Pojęcie naturalnego bezrobocia jest charakterystyczne dla gospodarki rynkowej i mieszanej. Dowiemy się, co powoduje to zjawisko, czy należy go zwalczać i na czym polega ta walka.
Co to jest naturalne bezrobocie?
Termin z lat 60. XX wieku został zaproponowany przez ekonomistów Miltona Friedmana i Edmunda Phelpsa niezależnie od siebie.
Naturalne bezrobocie obejmuje taki spadek poziomu zatrudnienia, który powstaje w wyniku zmian w strukturze rynku pracy: pojawienia się nowych wakatów i znikania starych. Czasami jego pojawienie się jest promowane przez politykę państwa.
Nawet jeśli w kraju obowiązuje ustawa o pasożytnictwie, zawsze będzie pewna liczba „próżniaków”. Trzy główne powody, dla których dana osoba może nie mieć pracy: niechęć do podjęcia pracy, zwolnienie i rozpoczęcie pracy. Zawsze są wolne miejsca pracy i osoby poszukujące pracy, ale to nie znaczy, że tak naprawdę nie ma nic do roboty w kraju.
Ścisła zgodność miejsc pracy z liczbą aktywnych zawodowo obywateli o odpowiednich kwalifikacjach jest nie tylko utopią, ale także irracjonalnym pomysłem. Jeśli faktyczna stopa bezrobocia nie przekracza poziomu naturalnego, zatrudnienie w społeczeństwie można uznać za pełne. Jeśli jest to znacznie mniej niż naturalne, oznacza to nadmierne zatrudnienie.
Ale jeśli odsetek tych, którzy chcą, ale nie mogą znaleźć pracy, zacznie rosnąć, możemy porozmawiać o pojawieniu się rzeczywistych problemów z zatrudnieniem w kraju. W takim przypadku zatrudnienie będzie niepełne.
Przyczyny naturalnego bezrobocia
Mówienie o potrzebie wyeliminowania takiego zjawiska jest wskazane dopiero po ustaleniu przyczyn jego wystąpienia. Przyczyny naturalnego bezrobocia są spowodowane postępem gospodarczym oraz dostępnością konstytucyjnych praw i wolności ludzi. Praca jest prawem, ale nie obowiązkiem osoby, chyba że oczywiście prawo dotyczące pasożytnictwa nie obowiązuje w tym kraju. Osoba ma również prawo do zmiany miejsca pracy i poszukiwania bardziej odpowiednich warunków.
Na przykład nie wszyscy po zwolnieniu natychmiast zaczynają pracować w nowym miejscu. Ktoś musi przez jakiś czas szukać pracy. Ktoś wczoraj zdał maturę na uniwersytecie i nadal nie działa, ale właśnie zaczął szukać swojego miejsca na słońcu, chociaż jest to już uważane za aktywną gospodarczo jednostkę społeczeństwa. Ktoś jest gotowy do pracy, ale nie jest zadowolony z przeciętnego dochodu rynkowego i czeka na lepsze czasy. Naturalne bezrobocie obejmuje również czasowe przestoje osób wykonujących zawód sezonowy.
Naturalne bezrobocie jest również spowodowane dużymi świadczeniami socjalnymi. Nie bierzemy pod uwagę kategorii osób zadowolonych z „życia z zasiłku”, ale nawet pracowita osoba, pewna, że jutro będzie miał coś do kupienia chleba, zajmie chwilę przy zgodzie na pierwszą ofertę pracy. On uporządkuje propozycje, starając się znaleźć wyższe wynagrodzenie, bardziej komfortowe warunki pracy, wygodniejszy harmonogram. Być może nawet postanawia przejść przekwalifikowanie.
Rozwój prawa pracy i związków zawodowych również w pewnym stopniu przyczynia się do wzrostu bezrobocia. Pracownicy wiedzą, na co mogą liczyć, i starają się znaleźć najlepsze możliwe warunki, co samo w sobie wydłuża czas wyszukiwania.
Zapewnienie pracodawcom dobrych warunków kosztuje sporo grosza, a oni wolą mierzyć siedem razy, zanim zaoferują nowe oferty pracy, a nawet całkowicie zmniejszyć liczbę pracowników z powodu niemożności, na przykład, wypłaty minimalnego wynagrodzenia określonego przez prawo. Zmniejsza to podaż miejsc pracy.
Czy brak pracy jest naturalny dla gospodyń domowych i seniorów?
Oczywiście, ale to nie jest nasz przypadek. Naturalne bezrobocie nie obejmuje tych kategorii „urlopowiczów”, którzy nie zamierzają (nie chcą lub nie mogą) znaleźć pracy, a także obywateli przebywających na zwolnieniu chorobowym lub na urlopie.
