się oszukiwać.
Rodzaje zachowań oportunistycznych
Istnieje kilka rodzajów zachowań oportunistycznych. To może być praca. Jest tak w przypadku, gdy pracownik firmy nie wypełnia swoich obowiązków wynikających z umowy o pracę (na przykład wcześniej odchodzi z pracy). Również oportunizm może być zarządzający. W podobnej sytuacji równi partnerzy w transakcji oszukują się nawzajem.
Typowym przykładem zachowań oportunistycznych jest ucisk kupców w średniowiecznych miastach europejskich. W tym czasie handel był szczególnie niebezpiecznym przedsięwzięciem ze względu na fakt, że żaden kupiec nie czuł się bezpiecznie w obcym kraju.
Przykład ligi hanzeatyckiej
Aby władze (na przykład w osobie miasta) nie osiągały zachowań oportunistycznych, utworzono Ligę Hanzeatycką. Obejmowało wówczas największe centra handlowe w Niemczech. Co zrobili Hansa? Zapobiegła oportunistycznym zachowaniom, będąc źródłem rzetelnego zaangażowania kupców z całej Europy.
Niemcy były rozdrobnionym krajem, nie było siły jednoosobowej. Wielu książąt, książąt itp. Próbowało nawiązać wzajemnie korzystne stosunki z Hanną. Było to przydatne dla władz lokalnych, ponieważ w miastach związkowych handel był znacznie bardziej aktywny, co pozwalało na otrzymywanie dodatkowych podatków.
Ochrona interesów uczestników rynku
Liga Hanzeatycka broniła interesów kupców za pomocą sankcji wobec miast, w których władza uciskała kupców. Na przykład stało się to w 1358 roku. Wówczas władze miasta Brugia nie mogły zapewnić bezpieczeństwa kupcom z Niemiec. Właściciele drogich towarów mogli zostać okradzieni lub po prostu oszukani podczas transakcji, po czym nie mieli gdzie szukać pomocy.
Liga Hanzeatycka przyłączyła się do tego konfliktu. Obejmowało dziesiątki najbogatszych miast europejskich. Wszyscy jednocześnie nałożyli sankcje na Brugge. Embargo doprowadziło do tego, że to miasto nie mogło handlować z sąsiadami i zaczęło się targować. Następnie Brugia musiała wypełnić swoje zobowiązania wobec kupców. Oportunistyczne zachowanie władz miasta ustało dopiero po interwencji potężnej trzeciej siły. Liga Hanzeatycka miała naprawdę duży wpływ na handel europejski, dzięki czemu mogła chronić kupców w wielu krajach. Jego wpływ pochodził ze ścisłej dyscypliny miast członkowskich stowarzyszenia. Jeśli podjęta zostanie ogólna decyzja (na przykład o nałożeniu embarga na osobę naruszającą porozumienia), wszyscy członkowie związku zastosują się do tego.
Reputacja i prawo
Reputacja, jako czynnik, który pomaga uniknąć zachowań oportunistycznych, jest skuteczna tylko w statycznym społeczeństwie, w którym te same prawa obowiązują od wielu lat. Gdy uczestnicy transakcji wiedzą, że w środowisku przyjęto wiarygodne normy i reguły, ich wzajemne zaufanie i zaufanie rosną. Przeciwnie, zmieniające się warunki pociągają za sobą niestabilność w relacjach biznesowych i zachowania oportunistyczne. Gospodarka rozwija się inaczej w małych i dużych społeczeństwach.
Im większy rynek i populacja zaangażowane w handel, tym mniej znaczący staje się mechanizm reputacji. Zastępuje go prawo. W średniowiecznej Europie podstawą relacji między kupcami były kodeksy postępowania kupców. Były to niepisane normy zachowania przyjęte jako tradycja.
Walka państwa z zachowaniami oportunistycznymi
Gdy Nowy Świat został otwarty, a rynki europejskie znacznie wzrosły, niezwykle trudno było regulować stosunki za pomocą mechanizmu reputacji. Oportunistyczne zachowanie niektórych kupców można było zatrzymać jedynie dzięki interwencji państwa w gospodarkę. W średniowieczu władza królewska była wyjątkowo słaba z powodu triumfu feudalizmu.Teraz centrum polityczne w każdym kraju zaczęło dyktować prawa stosunków gospodarczych. Wprowadzono opłaty, oszuści i spekulanci byli ścigani przez sąd itp. Stopniowo opracowano nowoczesny system, którego podstawą było jasne i uniwersalne ustawodawstwo. Wpływ państwa (uwięzienie, konfiskata mienia) okazał się najlepszym sposobem zapobiegania oportunistycznym zachowaniom w gospodarce.
Mechanizm reputacji przekształcił się stopniowo w normy prawne. Po pierwsze, w Europie pojawił się system prawa handlowego, a także nieformalni sędziowie, którzy rozpowszechniali informacje o złośliwych przestępcach na całym świecie. Tak było na przykład w XII - XIII wieku. we francuskim szampanie. Targi tego regionu były najważniejszym ogniwem łączącym Europę Północną i Południową. Kupcy samoorganizujący się, aby zatrzymać oportunistyczne zachowanie napastników. Stopniowo ta rola moderatora handlu przejęła państwo.
