Banki są zobowiązane do klasyfikacji każdej pożyczki i obliczenia na niej rezerwy na możliwe straty (RVPS). Im większy, tym wolniejsze tempo rozwoju instytucji. Aby nie narażać banku na takie ryzyko, opracowano kategorie jakości kredytów. Obliczają ryzyko spadku wypłacalności i rezerwę na ewentualne straty zgodnie z wymogami Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej nr 254-P.
Esencja
Ze względu na niedopasowanie rachunkowości i sprawozdawczości zarządczej oraz dostępność działalności inwestycyjnej bank może mieć problemy z tworzeniem rezerw. Pierwszy czynnik wyjaśniono po prostu. Duże firmy mają dwa systemy księgowe. Raportowanie wewnętrzne zapewnia bardziej kompletne i szczegółowe informacje o stanie firmy. To bardzo różni się od rachunkowości. Ale bank przede wszystkim analizuje bilans i raport z wyników finansowych. Najczęściej raporty zarządcze nie są nawet rozpatrywane.
Nie wszystkie banki biorą udział w inwestowaniu we własne firmy (start-upy). I nawet w tym przypadku mają do czynienia z ograniczeniami Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej. Takie projekty muszą być finansowane z pożyczek udzielanych firmom własnym. Maksymalne ryzyko na klienta jest ograniczone. Dlatego nie powstaje jedna, ale kilka firm i każda z nich otrzymuje pożyczkę. A te z kolei przekazują środki do właściwej firmy. W przypadku takich technicznych pośredników trudno uzasadnić niskie wartości RVPS.
Przykład
Bank i spółka są częścią nieoficjalnego holdingu. Obie instytucje mają jednego właściciela. Firma potrzebuje pożyczki na rozwój biznesu. Ograniczenie Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej pozwala bankowi sfinansować spółkę tylko w 1/5 wymaganej kwoty. W tej sytuacji powstaje kilka firm, którym bank wydaje pozostałe 4/5. We wszystkich tych organizacjach jeden pracownik „pracuje”, nie zapewnia się bezpieczeństwa. Ta sytuacja wygląda wyjątkowo podejrzanie z zewnątrz, zwłaszcza jeśli bank tworzy niewielkie rezerwy na takie pożyczki. Na wniosek banku centralnego instytucja kredytowa musi formalnie zwiększyć RVPS. Ponadto powstają ograniczenia w postaci zmniejszenia portfela kredytowego i spadku zysku. Tempo wzrostu instytucji finansowej znacznie zwolni. Problem rozwiązuje się poprzez utworzenie 5 kategorii jakości pożyczek. Nie chodzi tu o stworzenie nowego systemu punktacji, ale o tworzenie zapasów przy użyciu nowej metodologii.
Definicja kategorii jakości pożyczki
Na początek należy zauważyć, że ta technika jest przeznaczona tylko dla pożyczkobiorców korporacyjnych. Ta grupa klientów zapewnia duże pole manewrów. Logika zastosowania obwodu jest prosta. Przed udzieleniem pożyczki Bank przeprowadza szczegółową analizę ryzyka dla siebie i dla Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej. Jeśli wyniki systemu punktacji są pozytywne, jest on gotowy do udzielenia pożyczki. Ale jeśli rzeczywiste ryzyko transakcji jest większe niż ryzyko, które może uzasadnić przed bankiem centralnym, będzie musiał dodatkowo utworzyć RVPS. Znaczne rezerwy mogą ograniczyć operacje banku. Aby wyeliminować takie problemy, instytucja kredytowa opracowuje osobną dokumentację dla klientów i na jej podstawie podejmuje decyzję o udzieleniu pożyczki.
Ogólna koncepcja
Kategoria jakości pożyczki zależy od:
- sytuacja finansowa pożyczkobiorcy;
- jakość obsługi kredytowej;
- klasyfikacja pożyczki;
- obliczona rezerwa;
- utworzona rezerwa z uwzględnieniem zabezpieczenia.
Rozważmy każdy z tych elementów osobno.
Analiza czynnikowa
Wypłacalność kredytobiorcy jest oceniana w punktach. Uwzględnia to:
- Rzeczywiste sprawozdania finansowe
- historia kredytowa;
- obecność biznesplanu;
- inne czynniki.
Pierwsze trzy wskaźniki dają 80% wyniku, a reszta - 20%.
Ocena
Każdy czynnik jest punktowany. Następnie wszystkie są mnożone przez odpowiednie wagi i sumowane. Określa kategorie jakości pożyczek. Wartości graniczne każdego ze wskaźników przedstawiono w poniższej tabeli.
| № | Czynnik | Stopień wpływu,% | ||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 1 | Sprawozdania finansowe | 30 | 40 | 0 | 80 | 60 |
| 2 | Historia kredytowa | 20 | 0 | 0 | 0 | 20 |
| 3 | Biznesplan | 30 | 40 | 80 | 0 | 0 |
| 4 | Inne czynniki | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 |
Deszyfrowanie
Pierwsza kategoria obejmuje kredytobiorców z dobrą historią kredytową, którzy mogą dostarczać raporty finansowe za co najmniej jeden kwartał oraz solidny biznesplan. Brak historii współpracy w przeszłości klasyfikuje kredytobiorcę do drugiej kategorii. Startupy, z zastrzeżeniem wszystkich innych warunków, automatycznie należą do trzeciej grupy. Brak biznesplanu lub sprawozdania finansowego dodatkowo zmniejsza wypłacalność klienta.