Mówimy o studentach stacjonarnych, którzy studiują i nie pracują w niepełnym wymiarze godzin w wolnym czasie. O emerytach, którzy już wystarczająco ciężko pracowali dla dobra swojej ojczyzny. O gospodyniach domowych, które realizują się w pracach domowych. O więźniach, włóczęgach, inwalidach i pacjentach szpitali psychiatrycznych. Wreszcie, o tych, którzy po prostu przestali szukać pracy i jeszcze nie zdecydowali, co dalej.
Rodzaje naturalnego bezrobocia
Istnieją trzy główne rodzaje przyczyn zmniejszonego zatrudnienia: frykcyjne, strukturalne i cykliczne. Bezrobocie frykcyjne i strukturalne jest rodzajem bezrobocia naturalnego.
Bezrobocie frykcyjne jest nieuniknione, a nawet pożądane dla gospodarki rynkowej. Dzieje się tak, gdy ludzie zmieniają miejsce pracy. W takim przypadku osoba zwykle inicjuje zakończenie zatrudnienia: z powodu zmiany miejsca zamieszkania, z powodu nieporozumień z szefami, z powodu niskiego wynagrodzenia, z powodu chęci zmiany zakresu działalności. Obejmuje to również pierwsze wejście na rynek pracy po ukończeniu studiów lub po urlopie macierzyńskim.
Strukturalne bezrobocie jest spowodowane zmianami strukturalnymi w gospodarce i dlatego trwa dłużej niż tarcie. Postęp naukowy i technologiczny prowadzi do wprowadzania nowych osiągnięć w produkcji lub do upadku niektórych sektorów gospodarki. W rezultacie niektóre umiejętności stają się nieodebrane. Posiadacze znikniętych zawodów są zmuszeni do pozostania bez pracy, a dla nich poszukiwanie nowego źródła dochodu jest żmudnym i długotrwałym procesem. Muszą nauczyć się nowej wiedzy i umiejętności, a czasem zmienić miejsce zamieszkania. Ale to zjawisko jest również nieuniknione.
Cykliczne bezrobocie nie jest naturalne. Występuje podczas problemów ekonomicznych, kiedy spada produkcja i zwolnienia masowe. W takich okresach wszystkie trzy typy odbywają się jednocześnie. To tylko czas poszukiwania pracy wynika już nie z wybredności wnioskodawcy, ale z elementarnego braku wolnego miejsca.
Oczywiście istnieje wiele specjalnych odmian, które nie zawsze jednoznacznie odnoszą się do jednej z powyższych grup. Powiedzmy, że państwo może ustalić minimalną płacę na poziomie przekraczającym równowagę. Spowoduje to zmniejszenie liczby wolnych miejsc pracy, ponieważ organizacje nie będą mogły pozwolić sobie na wypłatę takiego wynagrodzenia. W rezultacie wnioskodawcy byliby zadowoleni z pracy za mniej pieniędzy, ale nikt nie zaprasza.
Lub aktywność może być sezonowa. Na przykład latem osoba pracuje, a zimą jest faktycznie bezrobotny, ale nie szuka innego miejsca.
Sam mechanizm rynkowy sugeruje, że czasami ktoś pozostanie bez pracy, ponieważ każde przedsiębiorstwo może zbankrutować. Co najmniej 30% indywidualnych przedsiębiorców „wypala się” w ciągu pierwszych trzech lat swojego istnienia. Duże firmy rzadziej się rozpadają, ale każdy taki przypadek jest bardziej tragiczny, ponieważ wpływa na los kilkuset osób.
Wreszcie rozwój sektorów gospodarki jest nierównomierny, dlatego w tym samym czasie może brakować personelu w niektórych sferach, aw innych - ich nadwyżki.
Czy naturalne bezrobocie może się zmienić i dlaczego?
Stopa naturalnego bezrobocia jest różna w zależności od poziomu rozwoju gospodarki danego kraju i innych warunków. Czasami ta stawka wzrasta. Powodem tego są normy prawne i cechy demograficzne. Na przykład, jak wspomniano powyżej, przyzwoite świadczenia wydłużają czas poszukiwania odpowiedniego miejsca, a tym samym naturalną stopę bezrobocia.
Poziom ten może wzrosnąć wraz ze wzrostem udziału młodzieży wśród wnioskodawców. Im więcej „świeżych” zasobów pracy wchodzi na rynek, tym większa konkurencja i tym dłużej wydłuża się czas poszukiwania pracy.
