System administracyjno-dowodzący gospodarki jest koncepcją zarządzania, w której główną rolę odgrywają metody dystrybucji i dowodzenia, a władza należy do rządu centralnego.
Charakterystyczny jest centralizm działalności gospodarczej, a także ideologiczna metoda rządzenia, panująca biurokracja partyjno-państwowa i całkowity brak demokracji.
Najważniejsze informacje
Rodzaje ekonomii:
- polecenie administracyjne;
- tradycyjny
- rynek;
- mieszane
Każdy rozwinięty stan ma określony rodzaj. Gospodarka administracyjno-administracyjna jest również nazywana czystą lub planowaną. Jego istotą jest to, że zarządzanie odbywa się wyłącznie na podstawie decyzji politycznych.
Samorządy centralne lub lokalne podejmują wszelkie decyzje dotyczące wykorzystania zasobów. To oni określają, jaką jakość i w jakiej ilości należy zamówić surowce dla przedsiębiorstw, jakie ceny postawić na konkretny produkt. Uwzględnia to zarówno czynniki ekonomiczne i techniczne, jak i społeczno-polityczne.
Istotne cechy
Gospodarka administracyjno-decyzyjna charakteryzuje się:
- własność państwowa większości zasobów gospodarczych;
- monopolizacja i biurokracja;
- scentralizowane, dyrektywa, planowanie gospodarcze jako podstawa mechanizmu gospodarczego;
- hierarchia
- brak równowagi podaży i popytu, którego wskaźniki rosną każdego roku;
- wzrost szarej strefy, czarnego rynku;
- nadmierne wzrosty cen, kwestia pieniędzy;
- załamanie rynku krajowego;
- szalejące siły odśrodkowe;
- zastąpienie relacji towar-pieniądze wymianą barterową;
- brak prawa konsumentów do wyboru jednostki towaru;
- deformacja interesów ekonomicznych (na przykład priorytetem kupców nie jest „sprzedaż”, ale „ukrywanie się”).
Korzyści
Główną zaletą tego systemu jest możliwość wyeliminowania jawnego bezrobocia (w każdym razie z teoretycznego punktu widzenia). W tym celu opracowano specjalne zarządzanie zasobami, dzięki któremu każdy otrzymuje pracę. Dzięki temu trybowi możliwa jest całkowita kontrola wydatków i pożądany podział dochodów.
Wady
Główne wady tego modelu zarządzania:
- gospodarka administracyjno-administracyjna nie jest w stanie zapewnić skutecznej działalności gospodarczej;
- monopole produkcyjne nie wprowadzają nowych technologii i innowacji technicznych;
- całkowicie brak niezbędnych zasobów materialnych i ludzkich, które mogą być potrzebne w przypadku braku równowagi w gospodarce narodowej;
- system charakteryzuje się niskim poziomem zaspokojenia potrzeb;
- ryzyko ukrytego bezrobocia;
- brak zasobów;
- niewystarczająca ilość towarów konsumpcyjnych;
- „Egalitaryzm”.
Koncepcja Popowa
Po raz pierwszy termin „gospodarka dowodzenia” został użyty przez Gabriela Kharitonovicha Popova. Kontrastuje to z rynkiem, skupiając się na tym, że pierwszy to piramida, w której zamówienia wychodzą z góry, a drugi koncentruje się na środkowym ogniwie. Według jego teorii jest to poziom dyrektorów zakładów, nad którym praktycznie nie ma zarządzania zamówieniami.
Popow podkreśla, że ten system jest tak scentralizowany, że nie jest w stanie odpowiedzieć na wiele wyzwań w krótkim czasie.Jest przekonany, że funkcje gospodarki mają szeroki zakres, ale jednocześnie ich słabości są bardzo otwarte.
Ogólnie rzecz biorąc, ekonomista krytykuje tę teorię, mówiąc, że przejście do systemu rynkowego jest dobre dla ludzkości, ponieważ ściślej odpowiada rzeczywistym potrzebom społeczeństwa.
Badacze uważają publikację artykułu Popowa za bardzo istotny wkład nie tylko w rozwój gospodarki, ale także w historyczne wydarzenia ZSRR. Po raz pierwszy podczas pierestrojki ogłoszono pomysł przywrócenia własności prywatnej.
Funkcje
Gospodarka administracyjna i rynkowa to dwa różne reżimy, które działają odmiennie na rozwój państwa i życie społeczeństwa. Pierwszą główną cechą jest planowanie dyrektyw. Oznacza to, że wszystkie organizacje i przedsiębiorstwa muszą działać zgodnie z planowanymi zadaniami aparatu rządowego. Centralne organy zarządzające są właścicielami całej władzy.
Badacze podkreślają, że ekonomia dowodzenia opiera się na totalitaryzmie lub reżim autorytarny. Jest to sprzeczne z demokratycznymi zasady zarządzania i nie akceptuje konkurencji, wolnego rynku ani przedsiębiorczości.
Planowana gospodarka
Zarządzanie gospodarką wyłącznie poprzez centralne podejmowanie decyzji jest trudnym zadaniem.