Kondycja finansowa
W sprawozdaniach finansowych wykorzystano bilans i dane dotyczące wyników spółki. Dodatkowo przeanalizuj również raportowanie zarządcze nie zawsze pomocne. W wielu firmach dane dotyczące rachunkowości i sprawozdawczości zarządczej są bardzo różne. W przypadku wykrycia takiej sytuacji bank, zgodnie z klauzulą 3.12 w 254-P, będzie musiał zakwalifikować pożyczkę do maksymalnie trzeciej kategorii. Przeciwnie, posiadanie dobrze zaprojektowanego biznesplanu będzie wielką korzyścią dla pożyczkobiorcy.
Sytuacja finansowa pożyczkobiorcy jest analizowana przy użyciu wewnętrznej metodologii banku. Może być dobry, średni i zły. Produkcja, działalność finansowa i gospodarcza, informacje o warunkach zewnętrznych są szczegółowo badane.
Oznakami dobrej sytuacji finansowej są: stabilna produkcja, duża ilość aktywów netto, wysoki poziom rentowności i wypłacalności. Negatywne trendy obejmują czynniki niezwiązane z sezonowymi: znaczny spadek stóp wzrostu produkcji, rentowność, wzrost zobowiązań (należności) itp.
Oznakami zadowalającej sytuacji finansowej są: brak zagrożeń dla zmniejszenia wypłacalności w przypadku negatywnych trendów, które mogą prowadzić do uznania niewypłacalności kredytobiorcy, działań przynoszących straty, spadku aktywów netto, spadku wielkości produkcji i wzrostu zobowiązań (należności).
Inne czynniki
W celu ustalenia kategorii jakości pożyczek przeprowadzana jest kompleksowa analiza głównych procesów biznesowych. Kierunki i parametry oceny przedstawiono również w odpowiednich akapitach metodologii 254-P. Warto zauważyć, że fakt przeprowadzenia tej analizy wskazuje na bardzo odpowiedzialne podejście do oceny ryzyka.
Wskaźniki ze sprawozdania finansowego są warunkowo podzielone na dwie grupy: przedziałową i natychmiastową. Mieszane współczynniki są ich pochodną. Pierwsza grupa obejmuje wszystkie wiersze z rachunku zysków i strat, informacje o otrzymaniu środków i przepływach finansowych. Wszystkie linie bilansowe i dane dotyczące salda środków na rachunkach na początku i na końcu okresu należą do trzeciej grupy.
Natychmiastowe stosunki mogą się znacznie różnić w zależności od okresu. Dlatego w czystej postaci nie są analizowane. Ale ten wyjątek nie dotyczy wszystkich wskaźników. Współczynnik autonomii (K1), fundusze własne (K2), bieżąca płynność (K3) są oceniane osobno.
K1 = kapitał własny (SS) / bieżący (OA) + aktywa trwałe (VNA) = kod 490 / kod 300.
K2 = własny kapitał obrotowy (SOS) / OA = (kod 490 - kod 190) / kod 290).
K3 = (OA - Zadłużenie przeterminowane - Inwestycje krótkoterminowe) / Zobowiązania krótkoterminowe = (kod 290 - kod 230 - zaległe DZ) / (kod 690 - kod 640)).
Wszystkie te wskaźniki mają jedynie charakter informacyjny. Nie można ich zaklasyfikować jako „dobrych” lub „złych”. Co więcej, nie można ocenić ich dynamiki. Na przykład niewielki udział kapitału własnego z jednej strony wskazuje na dużą zależność od zewnętrznych źródeł finansowania, z drugiej zaś może wskazywać, że przedsiębiorstwo jest w stanie prawidłowo wykorzystywać pożyczone środki.
Koncepcja jakości obsługi długu (CODE)
Po pierwsze, okazuje się, czy warunki do zakwalifikowania KODU jako „dobrego” są spełnione (Rozdział 3.7.1). Następnie sprawdzana jest strona odwrotna. Warunki są odwracane i sprawdzana jest „zła” wartość KODU (rozdział 3.7.2). Oba testy powinny dać wartość dodatnią. Jeżeli pkt 3.7.1 nie jest spełniony, przyznawana jest średnia ocena. Jeżeli punkt 3.7.2 nie jest spełniony, niezadowalający.
KOD uznaje się za dobry, jeżeli:
- spłaty długów i odsetek są przekazywane w całości, w terminie;
- występuje jeden przypadek opóźnienia w płatności za ostatnie 180 cd, w tym:
- na pożyczki dla osób prawnych osoby - do 5 dni włącznie;
- na pożyczki na rzecz fizyczną. osoby - do 30 dni włącznie.