Coraz więcej kobiet rezygnuje z roli gospodyń domowych, preferując materialną niezależność. Zwiększa to również konkurencję na rynku pracy i powoduje wzrost naturalnego poziomu bezrobocia. Podobny wynik dają procesy migracji.
Według ekonomistów optymalny poziom dla kraje rozwinięte mieści się w zakresie 4-6%. W Wielkiej Brytanii, Francji i USA jest to 5-6%. W Szwecji i Japonii - 1,5–2%. Naturalna stopa bezrobocia w Rosji wynosi 5-7%.
Wskaźnik może nie tylko rosnąć, ale także spadać. Na przykład w warunkach wojennych, gdy liczba siły roboczej spada i wszyscy muszą pracować dla dobra kraju. Lub na etapie ożywienia gospodarczego, kiedy pojawia się wiele nowych wakatów.
Czy możliwe jest pełne zatrudnienie?
W praktyce sytuacja, w której pracują absolutnie wszyscy aktywni zawodowo obywatele, jest prawie niemożliwa. Chyba że jest to małe społeczeństwo, zmuszone do życia w bardzo życiu ograniczone zasoby. Na przykład w prymitywnych czasach ludzie musieli codziennie zdobywać żywność, ogień, chronić terytorium itp. Nikt nie był bezczynny.
Teraz, gdy technologia robi wiele dla człowieka, a pieniądze są główną zachętą do pracy, pełne zatrudnienie i naturalne bezrobocie są uważane za synonimy. Bezrobotny to taki, który nie ma pracy, ale chce ją mieć i aktywnie szuka odpowiedniej oferty. Ludzie, którzy nie pracują tylko dlatego, że nie chcą, nie są uważani za bezrobotnych i nie są uwzględniani przy obliczaniu poziomu naturalnego bezrobocia.
Istnieje nawet koncepcja ukrytego bezrobocia, kiedy wszystko wydaje się być u władzy, ale wymagana ilość dóbr nie jest produkowana, a dochody to nędzne grosze. Na przykład, jeśli przedsiębiorstwo znajduje się na skraju bankructwa, a pracownicy są zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin lub idą na urlop przymusowy.
Ponadto naturalne bezrobocie stanowi pewną rezerwę zasobów pracy. Rzeczywiście potrzeba ich stale się zmienia: powstają nowe miejsca, stare są eliminowane. Bez pewnego „zasobu” personelu funkcjonowanie systemu gospodarczego będzie trudne.
Obliczanie naturalnej stopy bezrobocia
Biorąc pod uwagę, że formy frykcyjne i strukturalne są naturalnym bezrobociem, wzór na obliczenie tego ostatniego jest prosty: bezrobocie strukturalne plus tarcie.
W praktyce obliczenie wskaźnika jest trudne. Już na etapie określania całkowitej liczby bezrobotnych pojawiają się problemy. Wyniki obliczeń zawsze zawierają błąd.
Na przykład niektóre osoby w różnych ankietach identyfikują się jako bezrobotne, ale tak naprawdę nie są, ponieważ nigdzie nie pracują tylko dlatego, że tego nie chcą. Niektórzy obywatele otrzymują dochody nieformalnie lub są zatrudnieni w sektorze nieformalnym.
Podobnie jak nie każda osoba, która decyduje się na zmianę miejsca pracy, jest zarejestrowana w urzędzie pracy. Dlatego specjaliści w dziedzinie statystyki, obliczający wskaźniki na następny miesiąc, nie wiedzą o nowych „mokasynach”, w wyniku czego nawet bezrobocie frykcyjne i strukturalne jest obliczane niedokładnie.
Bezrobocie i inflacja
Jak już wspomniano, wśród przyczyn „naturalnego” bezrobocia są wymienione i działania państwa. Dlatego państwo ma sposoby regulowania swojego poziomu. Jeśli naturalna stopa bezrobocia nadmiernie wzrosła lub spadła, krzywa Phillipsa podpowie Ci, jak dostosować wskaźnik.
Dlaczego to robisz Istnieje teoria naturalnej stopy bezrobocia. Jest szeroko stosowany przez rządy wielu krajów. Zgodnie z tą teorią optymalny poziom inflacji można osiągnąć tylko w przypadku naturalnego bezrobocia.To prawda, że poziom optymalny dla gospodarki nie zawsze jest społecznie akceptowalny.
Angielski ekonomista A. Phillips w 1958 r. Zaproponował model inflacji popytu, który opisuje związek między bezrobociem a wzrostem średniego dochodu. Phillips badał statystyki przez kilka lat i stwierdził, że istnieje odwrotna zależność między tymi wskaźnikami.