Planowana gospodarka napotyka trudności podczas wprowadzania nowych technologii lub nowych produktów. Wynika to z faktu, że przedsiębiorstwa nie są w stanie przeprowadzić żadnych eksperymentów, ponieważ nie mają do tego prawa. Planowana gospodarka implikuje nieograniczoną władzę w rządzie.
Różni konsumenci sami decydują, które towary kupić, ale firmy nie mają prawa głosu. Są zmuszeni do produkcji zgodnie z planem państwowym, korzystania z niektórych technologii, zakupu surowców, materiałów i wykonywania zadań specjalnych.
Gospodarka centralnie planowana to koncepcja oparta na własności publicznej, wytycznych polityki i kontroli nad wszystkimi obszarami społeczeństwa.
Warunki gospodarki są takie, że wolne rynek konsumencki towary w połączeniu ze ścisłą regulacją przedsiębiorstw. To powoduje problemy. Doprowadziło to do tego, że kraje o planowanej gospodarce stopniowo przechodzą na system rynkowy, aby umożliwić popytowi kontrolę produkcji.
Dominacja państwa
Administracyjny system dowodzenia znajduje się w wielu krajach. Podstawą gospodarki jest to, że państwo patronuje największym przedsiębiorstwom. Główną cechą wyróżniającą jest posiadanie wszystkich zasobów: ziemi, zasobów mineralnych, minerałów, instytucji, gospodarka narodowa i oczywiście finanse. Podstawy gospodarki rynkowej opierają się na popycie, w którym to przypadku władze centralne decydują o tym, ile i dla kogo jest produkcja.
W takich okolicznościach rodzą się monopol i biurokracja, co z kolei znacznie zmniejsza motywację do rozwoju. Do pozytywnych aspektów systemu administracyjno-administracyjnego należy bezpłatna opieka medyczna, dostęp do edukacji i dobry rozwój sfera społeczna.
Mechanizm tego systemu ma wiele funkcji. Po pierwsze, aparat państwowy, a raczej jego wyższe szczeble, zarządza wszystkimi przedsiębiorstwami, co unieważnia niezależność jakichkolwiek podmiotów gospodarczych. Po drugie, wszystkie relacje rynkowe są wykluczone, nie ma klasycznego związku między popytem a podażą, a produkcja kontrolowana jest przez władze centralne.
I wreszcie, po trzecie, aparat państwowy zapewnia przywództwo przy użyciu metod administracyjno-dowodzenia, a to zmniejsza materialne zainteresowanie wynikami pracy.
Model administracyjno-decyzyjny gospodarki na świecie
Każdy kraj ma inny rodzaj gospodarki.Niektóre są wyraźnie wymawiane same, ale gdzieś w pewnym sensie syntetyzują się ze sobą i tworzą jeden - zupełnie nowy.
Dawne kraje społeczne, w tym rosyjska gospodarka, należały do systemu administracyjno-dowodzenia. Do tej pory jest używany przez KRLD i Kubę.
W tych krajach występuje równomierny podział dóbr konsumpcyjnych, a w takich obszarach jak edukacja czy system opieki zdrowotnej istnieją elementy wyrównawcze (wszyscy są równi wobec praworządności).
Inną charakterystyczną cechą jest wąska warstwa rządzącej nomenklatury państwowej, która ma przywileje w dostępie do dóbr konsumpcyjnych, na przykład mieszkań, sanatoriów, rzadkich produktów itp.
Organ centralny działa również jako właściciel tak ważnego zasobu jak wiedza. Z tego powodu poziom wykształcenia ogólnego, zawodowego i technicznego w krajach o systemie gospodarczo-administracyjnym jest dość wysoki. Dotyczy to również całej siły roboczej.
Rosyjska gospodarka
Rdzeniem gospodarki dowodzenia jest ZSRR. System rozwinął się na początku lat 30. XX wieku. Wydarzenie to poprzedziły dwa wydarzenia: rewolucja październikowa, lata komunizmu wojennego (1917–1920) oraz okres pod nazwą „Nowa polityka gospodarcza” (1921–1928).
Funkcje ówczesnej gospodarki zostały zredukowane nie tylko do kontroli państwa nad wszystkimi sferami społeczeństwa, ale także do tworzenia spółdzielni produkcyjnych. W rolnictwie dzięki temu reżimowi powstały kołchozy.
W Federacji Rosyjskiej w ostatnich latach przeprowadzono wiele reform związanych bezpośrednio z prywatyzacją, przejściem do stosunków rynkowych, prywatyzacją własności i demonopolizacją. Doprowadziło to do powstania nowoczesnego systemu gospodarczego. Jednak żadnemu państwu od razu nie udaje się całkowicie przejść do nowego reżimu. Dlatego w Rosji istnieje synteza elementów systemu administracyjno-dowodzenia i gospodarki rynkowej z wolną konkurencją.
Życie gospodarcze jest nieodłącznie związane z transformacją. Może ciągnąć się przez dziesięciolecia. Ostateczna wersja składa się z wielu czynników. Tak więc współczesny model gospodarki rynkowej w Rosji zależy od:
- korelacja sił politycznych w państwie;
- charakter trwających reform;
- skala i skuteczność wsparcia transformacji przez społeczności międzynarodowe;
- tradycje historyczne.
