W okresie niestabilnej sytuacji gospodarczej, z powodu niedoskonałości systemu bankowego, a także kryzysu, problem konkurencji i znaczenia firmy na rynku towarów i usług staje się bardziej istotny niż kiedykolwiek. Nie jest tajemnicą, że słabe przedsiębiorstwa mają więcej warunków do niekorzystnego wyniku wydarzeń - od niewypłacalności po bankructwo. Jednak w nowoczesnych warunkach nawet stabilne organizacje mogą być narażone na ryzyko niepowodzenia. Dzięki technikom opracowanym przez naukowców w dziedzinie nauk ekonomicznych można przewidzieć bankructwo osób prawnych. To prawda, że nie jest to takie proste i często wynik nie jest absolutnie dokładny.
Warunki konieczne do stwierdzenia bankructwa
Działalność ekonomistów, której celem była analiza wypłacalności przedsiębiorstw, zyskała popyt pod koniec II wojny światowej w Stanach Zjednoczonych.
Było to spowodowane spadkiem zamówień na dostawę sprzętu wojskowego i nierównomiernym rozwojem firm.
W ten sposób modele upadłości stałyby się nieuchronnie jednym z głównych elementów na drodze do zdrowego rozwoju gospodarki.
Pierwsze próby znalazły odzwierciedlenie w jakościowej metodzie badawczej, przeprowadzonej przez eksperymentalny wpływ na działalność firmy. Następnie, bez uzyskania pożądanego efektu, zmieniono podejście do problemu.
Zacznij więc opracowywać metody oceny bankructwa osób prawnych.
Opracowanie skutecznego modelu
Dominująca rola analiza wypłacalności przedsiębiorstwa. Nie jest to jednak możliwe bez użycia uogólnionych informacji, opartych wyłącznie na sprawozdaniach finansowych. Tak więc znajdują zastosowanie różne modele czynników analizy bankructwa. Najważniejszym z nich jest model Altmana.
Jednocześnie nie należy mylić się z osądem, że dzieła Altmana były ograniczone do jednego schematu. Stworzył kilka podejść do analizy wypłacalności firmy, łącząc je ze skupieniem statystycznym i proponując kilka opcji metod obliczeniowych.
Tak więc wśród nich możemy zauważyć obliczenie wskaźnika oceny wiarygodności kredytowej - Z-score, a także modele dwu-, pięcio- i siedmio-czynnikowe.
Analiza wielodyscyplinarna
To on był podstawą wszystkich modeli i wydawał się najbardziej odpowiedni do niezbędnych obliczeń. Po raz pierwszy zaproponowano go w 1968 r. Jako sposób obliczenia możliwego ryzyka bankructwa i zastosowano w modelu Z-score.
Jego główną zasadą było wyrażenie wskaźników ekonomicznych spółki, które w pełni odzwierciedlają działalność przedsiębiorstwa i pokazują stopień ryzyka bankructwa.
Edward Altman, przed stworzeniem modelu Z-score, badał działalność finansową około 70 przedsiębiorstw. Niektórzy z nich kontynuowali działalność w momencie eksperymentu, a niektórzy już zbankrutowali. Po zbadaniu ponad 20 współczynników analitycznych i wybraniu najbardziej znaczących Altman zbudował zależność wieloczynnikową. Charakterystyczne jest to, że wskaźniki zastosowane do opracowania modelu wskazują na efektywność przedsiębiorstwa w okresie sprawozdawczym. W ten sposób można łatwo wyśledzić prawdopodobieństwo bankructwa.
Niedoskonały model
Jednak pomimo swojej prostoty i logiki ten model Altmana ma kilka wad. Na przykład podanie danych firmy może być trudne. Nie każda firma w momencie upadku jest gotowa otwarcie o tym mówić. Ale nawet jeśli informacje zostaną dostarczone na czas, nie ma gwarancji, że będą wiarygodne.Ponadto czasami można rozważyć połączenie tych samych czynników zarówno z pozytywnego, jak i negatywnego punktu widzenia, dlatego niezwykle trudno jest mówić o jednoznaczności oceny.
Pięcioczynnikowy model Altmana
Ten model jest jedną z odmian formuły Z-score. Składa się z 5 współczynników, na podstawie których możemy wnioskować o rentowności firmy. Główna różnica między tym modelem polega na tym, że ma on znaczenie dla przedsiębiorstw posiadających formę akcyjną, w wyniku czego emitują własne udziały w obrocie rynkowym.
Ogólnie rzecz biorąc, reprezentowane są przez następujące zmienne, gdzie x1 oznacza kapitał obrotowy, x2 to zysk zatrzymany, x3 to zysk operacyjny, x4 to wartość zapasów na rynku, a x5 to przychód.
Po złożeniu ta formuła pojawia się przed nami:
Z = 1,2 * X1 + 1,4 * X2 + 3,3 * X3 + 0,6 * X4 + X5
Dzięki niej pięcioczynnikowy model Altmana pozwala najdokładniej przewidzieć prawdopodobne bankructwo. Na przykład, jeśli moduł Z spadnie do poziomu mniejszego niż 1,8, istnieje prawdopodobieństwo, że nawet do 100% mówi o nierentowności firmy. I odwrotnie, jeśli poziom jest wyższy niż 2,99, wówczas ryzyko niemożności spłaty długów jest minimalne.
Komentarze ekspertów
Jednak ten model został skrytykowany przez innych naukowców. Po przeanalizowaniu starannie przedstawionego formularza można zauważyć, że wartość x1 zawsze oznacza kryzys zarządzania, a x4 mówi o możliwym kryzysie finansowym. Pozostałe zmienne charakteryzują kryzys gospodarczy. 
Dlatego formuła Altmana nie została poprawnie skompilowana, a sam model zawiera wiele niedokładności. Ale mimo to jest nadal używany i jest bardzo popularny.
Model siedmioczynnikowy
Zgodnie z modelem pięcioczynnikowym opracowano siedmioczynnikowy model Altmana. Jest rzadko stosowany w praktyce, chociaż jest najdokładniejszy. Termin, który można przewidzieć, sięga pięciu lat.
Przyczyną braku popytu jest zbyt duża ilość danych analitycznych, których nie można uzyskać dla zwykłej zainteresowanej osoby. Ponadto zaproponowane do analizy współczynniki, podobnie jak w przypadku modelu pięcioczynnikowego, charakteryzują kilka rodzaje kryzysu w tym samym czasie.
Wniosek
Korzystając z dowolnego modelu Altmana, należy pamiętać o pozostałych warunkach początkowych. Na przykład praktyka stosowana w przedsiębiorstwach w czasach już rozwiniętej gospodarki może nie mieć zastosowania, a nawet być nielogiczna w warunkach rosyjskiego systemu gospodarczego. Pomimo pozornej uniwersalności tego podejścia należy pamiętać o odwrotnej stronie monety. Dokładność prognozy zależy od jednorodności danych, specyfiki przedsiębiorstwa i jego osobowości. To właśnie te elementy nie są wystarczające, aby uzyskać całkowicie wiarygodne informacje na temat wypłacalności firmy.
Często oczekiwane wskaźniki są dalekie od rzeczywistości, a firma licząca na dalszy rozwój i dobrobyt po stracie traci. Zatem skuteczność oceny upadłości nie zależy bezpośrednio od wyprowadzonych wzorów i opracowanych modeli, ale opiera się na szeregu wskaźników. Aby skutecznie przewidzieć ryzyko niewypłacalności i późniejszego bankructwa, musisz o tym pamiętać, nie polegając całkowicie na wynikach uzyskanych podczas stosowania określonej metody.