Jeśli bezrobocie jest wysokie, oznacza to, że na rynku jest wystarczająca ilość zasobów ludzkich, a to przynajmniej pozwala organizacjom uniknąć podniesienia wynagrodzeń, a przynajmniej ich zmniejszenia. W związku z tym ludność ma mniej pieniędzy, spada siła nabywcza i zagregowane zapotrzebowanie spada. A ponieważ nie ma popytu, nie ma sensu gięcie cen, więc koszt towarów maleje.
Jeśli celem państwa jest osiągnięcie bardzo małego bezrobocia, może on zorganizować środki pieniężne i budżetowe mające na celu stymulowanie popytu. Na przykład sektor przemysłowy może otrzymywać dotacje od państwa, które zwiększą produkcję. Ekspansja wymagać będzie zwiększenia liczby miejsc pracy, co rozwiąże problem zatrudnienia. Ale w zamian kraj otrzyma podwyższoną inflację, więc najważniejsze przy takich stymulujących manipulacjach nie jest „przegrzanie” gospodarki. W przeciwnym razie zacznie się od nowa.
Ten efekt działa tylko, gdy jest stosowany przez krótki czas i w warunkach umiarkowanej inflacji. Szoki różnego rodzaju nie są uwzględniane w krzywej Phillipsa. Ponadto związek między poziomem cen a bezrobociem nie zawsze jest jednoznaczny, ponieważ czasami wskaźniki te rosną jednocześnie. Zjawisko to nazywa się stagflacją. Chociaż zaprzecza klasycznym prawom ekonomii, istnieje i nie jest tak rzadkie.
Jeśli faktyczne bezrobocie przekroczy naturalne
Bezrobocie naturalne i faktyczne powinno idealnie zbiegać się, ponieważ przekroczenie faktycznego poziomu bezrobocia w porównaniu z poziomem naturalnym prowadzi do tego, że kraj nie otrzymuje części produktu narodowego brutto (PNB).
Jest to charakterystyczne dla etapu recesji w gospodarce, kiedy oprócz tarcia i strukturalnego pojawia się cykliczne bezrobocie. Ale we współczesnej rzeczywistości może się to zdarzyć w sprzyjających okolicznościach. Na przykład, jeśli państwo podnosi wysokość zasiłku dla bezrobotnych do średniej płacy w kraju. Logiczne jest, że część populacji w takiej sytuacji pobiera zasiłek i spoczywa w pokoju.
Amerykański ekonomista A. Ouken stworzył formułę, która pozwala dokładnie dowiedzieć się, jaki potencjalny dochód został pominięty. Prawo Oaken'a stanowi, że każdy dodatkowy 1% bezrobocia w porównaniu z poziomem naturalnym zmniejsza PNB średnio o 3%. Prawo opisuje następujący wzór:
(Y - Y *) / Y * = b x (U - U *), gdzie
Y jest rzeczywistym PNB;
Y * - potencjalny PKB;
U to faktyczna stopa bezrobocia;
U * to naturalna stopa bezrobocia;
b = 3% (parametr Ouken).
Parametr Ouken jest wartością obliczoną empirycznie. W latach 60. XX wieku, kiedy Ouken wyprowadził swoją formułę dla amerykańskiej gospodarki, uzyskał 3%. W przypadku innych krajów, a nawet samych państw, parametr ten może być różny w różnych latach.
Ponadto wielu ekonomistów twierdzi, że prawo Oukena w ogóle nie jest prawem, ponieważ jest ważne tylko dla gospodarki USA, aw innych krajach nie ma tak ścisłego związku między PNB a bezrobociem.
Jeśli faktyczne bezrobocie jest mniejsze niż naturalne
Dzieje się tak na etapie boomu gospodarczego. Rośnie gospodarka, otwierają się nowe przedsiębiorstwa, rośnie zapotrzebowanie na siłę roboczą. W rezultacie liczba pracowników może przekroczyć średnią wartość. Gospodarka „przegrzewa się”, co powoduje wzrost inflacji i zamyka możliwość dalszego wzrostu.
W rezultacie rozpoczyna się recesja, której towarzyszy pewien wzrost bezrobocia i niższe ceny.W idealnym przypadku sytuacja się ustabilizuje, ale jeśli gospodarka kraju będzie się rozwijać i będzie niestabilna, wówczas taka „równowaga” grozi poważnymi wstrząsami i nową znaczącą recesją.
Stwierdziliśmy zatem, że naturalne bezrobocie jest normalnym, a nawet pożądanym zjawiskiem w gospodarce rynkowej. Nie trzeba z nim walczyć, ale trzeba obserwować jego poziom.