KOD uważa się za średni, jeżeli:
- płatności są dokonywane za pomocą zabezpieczeń lub nieruchomości;
- pożyczka jest restrukturyzowana (warunki pierwotnej umowy ulegają zmianie);
- w ciągu ostatnich 180 dni występują opóźnienia trwające do 30 cd (osoby prawne) i 60 cd (osoby fizyczne) włącznie.
- pożyczkobiorca otrzymuje pożyczkę na spłatę zadłużenia z tytułu wcześniej otrzymanej pożyczki lub organizacja zaakceptowała ryzyko utraty gotówki.
KOD uważa się za zły, jeśli:
- występują opóźnienia w płatnościach o sześć miesięcy dłuższe niż 30 (osoby prawne) i 60 (osoby fizyczne) włącznie;
- po restrukturyzacji pożyczki sytuacja finansowa pożyczkobiorcy nie uległa zmianie;
- Pożyczka ma na celu spłatę wcześniej otrzymanej pożyczki.
RVPS
Rezerwa tworzona jest w celu minimalizacji strat z tytułu utraty wartości kredytów. Jeżeli płatnik nie wywiązuje się ze zobowiązań, powstały dług nie powinien stać się krytyczny dla banku. Wydając pożyczkę, zawsze istnieje ryzyko niewykonania zobowiązania. Bank nie jest w stanie w momencie podpisania umowy ustalić pełnego terminu spłaty zadłużenia. Utworzone rezerwy częściowo kompensują to ryzyko kredytowe, tworzą stabilne warunki dla banku do prowadzenia działalności. Źródłem ich edukacji są odliczenia wydatków. W BU tworzenie RVPS jest rejestrowane jako koszt, a jego odzyskanie w wyniku spłat kredytu lub obniżenia stopy rezerwy jako dochód.
Obliczenia
W pierwszym etapie ustala się punkty za każdy czynnik. Następnie dokonują oceny sytuacji finansowej. W przypadku dodatkowych warunków jest dostosowywany. Równolegle analiza KODU. Na podstawie tych dwóch wskaźników przypisuje się podstawową klasyfikację pożyczki. Jeśli istnieją warunki, które nie są uwzględnione w metodologii, kategoria rośnie lub maleje. Następnie obliczana jest rezerwa. Jeśli pożyczkobiorca ma zabezpieczenie, wówczas RVPS jest obniżany. Określa kategorie jakości pożyczek. Poniższa tabela pomoże lepiej zrozumieć problem.
| Grupa | Funkcja | RVPS,% |
| 1 kategoria jakości kredytu (standard) | Brak ryzyka (prawdopodobieństwo strat finansowych wynikających z niewywiązania się ze zobowiązań kredytowych wynosi zero) | 0 |
| 2 kategoria jakości kredytu (niestandardowa) | Umiarkowane ryzyko (prawdopodobieństwo strat finansowych może prowadzić do dewaluacji pożyczki maksymalnie o 20%) | 1-20 |
| 3. kategoria jakości kredytu (wątpliwa) | Nieznaczne ryzyko (prawdopodobieństwo strat finansowych może doprowadzić do amortyzacji kredytu o 21-50%) | 21-50 |
| Czwarta kategoria jakości kredytu (problem) | Wysokie ryzyko (prawdopodobieństwo strat finansowych może prowadzić do amortyzacji kredytu o 51–70%) | 51-70 |
| Piąta kategoria jakości pożyczki (beznadziejna) | Brak prawdopodobieństwa spłaty długu (prawdopodobieństwo strat finansowych może prowadzić do amortyzacji kredytu o 71-100%) | 71-100 |
Spośród istniejących 5 kategorii jakości pożyczki dwie ostatnie klasyfikowane są jako pożyczki o obniżonej jakości. Poniższa tabela przedstawia stosunek grup i KOD.
| Sytuacja finansowa | KOD | ||
| Dobrze | Średnia | Źle | |
| Dobrze | 1. kategoria | 2. kategoria | 3 kategoria |
| Średnia | 2. kategoria | 3 kategoria | 4. kategoria |
| Źle | 3 kategoria | 4. kategoria | 5 kategoria |
Wszystkie informacje o kliencie i jego ryzyku są zapisywane w specjalnej dokumentacji. W przypadku zmiany kategorii jakości pożyczki po refinansowaniu następuje restrukturyzacja rezerw.
Wniosek
Bank Centralny stale zaostrza kontrolę nad bankami. Instytucje kredytowe ryzykują czyjeś pieniądze. Jeśli zdaniem banku centralnego Federacji Rosyjskiej instytucja finansowa ma wiele „złych” pożyczek, nie może zwiększyć portfela kredytowego i zarobić więcej. W związku z tym pojawiają się wątpliwości co do dalszej pracy banku.
Instytucja pożyczająca samodzielnie opracowuje metodologię określania kategorii jakości pożyczek i tworzenia RPS. Musi być zgodny z wymogami 254-P i być wyświetlany w pliku kredytobiorcy. Zgodnie z nim Bank Centralny może w każdej chwili sprawdzić informacje o przepływie środków. Z „białymi i puszystymi” kredytobiorcami nie ma problemów. We wszystkich innych sytuacjach konieczne jest zwiększenie rezerw na udzielone pożyczki.
